To iefimerida μέσα στο κέντρο φιλοξενίας προσφύγων στη Μόρια -Αποκαλυπτικές μαρτυρίες [εικόνες]

Τις σκληρές συνθήκες κάτω από τις οποίες εξακολουθούν να ζουν περίπου 3 χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες στο κέντρο φιλοξενίας στη Μόρια της Λέσβου κατέγραψε το iefimerida.

Μετά τον σάλο και τις διεθνείς αντιδράσεις που προκάλεσαν οι εικόνες με τις σκηνές βυθισμένες στο χιόνι και τους πρόσφυγες σε κατάσταση απόγνωσης, ο κρατικός μηχανισμός αντέδρασε σπασμωδικά και με μεγάλη καθυστέρηση, χωρίς ωστόσο μέχρι σήμερα να έχει δώσει λύση στο πρόβλημα διαβίωσης αυτών των ανθρώπων.

Γιατροί του Κόσμου: «Οι συνθήκες είναι επικίνδυνες»
Αυτή τη στιγμή χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες, ανάμεσα τους γυναίκες και μικρά παιδιά, εξακολουθούν να μένουν σε σκηνές εκτεθειμένοι στο κρύο κάτω από απαράδεκτες συνθήκες. «Η κατάσταση παραμένει δύσκολη, δεδομένου ότι οι άνθρωποι μένουν σε σκηνές ή σε πρόχειρα καταλύματα, που σημαίνει ότι δεν είναι προστατευμένοι από το κρύο, γιατί δεν είναι μόνο το χιόνι που έχουμε να αντιμετωπίσουμε. Έχουμε τη βροχή και το κρύο, τα οποία ενδεχομένως δημιουργούν ακόμη πιο δύσκολες συνθήκες και από το χιόνι», δηλώνει στο iefimerida ο κ. Δημήτρης Παπανδρέου, συντονιστής Πεδίου των Γιατρών του Κόσμου στη Λέσβο, ο οποίος επισημαίνει ότι οι συνθήκες διαβίωσης έχουν επιδεινωθεί το τελευταίο διάστημα στο συγκεκριμένο Κέντρο και μάλιστα τις χαρακτηρίζει «επικίνδυνες» για τη ζωή των προσφύγων. «Από τα τέλη Νοεμβρίου είχαμε επισημάνει ότι οι συνθήκες από δύσκολες έχουν γίνει πλέον επικίνδυνες. Μέσα σε σκηνές βρίσκονται άνθρωποι σε θερμοκρασίες κάτω από το μηδέν» καταλήγει ο κ. Παπανδρέου.

«Οι συνθήκες στη Μόρια έχουν γίνει επικίνδυνες» τονίζει ο εκπρόσωπος των Γιατρών του Κόσμου Δημήτρης Παπανδρέου στον συντάκτη του iefimerida Ιάσονα Πιπίνη.

Απόγνωση και οργή
Το Γραφείο του Υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής ενέκρινε το αίτημα που υπέβαλε το iefimerida και έδωσε άδεια για να μπούμε στο εσωτερικό του Κέντρου Φιλοξενίας Προσφύγων στη Μόρια. Ο διοικητής του Κέντρου κ. Σπυρίδων Κούρτης μας συνόδευε καθ’ όλη τη διάρκεια του ρεπορτάζ, το οποίο διήρκησε περίπου 35 λεπτά. Ο διοικητής του Κέντρου μας «ξενάγησε» σε αρκετούς χώρους, αξίζει να επισημανθεί πάντως, ότι δεν είχαμε πρόσβαση σε όλα τα σημεία του Κέντρου Φιλοξενίας.

Οι σκηνές και τα πρόχειρα καταλύματα δεν μπορούν να εξασφαλίσουν αξιοπρεπή διαβίωση στους πρόσφυγες, επισημαίνουν οι ΜΚΟ.

«Υποφέρουμε, βρίσκομαι εδώ και μήνες σε αυτόν τον καταυλισμό, χωρίς να έχουμε καμία φροντίδα. Έχω μαζί μου τη μικρή μου κόρη, τις νύχτες παγώνουμε, υποφέρουμε, χρειαζόμαστε βοήθεια» δηλώνει στο iefimerida με απόγνωση η 35χρονη Χαϊρούλ από το Ιράκ. Στην ίδια θέση βρίσκονται πολλοί ακόμη άνθρωποι που ανήκουν στις λεγόμενες ευάλωτες ομάδες και φιλοξενούνται κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες στη Μόρια. Πριν από λίγες μέρες περίπου 300 από αυτά τα άτομα, (από τα Κέντρα Φιλοξενίας της Μόρια και του Καρα Τεπέ), μεταφέρθηκαν σε ξενοδοχεία του νησιού, με δαπάνη της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ.

Στη Μόρια βρίσκονται άνθρωποι από το Αφγανιστάν, το Ιράκ, τη Συρία, την Αίγυπτο αλλά και χώρες της Λατινικής Αμερικής, που αναζητούσαν μια καλύτερη τύχη σε άλλες χώρες της Ευρώπης αλλά έχουν εγκλωβιστεί στη Λέσβο. «Ονειρεύομαι να πάω σε άλλη χώρα της Ευρώπης αλλά έχω εγκλωβιστεί στη Λέσβο εδώ και περίπου 3 μήνες. Οι υπεύθυνοι του κέντρου προσπαθούν να μας βοηθήσουν. Εγώ κρυώνω πάρα πολύ, ειδικά το βράδυ υποφέρουμε από το κρύο», δηλώνει στο iefimerida ο 36χρονος Μαχμούντ Μάντι από την Παλαιστίνη.

Στη Μόρια καταβάλλεται μια τρομερή προσπάθεια από τις κρατικές υπηρεσίες" υποστηρίζει ο διοικητής του Κέντρου Σπυρίδων Κούρτης.

«Είναι δεδομένο ότι υπάρχει υπερπληθυσμος. Δεν μπορούμε να πούμε ότι οι εγκαταστάσεις είναι οι καλύτερες αλλά γίνεται μια τρομερή προσπάθεια από τις κρατικές υπηρεσίες και τις ΜΚΟ για να δουλεύει το σύστημα και να υπάρχει καθαριότητα. Σαφέστατα δεν είναι ιδανικά», παραδέχεται στο iefimerida ο διοικητής του Κέντρου Πρώτης Υποδοχής Λέσβου κ. Σπυρίδων Κούρτης.

Στη Μόρια λειτουργούν και τρεις ξεχωριστές πτέρυγες για να απομονώνονται και να προστατεύονται κάποιες ευάλωτες ομάδες. Είναι οι πτέρυγες για τις γυναίκες που δεν συνοδεύονται από κανέναν, οι μητέρες με παιδιά και τα ασυνόδευτα ανήλικα, που αυτή τη στιγμή είναι περίπου 10. Αυτές οι πτέρυγες κλειδώνουν και έχουν φύλακα, ενώ υπάρχουν και κοντέινερ, έτσι ώστε να υπάρχει ασφάλεια και προστασία. Οι συνθήκες διαβίωσης σε αυτές τις 3 πτέρυγες είναι σαφώς πολύ καλύτερες από αυτές που επικρατούν στις σκηνές. Σε άλλα σημεία του Κέντρου μετανάστες έδειχναν με απόγνωση στον φωτογραφικό φακό του iefimerida τις μικρές σκηνές στις οποίες είναι αναγκασμένοι να ζουν.

Η πτέρυγα στην οποία ζουν ευάλωτες γυναίκες διαθέτει κοντέινερ.

«Μπαλάκι» οι ευθύνες
Το Κέντρο Φιλοξενίας της Μόριας ξεκίνησε ως Κέντρο πρώτης υποδοχής, το οποίο επρόκειτο να λειτουργήσει για λίγους μήνες. Όμως το Κέντρο τελικά έγινε μόνιμο και μάλιστα φιλοξενεί περίπου 3 χιλιάδες άτομα, όταν η χωρητικότητα του είναι περίπου για 1.500 άτομα. Όπως καταγγέλλουν στο iefimerida μέλη ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στη Μόρια, ήδη από το περασμένο καλοκαίρι είχαν επισημάνει στις κρατικές Αρχές την ανάγκη για τοποθέτηση κοντέινερ και ειδικών κατασκευών στο Κέντρο Φιλοξενίας, αφού οι σκηνές θεωρούνταν πλέον ακατάλληλες. Έπρεπε όμως τελικά οι σκηνές των προσφύγων να σκεπαστούν με χιόνι και η χώρα να εκτεθεί διεθνώς για να κινητοποιηθούν οι Αρχές και να ξεκινήσει η διαδικασία μεταφοράς κοντέινερ, τα οποία ωστόσο ακόμη δεν έχουν τοποθετηθεί.

Ένας πρόσφυγας δείχνει στον φωτογραφικό φακό του iefimerida την πρόχειρη σκηνή στην οποία είναι αναγκασμένος να ζει.

Ο εκπρόσωπος των Γιατρών του Κόσμου στη Λέσβο κ. Δημήτρης Παπανδρέου υποστηρίζει στο iefimerida πως παρά τις εκκλήσεις τους, από πέρυσι το καλοκαίρι, οι αρμόδιες Αρχές δεν ανταποκρίθηκαν.
«Υπάρχει ένα σχέδιο για να γίνει σταδιακά μια αντικατάσταση των σκηνών από κοντέινερ. Όμως αυτό είναι μια συζήτηση που έχει ξεκινήσει ήδη από πέρυσι το καλοκαίρι».
-Γιατί δεν υλοποιήθηκε αυτό το σχέδιο;
«Θα πρέπει να ρωτήσετε τις αρμόδιες Αρχές».
-Εσείς το είχατε ζητήσει;
«Ήταν κοινή διαπίστωση. Δεν χρειαζόταν ιδιαίτερη τεκμηρίωση για να αποδείξεις ότι δεν μπορούν άνθρωποι να μένουν επί μακρόν σε σκηνές. Ήταν κοινή διαπίστωση των οργανώσεων από πέρυσι τον Αύγουστο. Δυστυχώς βρεθήκαμε τώρα πάλι στην ίδια κατάσταση», δηλώνει ο κ. Παπανδρέου.

Επιρρίπτουν ευθύνες στην Ύπατη Αρμοστεία!
Αίσθηση προκαλεί η τοποθέτηση του διοικητή του Κέντρου Πρώτης Υποδοχής κ. Σπυρίδωνα Κούρτη, ο οποίος από την πλευρά του αποδίδει την καθυστέρηση της υλοποίησης του σχεδίου για τοποθέτηση κοντέινερ εν μέρει στην γραφειοκρατία που χαρακτηρίζει –όπως λέει- την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ. «Δεν έχω πλήρη εικόνα γιατί αυτά τα θέματα συντονίζονται κεντρικά από την Αθήνα, αλλά υποθέτω ότι αυτά καθυστερούν και λόγω γραφειοκρατικών διαδικασιών, γιατί και η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ μπορεί να μην είναι ένας κρατικός οργανισμός αλλά έχει δικές του διαδικασίες που πολλές φορές αποδεικνύονται πιο αργές και από τις υπηρεσίες του ελληνικού δημοσίου. Επίσης έπεσαν και οι γιορτές μέσα αλλά και η κακοκαιρία και όλα αυτά συντέλεσαν να καθυστερήσει η επίλυση αυτού του προβλήματος», υποστηρίζει ο κ. Κούρτης.

Στην πτέρυγα με τα ασυνόδευτα ανήλικα, που φυλάσσεται, βρίσκονται 10 παιδιά.

Ύπατη Αρμοστεία: «Η κυβέρνηση δεν μας ζήτησε να τοποθετήσουμε κοντέινερ»
Ωστόσο, σύμφωνα με πηγές του iefimerida από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, η μη τοποθέτηση των κοντέινερ σε καμία περίπτωση δεν οφείλεται στη γραφειοκρατία του διεθνούς Οργανισμού, αφού πολύ απλά «η κυβέρνηση δεν είχε ζητήσει από την Ύπατη Αρμοστεία να τοποθετηθούν κοντέινερ στο Κέντρο Φιλοξενίας στη Μόρια». Μάλιστα, οι ίδιες πηγές τόνιζαν πως «η ελληνική κυβέρνηση είχε ζητήσει από την Ύπατη Αρμοστεία να αντικατασταθούν οι σκηνές με κοντέινερ σε 8 καταυλισμούς προσφύγων στην ενδοχώρα, (όπως και έγινε), αλλά δεν είχε ζητήσει να γίνει το ίδιο και στη Μόρια». Αξίζει να σημειωθεί πως την διαχείριση των Κέντρων Φιλοξενίας Προσφύγων την έχει αποκλειστικά η ελληνική κυβέρνηση, ενώ η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ δεν έχει καμία δικαιοδοσία, αφού μπορεί να δράσει μόνο μετά από εντολή της κυβέρνησης.

Το εσωτερικό μιας σκηνής στη Μόρια, όπου μένει μια οικογένεια.

Οι ευθύνες για την τραγική κατάσταση στην οποία διαβιούν περίπου 3 χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες στο Κέντρο Φιλοξενίας στη Μόρια φαίνεται πως έχουν γίνει «μπαλάκι». Όμως το ερώτημα παραμένει: Για ποιο λόγο οι το αρμόδιο υπουργείο ενώ ήδη από πέρυσι είχε δεχθεί τις εκκλήσεις και τις προειδοποιήσεις των ΜΚΟ αδράνησε και δεν τοποθέτησε κοντέινερ για να μείνουν οι πρόσφυγες;

«Οι υποδομές είναι στα όρια της λειτουργίας τους. Εμείς ως Γιατροί του Κόσμου το έχουμε επισημάνει εδώ και πολύ καιρό. Ότι δεν είναι δυνατόν στην ανάγκη τήρησης της συμφωνίας της Ε.Ε. με την Τουρκία να αφήνουμε στη άκρη όλα τα υπόλοιπα και να ξέρουμε ότι οι συνθήκες διαβίωσης δεν είναι αυτές που πρέπει, να μην παρέχουν ασφάλεια και να μην είναι αξιοπρεπείς», τονίζει ο κ. Δημήτρης Παπανδρέου.

Βάζουν θερμομόνωση στις σκηνές
Κατά την διάρκεια του ρεπορτάζ μας στο Κέντρο Φιλοξενίας στη Μόρια παρατηρήσαμε πως σε ορισμένες σκηνές τοποθετείται υλικό θερμομόνωσης, που θα μπορέσει να ανακουφίσει σε ένα βαθμό ορισμένους πρόσφυγες, μέχρι να γίνει η τοποθέτηση των κοντέινερ. Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες, ο χώρος του Κέντρου Φιλοξενίας στη Μόρια δεν επαρκεί για να τοποθετηθούν κοντέινερ και για το λόγο αυτό έχουν ξεκινήσει εργασίες διαμόρφωσης και σε διπλανό χώρο.

Σε ορισμένες σκηνές οι πρόσφυγες μαζί με τους εθελοντές τοποθετούν θερμομόνωση.

Φωτογραφίες: Μιχάλης Πιπίνης