Ποτέ ένας πρόεδρος των ΗΠΑ δεν είχε μιλήσει σαν τον Ντόναλντ Τραμπ. Αλλά παρά την ασυναρτησία ορισμένων ομιλιών του και το φτωχό του λεξιλόγιο, το μαχητικό του στιλ είναι αυτό που αγγίζει πολύ κόσμο.
Εχει μια ασυνήθιστη κόμμωση, κωμικές κινήσεις και σφίγγει τα φρύδια στα όρια της παραλυσίας προσώπου. Στο Saturday Night Live, εκπομπή με σκετσάκια που μεταδίδονταν κάθε εβδομάδα από το κανάλι NBC, ο ηθοποιός του Χόλιγουντ Αλεκ Μπάλντουιν μιμήθηκε τον Τραμπ σαν να ήταν ο ίδιος. Ο διάσημος ηθοποιός όχι μόνο δανείστηκε το look του δισεκατομμυριούχου, αλλά υιοθέτησε και τον απίστευτο τρόπο ομιλίας του. Σε σημείο που κατόρθωσε να εξοργίσει τον νέο πρόεδρο.
Η γλώσσα του Τραμπ έγινε αντικείμενο χλεύης και παρωδίας, αλλά έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επιτυχία του. «Είναι μια γλώσσα άμεσα κατανοητή, η οποία χωρίζει τον σύνθετο κόσμο μας σε κατηγορίες απλές και καθοριστικές: είναι μια κασέτα εύκολη, η οποία μιλάει όπως ο απλός κόσμος», δήλωσε η Cecile Alduy, καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Στάνφορντ.
«Wrong, good, bad, great, nice, really, problem, disaster, tremendous, fantastic, sad, looser, winner» (ψέμμα, καλό, κακό, υπέροχο, συμπαθητικό, πραγματικά, πρόβλημα, καταστροφή, τεράστιο, φανταστικό, λυπηρό, χαμένος, κερδισμένος). Ο Τραμπ περιορίζει τις αναλύσεις του για όλα τα θέματα στη χρήση αυτού του λεξιλογίου είτε όταν μιλάει είτε όταν γράφει, όπως αποδεικνύεται καθημερινά και από τον λογαριασμό του στο Twitter.
Σκέψη τρομερά φτωχική
«Οι φράσεις του είναι σύντομες, χρησιμοποιεί τις ίδιες λέξεις: μονοσύλλαβα, φράσεις με μόνο ένα υποκείμενο-ρήμα-αντικείμενο, ή μόνο ένα επίθετο. Το αποτέλεσμα είναι δυστυχώς μια σκέψη πολύ φτωχική, χωρίς αποχρώσεις ούτε βάθος», προσθέτει η Cécile Alduy στο γαλλικό περιοδικό L'Express.
Για παράδειγμα, στα μέσα Δεκεμβρίου 2015, όταν ο παρουσιαστής Jimmy Kimmel ρώτησε τον μέλλοντα πρόεδρο γιατί προτείνει μέτρα εναντίον των μουσουλμάνων, η απάντηση ήταν η εξής:
«Κοιτάξτε, έχουμε ανθρώπους που έρχονται στη χώρα μας για να κάνουν τεράστιο κακό. Κοιτάξτε τι έγινε στο Παρίσι. Κοιτάξτε το Παρίσι. Θέλω να πω, αυτοί οι άνθρωποι δεν ήρθαν από την Σουηδία, εντάξει; Κοιτάξτε τι συνέβη στο Παρίσι. Κοιτάξτε τι συνέβη την προηγούμενη εβδομάδα στην Καλιφόρνια, όπου, ξέρετε, 14 άνθρωποι σκοτώθηκαν. Κι άλλοι είναι ετοιμοθάνατοι, κάποιοι είναι βαριά τραυματισμένοι. Εχουμε ένα πραγματικό πρόβλημα. Υπάρχει πολύ μίσος εκεί έξω».
Στο κανάλι του στο YouTube το οποίο τροφοδοτεί κάθε εβδομάδα με αναλύσεις, ο Evan Puschak, με την υπογραφή «The Nerdwriter», έκανε μια διαφωτιστική ανάλυση -την είδαν 5 εκατομμύρια άνθρωποι- γι'αυτήν την τυπική απάντηση που έδωσε ο Τραμπ.
Ο αναλυτής αποκάλυψε ότι οι φράσεις του περιείχαν τέσσερις συλλαβές με δύο λέξεις, εκ των οποίων η λέξη «Καλιφόρνια», τρεις συλλαβές με τέσσερις λέξεις εκ των οποίων 3 φορές το επίθετο «tremendous» [τεράστιο, τρομερό], το οποίο χρησιμοποιεί ακατάπαυστα.
«Χρησιμοποιεί σπάνια δευτερεύουσες προτάσεις ή ανεξάρτητες. Συνήθως προτιμάει το δεύτερο πρόσωπο και απευθύνεται στους ακροατές του με επιφωνήματα. Επίσης, εμπλέκει τους ακροατές του σε αυτό που λέει, σαν να συμφωνούν μαζί του εκ των προτέρων», εξηγεί ο Puschak.
Τον Οκτώβριο του 2015, η εφημερίδα Boston Globe εφάρμοσε στους υποψηφίους των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικανών μια μέθοδο αξιολόγησης του λεξιλογίου τους, το τεστ Flesh-Kincaid. Το συμπέρασμα ήταν ότι το επίπεδο του Ντόναλντ Τραμπ ήταν 4,1 και ότι μπορούσε να το καταλάβει και ένα παιδί 9 ή 10 ετών. Αυτό δεν έχει συμβεί ποτέ στην προεδρική εκστρατεία, σύμφωνα με έναν ειδικό που είχε ρωτήσει τότε η εφημερίδα.
Τα σκορ των άλλων υποψηφίων προέδρων ήταν προφανώς ανώτερα: 7,7 για την Χίλαρι Κλίντον, 8,9 για τον Τεντ Κρουζ και 10,1 για τον Μπέρνι Σάντερς. Το 2012, στην αμερικανική Γερουσία, σύμφωνα με την Fondation Sunlight, το επίπεδο λεξιλογίου ήταν κατά μέσο όρο 10,6 και το καταλάβαιναν πολίτες με μόρφωση λυκείου και πάνω.
«Θα κερδίσουμε, θα κερδίσουμε, θα κερδίσουμε»
Ο Ντόναλντ Τραμπ ανατίναξε το επίπεδο της γλώσσας που χρειάζεται κάποιος για να εκλεγεί στον Λευκό Οίκο. Αλλά οι φτηνές λέξεις του και η χρήση οικείων όρων δεν τα εξηγούν όλα. Και η μουσικότητα της φωνής του είναι τρομερά αποτελεσματική.
«Οι ασυνείδητες σκέψεις λειτουργούν σύμφωνα με βασικούς κανόνες μηχανικής. Ο Τραμπ τους χρησιμοποιεί ενστικτωδώς για να προσανατολίσει τον εγκέφαλο των ανθρώπων σε αυτό που θέλει να βλέπουν: την απόλυτη εξουσία, το χρήμα, την κυριαρχία και την διασημότητα», έγραψε στο μπλογκ του ο διάσημος αμερικανός γλωσσολόγος George Lakoff.
Ο Τραμπ χρησιμοποιεί χωρίς ενοχές τις τεχνικές χειραγώγησης. Η πρώτη από αυτές είναι η υπερβολική επανάληψη μιας λέξης, ξανά και ξανά, η επανάληψη μιας έκφρασης, μιας ιδέας. Σε όλη τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας δεν σταμάτησε ούτε έναν λεπτό να επαναλαμβάνει τη λέξη «κερδίζω». Αυτή είναι η κατεξοχήν λέξη με την οποία θέλει να τον ταυτίζουν. «Θα κερδίσουμε, θα κερδίσουμε, θα κερδίσουμε! Θα κερδίσουμε τόσο πολύ που θα αρρωστήσετε, θα κουραστείτε!» δήλωσε, χωρίς ενοχές, σε μια ομιλία του στη Φλόριντα.
«Ο Τραμπ τελειώνει τις φράσεις του με δυνατές, χτυπητές λέξεις, όπως πληγή, θάνατος, πρόβλημα, πολεμική», αναλύει ο Evan Puschak. «Είναι λέξεις που τις θυμούνται εύκολα οι άνθρωποι, ειδικά όταν όλη η υπόλοιπη ομιλία είναι αντιφατική, στο περίπου», προσθέτει.
Ο Τραμπ χρησιμοποιεί επίσης παρομοιώσεις ή εκφράσεις που είναι αμφιλεγόμενες, δεν κολλάνε πραγματικά στην περίπτωση. Ετσι, είχε αποκαλέσει την Χίλαρι Κλίντον crooked Hillary, δηλαδη «στραβή Χίλαρι» ή έλεγε τη φράση «ισλαμιστές τρομοκράτες φανατικοί», πολύ συχνά. «Η επανάληψη έχει σαν αποτέλεσμα πολλοί άνθρωποι να βλέπουν πραγματικά την Χίλαρι έτσι. Επίσης με το να λέει φανατικοί βάζει στο ίδιο πλαίσιο τους μουσουλμάνους με τους τρομοκράτες και υπονοεί ότι η τρομοκρατία προέρχεται από τη θρησκεία», αναλύει ο George Lakoff.