«Η κυβέρνηση στην Άγκυρα ωρύεται ως συνήθως ότι θα ξετρυπώσει τους τρομοκράτες απ’ τα λημέρια τους, αλλά αυτό είναι εύκολο να το λες και δύσκολο να το κάνεις. Το Ισλαμικό Κράτος έχει δημιουργήσει ένα πανίσχυρο de facto κράτος στη Συρία και το Ιράκ, όπως άλλωστε και το PKK», γράφει ο βρετανικός Independent...
Η εν ψυχρώ εκτέλεση 39 ανθρώπων απ’ τον τζιχαντιστή δολοφόνο στο νάιτ κλαμπ της Κωνσταντινούπολης είναι το τελευταίο από τα χτυπήματα που συγκλονίζουν την Τουρκία κάθε λίγες εβδομάδες. Και μπορεί οι δράστες να διαφέρουν, αλλά το σωρευτικό αποτέλεσμα αυτών των ωμοτήτων είναι ότι οι Τούρκοι πείθονται σιγά σιγά ότι ζουν πλέον σε μια ολοένα και πιο επισφαλή, ασταθή χώρα. Κι είναι επίσης σαφές ότι η τουρκική κυβέρνηση δεν ξέρει πώς να σταματήσει αυτές τις επιθέσεις.
Τα χτυπήματα είναι πολύ πιθανόν να συνεχιστούν με αμείωτη βαρβαρότητα ό,τι κι αν κάνουν οι αρχές της χώρας γιατί το λεγόμενο Ισλαμικό Κράτος είναι πολύ μεγάλο και πολύ καλά χρηματοδοτούμενο για να εξαλειφθεί. Έχει απλωμένες ρίζες στην Τουρκία και μπορεί να χρησιμοποιήσει ντόπιους μαχητές ή να φέρει φονιάδες απ’ το εξωτερικό, όπως στην περίπτωση του νάιτ κλαμπ Reina, ή της επίθεσης στο αεροδρόμιο «Ατατούρκ» της Κωνσταντινούπολης νωρίτερα.
Όπως και στη Γαλλία, το Βέλγιο ή τη Γερμανία είναι αδύνατο να σταματήσεις επιθέσεις που έχουν στόχο απλούς πολίτες κι οι φονιάδες είναι έτοιμοι να πεθάνουν. Η επιτυχία τους συχνά αποδίδεται σε «κενά ασφαλείας», αλλά στην πράξη δεν υπάρχουν μέτρα που να παρέχουν απόλυτη ασφάλεια.
Αυτό που καθιστά διαφορετική την «τρομοκρατία» στην Τουρκία απ’ ό,τι στην Ευρώπη ή τη Μέση Ανατολή δεν είναι ο αριθμός των νεκρών -οι τζιχαντιστές σκοτώνουν περισσότερους κάθε μήνα στη Βαγδάτη- αλλά η πολυσχιδία των δραστών. Πριν από τρεις εβδομάδες ένας βραχίονας του PKK, τα Γεράκια της Ελευθερίας του Κουρδιστάν (ΤΑΚ) ανέλαβαν την ευθύνη για το θάνατο 44 ανθρώπων -κυρίως αστυνομικών- έξω από ποδοσφαιρικό γήπεδο στην Κωνσταντινούπολη. Ενώ ο Ταγίπ Ερντογάν απέδωσε τη δολοφονία του Ρώσου πρέσβη στην Άγκυρα στις 19 Δεκεμβρίου σε μια τρίτη ομάδα, τους οπαδούς του ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο κατηγορεί ότι ενορχήστρωσε το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου.
Πρόκειται για ομάδες με χιλιάδες αφοσιωμένα μέλη εντός κι εκτός Τουρκίας, που δεν πρόκειται να σταματήσουν σύντομα τη δράση τους. Η κυβέρνηση στην Άγκυρα μπορεί να διατυμπανίζει ότι θα ακολουθήσει τους δράστες «μέχρι τις φωλιές τους», όμως άλλο να το λες κι άλλο να το κάνεις. Τόσο το «Ισλαμικό Κράτος» όσο και το PKK έχουν εγκαταστήσει πανίσχυρες de facto δομές στη Συρία και το Ιράκ λόγω της κακοσχεδιασμένης απ’ τον Ερντογάν εμπλοκής στο συριακό εμφύλιο μετά το 2011.
Το «Ισλαμικό Κράτος», που χρησιμοποιούσε κάποτε την Τουρκία ως διαμετακομιστικό κόμβο και καταφύγιο, τώρα την καταγγέλλει ως εχθρό και σχεδιάζει τα τυφλά του χτυπήματα έτσι ώστε να προκαλέσει το μέγιστο δυνατό διχασμό στην κοινή γνώμη. Ένα εντυπωσιακό χαρακτηριστικό της τουρκικής αντίδρασης στις επιθέσεις την τελευταία διετία είναι ότι δεν οδήγησε στην εθνική ομοψυχία και αλληλεγγύη, αλλά αντιθέτως προκάλεσε τις δυνάμεις υπέρ και κατά του Ερντογάν να αλληλοκατηγορούνται για τη δημιουργία μιας κατάστασης, όπου ευημερεί η τρομοκρατία.
Κι η επίθεση στο νάιτ κλαμπ έχει άλλη μια ανησυχητική διάσταση: ότι σχεδιάστηκε για να ελκύσει τη συμπάθεια ή την υποστήριξη πουριτανών Ισλαμιστών. Η σαλαφιστική εκδοχή του Ισλάμ είναι διαδεδομένη στην Τουρκία και παρείχε τα τελευταία χρόνια γόνιμο έδαφος για την εγκατάσταση πυρήνων του «Ισλαμικού Κράτους».
Ο Ερντογάν απειλεί ότι θα συντρίψει τους τζιχαντιστές και τους σύρους κούρδους εισβάλλοντας βαθύτερα στη βόρεια Συρία. Οι τουρκικές δυνάμεις βρίσκονται κοντά στο προπύργιο του «Ισλαμικού Κράτους», το Αλ Μπάμπ, βορειανατολικά του Χαλεπίου, αλλά συναντούν λυσσαλέα αντίσταση και υφίστανται σημαντικές απώλειες. Παρά τους λεονταρισμούς του Ερντογάν δεν είναι και τόσο σαφές τι ελπίζουν να πετύχουν ο τουρκικός στρατός κι οι ντόπιοι σύμμαχοί του στη βόρεια Συρία, όπου έχουν ελάχιστους φίλους και πολλούς επικίνδυνους εχθρούς. Έχουν κολλήσει στην κινούμενη άμμο μιας μάχης, που δεν μπορούν να κερδίσουν...