Ενάμιση χρόνο μετά την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων, οι ΜμΕ δείχνουν να έχουν υιοθετήσει διαδικασίες που τους επιτρέπουν να λειτουργούν υπό την παρουσία των περιορισμών αυτών επισημαίνει σχετική έρευνα της ΕΤΕ σημειώνοντας ωστόσο ότι η άρση τους θα ξεκλειδώσει παγωμένες επενδύσεις ύψους 1 δισ. ευρώ.
Η ανάλυση της ΕΤΕ εστιάζει στην επίδραση της χρονικής διάρκειας διατήρησης των ελέγχων για το βάθος των συνεπειών τους, και κυρίως στη σκιαγράφηση της επόμενης ημέρας μετά την άρση τους που εκτιμάται ότι θα απελευθερώσει σημαντική αναπτυξιακή δυναμική.
Το 2016 χαρακτηρίστηκε από μια σταδιακή ανάκαμψη του επιχειρηματικού κλίματος, όπως αποτυπώθηκε στη βελτίωση του Δείκτη Εμπιστοσύνης για τις ΜμΕ κατά 8 μονάδες στη διάρκεια του έτους (σε -2 κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2016, από -10 στο δεύτερο εξάμηνο του 2015) – παρά ταύτα παραμένοντας σε αρνητικό έδαφος. Ως κινητήριος δύναμη της ανόδου ξεχωρίζει ο κλάδος του τουρισμού – του οποίου ο δείκτης εμπιστοσύνης βελτιώθηκε κατά 27 μονάδες μέσα στο 2016 (σε +13 κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2016, από -14 στο δεύτερο εξάμηνο του 2015).
Συγκεκριμένα, οι δύο συνιστώσες του δείκτη εμπιστοσύνης (τρέχουσα και μελλοντική ζήτηση) φαίνεται να συγκλίνουν σε ένα επίπεδο σαφώς υψηλότερο του 2015, ωστόσο σημαντικά χαμηλότερο σε σχέση με το 2014 (με το δείκτη εμπιστοσύνης να έχει περίπου 15 μονάδες διαφορά μεταξύ του δεύτερου εξαμήνου 2016 και της αντίστοιχης περιόδου του 2014). Αναζητώντας τους λόγους που δρουν περιοριστικά στη δυναμική της ανάκαμψης, εστιάσαμε στις επιδράσεις των κεφαλαιακών ελέγχων στις ελληνικές ΜμΕ.
Οπως υπογραμμίζεται στην ανάλυση της ΕΤΕ σχετικά σημαντικά – αν και με εμφανή βελτίωση – προβλήματα φαίνεται ακόμα να υφίστανται όσον αφορά την είσπραξη απαιτήσεων (53% του τομέα), την ολοκλήρωση παραγγελιών (45%) και την προμήθεια πρώτων υλών (41%).
Από την άλλη πλευρά, οι διαδικασίες πληρωμής εργαζομένων και μεταφοράς προϊόντων φαίνεται σε μεγάλο βαθμό ότι έχουν ομαλοποιηθεί.
Συνεπώς, η λειτουργική προσαρμογή φαίνεται σε μεγάλο βαθμό να έχει πραγματοποιηθεί με μια διαδικασία, ωστόσο, που δεν ήταν αναίμακτη καθώς οι ΜμΕ υιοθέτησαν σημαντικές στρατηγικές αλλαγές που δρουν συσταλτικά στη μεσοπρόθεσμη δυναμική της ανάπτυξής τους. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το 34% του τομέα έχει πλέον προχωρήσει σε ακύρωση επενδύσεων (έναντι αντίστοιχου ποσοστού 24% κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2015).
Παράλληλα, η διατήρηση των κεφαλαιακών ελέγχων για αρκετούς μήνες εξανέμισε το «βραχυπρόθεσμο μαξιλάρι ρευστότητας» εκτός ελληνικών τραπεζών που διακρατούσε μεγάλο κομμάτι των ΜμΕ (της τάξης του 36%), επιδεινώνοντας έτσι το βάθος και το εύρος των συνεπειών από την επιβολή τους.
Το γεγονός ότι η διατήρηση των κεφαλαιακών ελέγχων οδηγεί πλέον σε δομικές αλλαγές στον επιχειρηματικό τομέα επιβεβαιώνεται από την εκτίμηση των ΜμΕ ότι η επιστροφή τους στην κανονικότητα δεν θα είναι ταχεία.
- Συγκεκριμένα, 17% των ΜμΕ δηλώνει ότι μετά την άρση των κεφαλαιακών περιορισμών θα απαιτηθεί χρονικό διάστημα άνω του ενός έτους για να επιστρέψει σε ομαλή λειτουργία.
- Αξιοσημείωτο είναι ότι το ποσοστό αυτό έχει τριπλασιαστεί κατά τους τελευταίους 12 μήνες, καθώς βρίσκονταν μόλις στο 6% κατά το πρώτο εξάμηνο μετά την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων.
Οι παραπάνω διαπιστώσεις συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι η γρήγορη άρση των κεφαλαιακών ελέγχων είναι:
- Καίριας σημασίας για την αποτροπή πρόκλησης διαρθρωτικών προβλημάτων στις ΜμΕ (κυρίως από την ακύρωση επενδυτικών σχεδίων), και παράλληλα
- Σχετικά χαμηλού κινδύνου καθώς οι επιχειρηματίες όλων των κλάδων δηλώνουν ότι θα έχουν ψύχραιμη αντίδραση όσον αφορά τις καταθέσεις τους, διατηρώντας το ποσοστό χρηματικών διαθεσίμων των ΜμΕ που διακρατούνται σε ελληνικές τράπεζες κοντά στα τρέχοντα επίπεδα (90%).
Παράλληλα, αξίζει να τονισθεί ότι η άρση των κεφαλαιακών ελέγχων αναμένεται να ωθήσει το 1/3 των ΜμΕ να πραγματοποιήσει σε ορίζοντα εξαμήνου «παγωμένες» επενδύσεις. Υποθέτοντας συμπεριφορά ανάλογη της τελευταίας 15ετίας (με τις επενδύσεις να κινούνται στο 3%-4% των πωλήσεων), οι νέες επενδύσεις εκτιμώνται κοντά στο €1 δις.
Στο παρακάτω γράφημα της ΕΤΕ αποτυπώνονται οι προοπτικές των ΜμΕ μετά την άρση των capital controls
