Ενώ μένουν λίγες μέρες ώσπου να καθίσουμε μπροστά στη γαλοπούλα με τα κάστανα, τον σολωμό και τα κρασιά των Χριστουγέννων, οι περισσότεροι χαίρονται στην ιδέα ότι επί 48 περίπου ώρες θα βρεθούν με την οικογένειά τους και θα ξαναγευτούν τη μαγεία μιας γιορτής που κάνει μικρούς και μεγάλους να ονειρεύονται.
Υπάρχουν όμως και αρκετοί που δεν συμφωνούν. Σιχαίνονται τα Χριστούγεννα και όλα όσα τα συνοδεύουν. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, που έχει γίνει σχετική έρευνα, από την εταιρεία Opinion Way, τον Οκτώβριο του 2016, το 35% των πολιτών νιώθουν τις γιορτινές μέρες σαν υποχρέωση ενώ το 45% την περιγράφουν σαν έναν κουραστικό μαραθώνιο.
Για τον Α., η αγωνία ξεκινάει κάθε χρόνο τον Νοέμβριο. «Όταν ακούω αυτές τις γελοίες διαφημίσεις στην τηλεόραση ή στο ραδιόφωνο, ή τον Αγιο Βασίλη να τραγουδάει με τη χοντρή φωνή του, λέω στον εαυτό μου «Ωχ, αρχίζει πάλι». Στη συνέχεια έρχεται όλο το πακέτο, οι καμπάνες, τα τραγούδια, οι στολισμοί στο δρόμο». Ο συγκεκριμένος άνθρωπος δηλώνει ότι δεν του αρέσουν οι γιορτές και δεν έχει αγοράσει κανένα δώρο προς το παρόν.
Ο Β, 22 ετών, φοιτητής ιατρικής, δηλώνει ότι δεν του άρεσαν ποτέ οι γιορτές των Χριστουγέννων. Ομολογεί ότι νιώθει ενοχές γι’αυτό. «Όταν λες ότι σιχαίνεσαι τα Χριστούγεννα, θεωρείσαι κάποιος που δεν αγαπά την οικογένειά του. Γενικά, σε ρωτάνε πώς είναι δυνατόν να μη σου αρέσουν. Είναι ταμπού, και αυτό μεγαλώνει το άγχος μου», λέει.
Σύμφωνα με την ψυχολόγο Geneviève Djénati, ο λόγος αυτής της δυσανεξίας είναι ψυχολογικός. Κι αυτό, όπως εξηγεί, οφείλεται στο γεγονός ότι δεν μπορούν να χαλαρώσουν και να απολαύσουν την γιορτή: «Τα Χριστούγεννα απαιτούν να σπάσουμε τους κώδικες της καθημερινότητας. Οι ορθολογιστές και οι πραγματιστές ανυπομονούν να γυρίσουν στην καθημερινότητα, δεν βλέπουν κανένα ενδιαφέρον στο να σταματήσουν επί τρεις ημέρες, και θέλουν να γυρίσουν γρήγορα στη δουλειά και στα ενδιαφέροντά τους», λέει.
Ο Φ. όταν το σκέφτεται, δικαιολογεί την απώθησή του για τα Χριστούγεννα, στο θάνατο του πατέρα του που συνέβη τέτοιες μέρες. Ένα τραγικό γεγονός που σημάδεψε για πάντα μια γιορτή που σηματοδοτεί την ευτυχία. Όταν γεννήθηκε ο γιός του ξαναβρήκε τη γεύση της γιορτής και του έδωσε την αίσθηση ότι το μάζεμα της οικογένειας είναι σημαντικό. Όπως εξηγεί η ψυχολόγος, οι παιδικές αναμνήσεις επηρεάζουν το πώς βλέπουμε τα Χριστούγεννα.
«Πολλοί ζουν τους τσακωμούς της οικογένειας στις ημέρες των γιορτών. Ένας θείος που λέει λίγα παραπάνω, ξεκαθάρισμα λογαριασμών που σημαδεύουν ή ακόμη και τραυματισμοί. Για ορισμένους τα Χριστούγεννα είναι σαν να πηγαίνουν σε πόλεμο. Υπάρχουν κι αυτοί που στενοχωρήθηκαν τόσο στην παιδική τους ηλικία όταν έμαθαν ότι δεν υπάρχει ο Αγιος Βασίλης που έμειναν με τη μελαγχολία. Γι’αυτούς δεν υπάρχει πια η μαγεία».
Τα Χριστούγεννα σημαίνει κυρίως ότι η οικογένεια συναντάται στην ολομέλειά της και αυτό δεν σηματοδοτεί για όλους θετικές σκέψεις. «Δεν έχει σημασία η ηλικία, όταν βρίσκεσαι στο τραπέζι με την οικογένεια ξαναγίνεσαι 8 ή 10 ετών. Αν οι άνθρωποι γύρω σου δεν έχουν ωριμάσει οι ίδιοι, τότε τίποτα δεν έχει αλλάξει. Τα θέματα παραμένουν τα ίδια και οι οικογενειακές εντάσεις ανεβαίνουν στην επιφάνεια με τα ίδια λόγια. Κάποιοι ξαναζούν έτσι τις ταπεινώσεις του παρελθόντος», λέει η ψυχολόγος.
Η Μ., δημοσιογράφος 30 ετών, λέει για τα Χριστούγεννα: «Είτε τσακωνόμαστε, είτε όλοι ασχολούνται με τα δίδυμα της αδελφής μου», λέει. Οι ίδιες σκηνές επαναλαμβάνονται κάθε φορά. «Γενικά οι συζητήσεις της οικογένειας με κάνουν και πλήττω, αναρωτιέμαι συχνά τι κάνω εκεί πέρα, γιατί δεν μοιάζω με τους άλλους. Είναι σαν να ακούω τι σκέφτονται για μένα. Πραγματικά, φέτος, δεν μου λέει τίποτα», δηλώνει.
Ο Α. ο οποίος φοβάται ότι όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος θα αναστηθούν «τα οικογενειακά φαντάσματα», το βράδυ της 24ης Δεκεμβρίου, τρέμει στη ιδέα. «Σε μας όλοι ξέρουν τα μυστικά του καθενός, αλλά κανείς δεν μιλάει γι’αυτά. Όμως κάθε φορά φοβάμαι ότι όλο και κάποιος θα ξεκινήσει μια τέτοια συζήτηση», λέει.
Υπάρχουν οικογένειες που επειδή ακριβώς υπάρχει φόβος να γίνουν αποκαλύψεις και να ακολουθήσουν σκηνές, βάζουν τις διαφορές στην άκρη και υποκρίνονται. «Είμαστε υποχρεωμένοι να αγαπάμε ο ένας τον άλλο γιατί είναι γιορτές. Στο σπίτι μας βρισκόμαστε όλοι στριμωγμένοι γύρω από ένα τραπέζι, ενώ συνήθως τρώει ο καθένας στο δωμάτιό του», λέει ο Α.
«Το οικογενειακό τραπέζι είναι ένα είδος συνέλευσης διοικητικού συμβουλίου και μετατρέπεται σε ένα είδος εξέτασης για ορισμένους. Γίνεται ο απολογισμός της καριέρας, της προσωπικής ζωής, της επιτυχίας των παιδιών κλπ», λέει η ψυχολόγος.
Ποια είναι λοιπόν η λύση για όσους σιχαίνονται τις γιορτές; Το να μείνει κάποιος κλεισμένος σπίτι του επί δύο ημέρες δεν αποτελεί λύση και προκαλεί μεγαλύτερο στρες. Η ψυχολόγος αναφέρει ότι η καλύτερη λύση είναι να φύγει κάποιος ένα ταξίδι ή να διοργανώσει ένα τραπέζι μόνο με φίλους, χωρίς τα προβλήματα της οικογένειας.