Αν και οι δαπάνες της Ελλάδας για την έρευνα και την ανάπτυξη αυξάνονται σταδιακά, η χώρα μας παραμένει ακόμη στις χαμηλότερες θέσεις της κατάταξης του ΟΟΣΑ.
Αυτό αναφέρει η έκθεση του Οργανισμού «Προοπτικές για την Επιστήμη, την Τεχνολογία και την Καινοτομία 2016». Σύμφωνα με αυτή, «αν και οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ της εκπαίδευσης και της έρευνας είναι ισχυρές και ακμαίες, το δημόσιο ερευνητικό σύστημα ως σύνολο είναι σε μεγάλο βαθμό απομονωμένο από τον παραγωγικό τομέα. Τα δημόσια ερευνητικά κέντρα και τα πανεπιστήμια δεν τείνουν να αξιοποιήσουν εμπορικά τα ερευνητικά αποτελέσματά τους, όπως φαίνεται και από τον υπερβολικά χαμηλό αριθμό των πατεντών τους».
Ακόμη, ο ΟΟΣΑ επισημαίνει ότι ο επιχειρηματικός τομέας έχει ανεπαρκή απόδοση σε δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης, όπως και ότι η οικονομική ύφεση έχει προκαλέσει απώλεια ανθρωπίνου δυναμικού σε αυτόν τον τομέα. «Οι συνθήκες για καινοτομία στην Ελλάδα απέχουν πολύ από το να θεωρηθούν ευνοϊκές», επισημαίνει ακόμη ο Οργανισμός.
Η έκθεση υπογραμμίζει ότι «η Ελλάδα στερείται διεθνώς κορυφαίων ιδιωτών επενδυτών στην έρευνα και την ανάπτυξη» και ότι γενικότερα οι ελληνικές εταιρείες δεν διακρίνονται για την καινοτομία τους, ενώ παράλληλα επισημαίνει τις προσπάθειες της κυβέρνησης για ενίσχυση της καινοτομίας με διάφορες πρωτοβουλίες.
Πτωτική τάση διεθνώς
Σε ό,τι αφορά την παγκόσμια κλίμακα, η δημόσια χρηματοδότηση της έρευνας στο πεδίο της επιστήμης και της τεχνολογίας παρουσιάζει πτωτική τάση.
Οι σχετικές δαπάνες από ερευνητικά κέντρα του δημόσιου τομέα και από πανεπιστήμια, εμφάνισαν πτώση το 2014 στις χώρες του ΟΟΣΑ για πρώτη φορά από το 1981 που άρχισε να συντάσσεται η έκθεση. Μετά από τρεις δεκαετίες συνεχούς αύξησης, οι δαπάνες αυτές είχαν αρχίσει να επιβραδύνονται από το 2010, ώσπου το 2014 κινήθηκαν πτωτικά.
Ο ΟΟΣΑ προειδοποιεί ότι το ευρύτερο κύμα κατά της παγκοσμιοποίησης και της μετανάστευσης μπορεί να έχει στο μέλλον ακόμη πιο αρνητικό αντίκτυπο στην καινοτομία, καθώς η τελευταία ανθεί μέσα σε ένα περιβάλλον ανοικτών συνόρων και ανταλλαγών επιστημόνων και νέων ιδεών.
Αν και χώρες όπως η Γερμανία, η Ιαπωνία και η Ν. Κορέα συνεχίζουν να επενδύουν περισσότερα κονδύλια για έρευνα και καινοτομία, άλλες (ΗΠΑ, Γαλλία, Ιταλία, Βρετανία, Ισπανία κ.α.) εμφανίζουν μείωση των σχετικών πόρων.
Επιπλέον, η έκθεση καταγράφει την τάση των κυβερνήσεων να προτιμούν πλέον όχι τις άμεσες επιδοτήσεις αλλά τα φορολογικά κίνητρα για τις εταιρείες που κάνουν επενδύσεις στην έρευνα και την ανάπτυξη, μόνες τους ή σε συνεργασία με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα. Αυτό τείνει να μειώσει τα κεφάλαια για βασική έρευνα και να προσανατολίσει τις επενδύσεις εκεί μόνο όπου υπάρχει προοπτική ανάπτυξης κερδοφόρων προϊόντων.
Σύμφωνα με την έκθεση, πέντε χώρες (ΗΠΑ, Κίνα, Ιαπωνία, Γερμανία, Ινδία) δαπανούν το 60% των παγκοσμίων δημοσίων δαπανών για Ε&Α, ενώ 25 χώρες το 90%.
Το Top 10 των μελλοντικών τεχνολογιών
Ο ΟΟΣΑ ξεχωρίζει δέκα αναδυόμενες τεχνολογίες που έχουν το δυναμικό να μεταμορφώσουν τις οικονομίες και τις κοινωνίες τα επόμενα δέκα έως 15 χρόνια και στις οποίες οι χώρες θα πρέπει να δώσουν έμφαση. Αυτές είναι οι εξής (χωρίς ιεραρχική αξιολόγηση):
- Διαδίκτυο των Πραγμάτων
- Τεχνητή Nοημοσύνη
- Ανάλυση Μεγάλων Δεδομένων
- Νευρο-Τεχνολογίες
- Νανο-Υλικά
- Συνθετική Βιολογία
- Μικροδορυφόροι και Νανοδορυφόροι
- Προωθημένες τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας
- Βιομηχανική παραγωγή με προσθετική διαδικασία-τρισδιάστατη εκτύπωση
- Τεχνολογία Blockchain