Η είδηση δεν έκανε πηχυαίους τίτλους στον ευρωπαϊκό Τύπο. Είναι, ωστόσο, σημαντική: στα μέσα Νοεμβρίου η Κομισιόν πρότεινε, για πρώτη φορά, να τερματιστεί η λιτότητα στην Ευρωζώνη, τουλάχιστον για ορισμένες χώρες.
Αυτή η μικρή επανάσταση της Κομισιόν θα βρεθεί στο στόχαστρο των Γερμανών και Ολλανδών, αφού οι δύο αυτές χώρες έχουν πλεονάσματα και ανάπτυξη. Οι συζητήσεις στο Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου των 19 υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, στις Βρυξέλλες, θα είναι σίγουρα έντονες.
Ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί πρότεινε να πέσουν 50 δισ. ευρώ επιπλέον στην ευρωζώνη το 2017, ήτοι το 0,5% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης. Και αυτό για να μην υποχωρήσει η δειλή έστω ανάπτυξη που ξεκίνησε τα τελευταία τρίμηνα (+1,5% αναμένεται για το 2017 στην ευρωζώνη), χωρίς, ωστόσο, να μπουν στον πειρασμό για μεγαλύτερα ελλείμματα πέντε χώρες (μεταξύ των οποίων η Γαλλία και η Ισπανία).
Αυτή η πολιτική του τέλους της λιτότητας ήταν ένα αίτημα και του Φρανσουά Ολάντ. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Μισέλ Σαπέν χαιρέτισε την πρωτοβουλία της Κομισιόν, μιλώντας στο πρακτορείο Reuters, την 1η Δεκεμβρίου: «Πραγματικά υπερασπίζομαι αυτή την κίνηση. Οι χώρες που έχουν πλεόνασμα πρέπει να κάνουν πιο δυναμικές κινήσεις από αυτές που κάνουν σήμερα. Το γνωρίζουν, βέβαια, παρότι δεν τους αρέσει να τους το θυμίζουν».
Η αντίδραση των Γερμανών και Ολλανδών, οι οποίοι δεν είναι έτοιμοι «να πληρώνουν για τους άλλους», ήταν έντονη. «Ο ρόλος της Κομισιόν είναι να μετράει αν οι προϋπολογισμού και τα σχέδια προϋπολογισμών κάθε χώρας αντιστοιχούν στους κανόνες και στις ευρωπαϊκές συμφωνίες», ήταν η απάντηση του Γερμανού ΥΠΟΙΚ Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος επανέφερε τον ρόλο της Κομισιόν στη θέση που της αρμόζει: φύλακας του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, φύλακας του πλαφόν 3% του ΑΕΠ έλλειμμα στην ευρωζώνη.
Φορώντας το καπέλο του υπουργού Οικονομικών της Ολλανδίας, ο Γερούν Ντάισελμπλουμ είπε σχεδόν τα ίδια πράγματα, ενώπιον του Ευρωκοινοβουλίου, στα τέλη Νοεμβρίου. «Η Κομισιόν έχει σημαντικό ρόλο να παίξει, επιβλέποντας ότι τα κράτη-μέλη υπακούουν στους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, σύμφωνα με τους οποίους οι προϋπολογισμοί πρέπει να είναι ισορροπημένοι... Τα κράτη θα αποφασίζουν μόνα τους τι θα κάνουν με τα πλεονάσματά τους», δήλωσε.
Η θέση της Γερμανίας και της Ολλανδίας μάλλον θα μείνει η ίδια στο Eurogroup, ενώ και άλλοι, όπως οι Φινλανδοί, παραδοσιακοί οπαδοί της οικονομικής πειθαρχίας, θα την υποστηρίξουν. Βέβαια, αυτή η πρόταση της Κομισιόν για να πέσουν επιπλέον 50 δισ. στην ευρωζώνη το 2017 δεν θα αποφασιστεί στο Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου, αλλά πιθανόν στους προσεχείς μήνες.
Πάντως, η Κομισιόν θέλησε να στείλει ένα ισχυρό μήνυμα. Μετά το τραύμα του Brexit και την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, η Κομισιόν κατάλαβε ότι αν δεν αλλάξει η πολιτική υπάρχει ο κίνδυνος να εξαπλωθούν τα λαϊκιστικά και ευρωσκεπτιστικά κινήματα που ταυτίζουν τις Βρυξέλλες με την παγκοσμιοποίηση και τα λόμπι. Αυτή η πρόταση της Κομισιόν δεν ξεπερνάει τον ρόλο του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ. Ηδη ο Γιούνκερ έχει δηλώσει ότι θα εφαρμόσει το Σύμφωνο Σταθερότητας με κάποια ευελιξία, με κίνδυνο να τον κατηγορούν, παρότι συντηρητικός, ως υπερβολικά «σοσιαλιστή». Ωστόσο, ο Γιούνκερ κατόρθωσε να μην εφαρμοστούν πέναλτι ή τιμωρίες επί των προϋπολισμών της Ισπανίας, της Πορτογαλίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας.
Πίσω από αυτή την πρωτοβουλία του Γιούνκερ υπάρχει και μια στρατηγική. Ο πρόεδρος της Κομισιόν, μαζί με τους προέδρους του Συμβουλίου και του Ευρωκοινοβουλίου, με το Eurogroup και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, σχεδιάζει να ετοιμάσει μια νέα έκθεση, στις αρχές του 2017, για το μέλλον της οικονομικής Ενωσης. Το Βερολίνο δεν είναι αντίθετο στην ιδέα να αλλάξουν οι συμφωνίες και να οριστεί ένας υπουργός της Ευρωζώνης και η Κομισιόν δεν θέλει να χάσει την ευκαιρία. Το ερώτημα είναι ποιος θα είναι αυτός ο υπουργός της Ευρωζώνης: ο επίτροπος Οικονομικών ή ο πρόεδρος του Eurogroup;
Με πληροφορίες από τη Le Monde