Για να αποφύγει μια άμεση προσφυγή στις κάλπες, ο πρόεδρος της Ιταλικής Δημοκρατίας θα εξερευνήσει κατά πόσον μπορεί να συγκροτηθεί μια κυβέρνηση ειδικού σκοπού.
Μια τέτοια κυβέρνηση θα μπορούσε να διασφαλίσει τη σταθερότητα και να επιμεληθεί της αλλαγής της εκλογικής νομοθεσίας, γράφει η ιταλική εφημερίδα La Repubblica, παρουσιάζοντας τις προοπτικές που ανοίγονται στην ιταλική πολιτική σκηνή την επόμενη ημέρα μετά το δημοψήφισμα.
Και τώρα το παιχνίδι είναι στα χέρια του διαιτητή. Εδώ και εβδομάδες κάθε κίνηση του προέδρου Σέρτζιο Ματαρέλα αποβλέπει στη σταθερότητα, αλλά ο ηχηρός κόλαφος στο δημοψήφισμα κατέστησε, όπως φαίνεται, ανέφικτη την προοπτική να παραμείνει ο Ματέο Ρέντσι στο τιμόνι της κυβέρνησης - από τη στιγμή μάλιστα που ο ίδιος είπε ήδη το «αντίο». Το μπαλάκι, λοιπόν, είναι στο γήπεδο του προέδρου. Αυτός θα πρέπει να διαχειριστεί όλη αυτή την κατάσταση, αρχής γενομένης απ' την επιλογή του νέου πρωθυπουργού, που θα μπορούσε να προκύψει από μια λίστα ικανών-για διάφορους λόγους- προσώπων: όπως ο υπουργός Οικονομικών Πιερ Κάρλο Παντοάν, ο πρόεδρος της Γερουσίας Πιέρο Γκράσο κι ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Γκρατσιάνο ντελ Ρίο - με τον Παντοάν σε ρόλο φαβορί.
Η ήττα του Ρέντσι ήταν τόσο εκκωφαντική που δεν μπορεί να την αγνοήσει κανείς. Αν, ωστόσο, μετά από έντονες αναταράξεις μερικών ημερών στις αγορές, αποφάσιζε να παραμείνει στο πόστο του μέχρι νεωτέρας δεν θα συναντούσε εμπόδια. Το πρόβλημα είναι ότι ο ο ίδιος ο ηγέτης του Δημοκρατικού Κόμματος αποφάσισε να επωμιστεί τις πολιτικές ευθύνες για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος. Να πώς μπαίνει στο παιχνίδι ο Ματαρέλα. Διακριτικά ο πρόεδρος της Ιταλικής δημοκρατίας έχει ήδη απευθύνει εκκλήσεις στο αίσθημα ευθύνης των πολιτικών. Και θα χρειαστεί, όντως, να επιστρατεύσουν αυτό το αίσθημα για να ξεπεράσουν τον ύφαλο της σοβούσας κρίσης.
O Mατέο Ρέντσι κι ο πρόεδρος της Ιταλίας, Σέρτζιο Ματαρέλα
Το τοπίο θα ξεκαθαρίσει αρκετά μετά την ολοκλήρωση των διαβουλεύσεων στο Κυρηνάλιο (προεδρικό μέγαρο) με ένα μοναδικό αστέρι να οδηγεί τον πρόεδρο: ότι δεν μπορεί να προκύψει κυβέρνηση που να πηγαίνει κόντρα στον Ρέντσι και το Δημοκρατικό Κόμμα, το οποίο διατηρεί τη σχετική πλειοψηφία στη Βουλή.
Τα βασικά ονόματα που παίζουν για διάδοχοι του Ρέντσι προαναφέρθηκαν. Πολλά θα εξαρτηθούν απ' τις προσωπικές επιλογές του απερχόμενου πρωθυπουργού, τις εσωτερικές διεργασίες και ακόμη περισσότερο απ' τις προτεραιότητες της νέας κυβέρνησης. Αν για παράδειγμα οι αγορές αντιδράσουν σπασμωδικά με αποτέλεσμα να αποσταθεροποιηθεί το σπρεντ των ιταλικών ομολόγων και οι κλυδωνιζόμενες ιταλικές τράπεζες, τότε το πιθανότερο είναι να προκύψει μια κυβέρνηση Παντοάν. Ο υπουργός Οικονομικών, που συμμετέχει στο σημερινό Eurogroup, θεωρείται στην Ευρώπη ως εγγυητής της σταθερότητας και της συνέχειας .
Το πιο ασφαλές σενάριο, λοιπόν, είναι εκείνο του Παντοάν. Αν όμως το πολιτικό σύστημα θα πρέπει να αποδείξει ότι είναι σταθερό, τότε η μάχη του εκλογικού νόμου θα εξελιχθεί σε πυρήνα του κοινοβουλευτικού κινδύνου. Και σ' ένα τέτοιο ενδεχόμενο ένα «θεσμικό χαρτί» όπως του Πιέρο Γκράσο, θα μπορούσε να αποδειχεθί πολύ ισχυρό. Ο πρόεδρος της Γερουσίας έχει καλές σχέσεις με την αντιπολίτευση. Κι εγγυάται ένα τακτικό πλεονέκτημα για τον νυν πρωθυπουργό: επειδή δεν ανήκει στον κύκλο των εμπίστων του Ρέντσι, επιτρέπει στην ηγεσία του κόμματος να τον χρησιμοποιήσει για να στήσει γέφυρες με τους απέναντι σε κρίσιμα πολιτικά ζητήματα.
Αν, απ' την άλλη, προκύψει απ' την κρίση ότι θα πρέπει η κυβέρνηση να βγάλει την τετραετία; Σ' αυτή την περίπτωση ο Ρέντσι θα μπορούσε να προτιμήσει να παραδώσει τη σκυτάλη σ' ένα άτομο εμπιστοσύνης, όπως ο Γκρατσιάνο Ντελρίο, ο οποίος υπήρξε εξ' αρχής ένας απ' τους πιο αφοσιωμένους υποστηρικτές του -αν και πέρασε μια δύσκολη φάση στις σχέσεις του με τον αρχηγό-. Οι άλλες δύο πολιτικές λύσεις -αν και λιγότερο προφανείς- είναι ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού, Ντάριο Φραντσεσκίνι -ένα απ' τα πιο δραστήρια στελέχη της Κ.Ο. του Δημοκρατικού Κόμματος με καλές σχέσεις με την Προεδρία- και ο υπουργός Εξωτερικών Υποθέσεων Πάολο Τζεντιλόνι – που είναι μεν κοντά στον Ρέντσι, αλλά δεν είναι ιδιαίτερα αγαπητός στο υπόλοιπο κόμμα.
Στο βάθος προβάλλει κι η φιγούρα ενός γνώριμου απ' τα παλιά, του Ρομάνο Πρόντι. Τις τελευταίες ώρες πληθαίνουν οι φωνές μέσα στην Κεντροαριστερά που αναφέρουν το όνομά του. Ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος της Κομισιόν διαθέτει, βέβαια, μεγάλη εμπειρία, αλλά έχει ήδη ξεκαθαρίσει ότι δεν ενδιαφέρεται για ένα τέτοιο σενάριο.
Φυσικά, παίζει και η λύση της Έμμα Μπονίνο. Με διεθνές βιογραφικό, επίτροπος της Ε.Ε. τη δεκαετία του '90, θα μπορούσε να διεμβολίσει τη δεξαμενή του Κινήματος 5 Αστέρια, αλλά δεν διαθέτει τόσο ισχυρή βάση στο ίδιο της το κόμμα.
Αν κανένα απ' τα ονόματα αυτά δεν συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία δεν θα πρέπει να αποκλειστεί μια γρήγορη επιστροφή στις κάλπες με τον Ρέντσι να παραμένει ακόμη στο Παλάτσο Κίτζι (πρωθυπουργικό μέγαρο). Η αλήθεια είναι το παζλ δεν έχει ακόμη συμπληρωθεί. Κι ο γρίφος παραμένει άλυτος...