Μόνο στην περίπτωση μόνιμης υπεραπόδοσης έναντι των δημοσιονομικών στόχων υπάρχει η δυνατότητα ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής και μάλιστα όχι με έκτακτα βοηθήματα/ επιδόματα αλλά κυρίως μέσω του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης.
Αυτή είναι η πρόβλεψη του 3ου Μνημονίου, όπως επικαιροποιήθηκε μετά από την περιπετειώδη ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης και ως εκ τούτου γεννά ερωτήματα η εξαγγελία του νέου υπουργού Επικρατείας Χ. Βερναρδάκη στο Real fm για παροχή έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης σε χαμηλόμισθους και χαμηλοσυνταξιούχους, κατόπιν συνεννόησης με τους δανειστές. Όπως αναφέρει ρητώς το Επικαιροποιημένο Μνημόνιο, «εάν τα ετήσια αποτελέσματα του Προϋπολογισμού επιβεβαιώνουν ότι τα μέτρα που έχουν ληφθεί παράγουν επαρκώς έτσι ώστε να οδηγούν σε μόνιμη υπεραπόδοση έναντι των στόχων του Προγράμματος, τότε οι Αρχές έχουν τη δυνατότητα κατόπιν συμφωνίας με τους Θεσμούς να σκεφτούν τη χρήση αυτού δημοσιονομικού περιθωρίου, προκειμένου να ενισχυθεί η κοινωνική προστασία- κυρίως το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης- ή/και να μειωθούν τα φορολογικά βάρη, υπό την προϋπόθεση ότι είναι διασφαλισμένη η επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων».
Τι σημαίνουν τα παραπάνω; Κατ’ αρχάς ότι πρέπει να επιβεβαιωθεί η υπεραπόδοση του φετινού Προϋπολογισμού κι αυτό δεν μπορεί να γίνει νωρίτερα από τα τέλη του Απριλίου του 2017, όταν η Eurostat θα δημοσιοποιήσει τις πρώτες εκτιμήσεις για το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2016. Δεν αρκεί όμως αυτή η πιστοποίηση της ενδεχόμενης ή διαφαινόμενης υπεραπόδοσης, καθώς αυτή θα πρέπει να είναι μόνιμου χαρακτήρα και να μην οφείλεται σε συγκυριακούς παράγοντες, κάτι που ήδη αποτελεί σημείο τριβής όχι μόνο με το ΔΝΤ αλλά και με τους Ευρωπαίους, οι οποίοι θεωρούν ότι μεγάλο μέρος της ως τώρα υπεραπόδοσης των εσόδων δεν μπορεί να μεταφερθεί καν στο 2017. Το τρίτο σημείο είναι ότι ακόμα κι αν συμφωνηθούν τα δύο παραπάνω, αυτός ο «αέρας» έναντι των στόχων θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί κυρίως για τη χρηματοδότηση του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, το οποίο επίσης αποτελεί ένα από τα βασικά σημεία αντιπαράθεσης με τους δανειστές, καθώς με βάση τα στοιχεία που έχει παραθέσει ως τώρα η ελληνική πλευρά, προκύπτει χρηματοδοτική «τρύπα» περίπου 400 εκατ. ευρώ εξ ου και η πίεση για περικοπές σε κοινωνικά επιδόματα.
Παρά ταύτα, ο υπουργός Επικρατείας μιλώντας στο Ν. Στραβελάκη ένα 24ωρο πριν ξεκινήσουν οι κρίσιμες συζητήσεις της δεύτερης φάσης της τρέχουσας αξιολόγησης, δήλωσε ότι «εξετάζονται τρόποι να υπάρξει μία ενίσχυση εισοδηματική των χαμηλόμισθων και των χαμηλοσυνταξιούχων», βασίζοντας το σκεπτικό του στην υπέρβαση των στόχων στο πεδίο των εσόδων. Σημειωτέον ότι το Μνημόνιο που υπογράφηκε τον Αύγουστο του 2015 προέβλεπε ότι τουλάχιστον το 30% ενδεχόμενης υπεραπόδοσης θα πάει στον ειδικό λογαριασμό για την εξόφληση του Χρέους κι άλλο 30% στην εξόφληση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου.