Οι αμερικανικές προεδρικές εκλογές διεξάγονται την Τρίτη που ακολουθεί την πρώτη Δευτέρα του Νοεμβρίου, σύμφωνα με νόμο του 1845. Φέτος αντιστοιχεί στην 8η Νοεμβρίου.
- Ψηφοφορία
Καθολική έμμεση ψηφοφορία σε έναν γύρο, στις 50 αμερικανικές πολιτείες και την Περιφέρεια της Κολούμπια (αφού η πόλη της Ουάσινγκτον δεν ανήκει σε καμία πολιτεία).
- Οι μεγάλοι εκλέκτορες
Είναι συνολικά 538 και ο αριθμός τους ποικίλλει ανάλογα με την πολιτεία και το πληθυσμιακό της μέγεθος. Κάθε πολιτεία έχει τόσους εκλέκτορες, όσους και μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων (ανάλογα με τον πληθυσμό της), ενώ διαθέτει δύο γερουσιαστές ανεξαρτήτως του πληθυσμού.
Η Καλιφόρνια, για παράδειγμα, διαθέτει 55 εκλέκτορες, το Τέξας 38, η πολιτεία της Νέας Υόρκης 29, η Φλόριντα 29, ενώ το Βερμόντ, η Αλάσκα , το Γουαϊόμινγκ και το Ντελαγουέρ δεν διαθέτουν παρά 3.
Οι μεγάλοι εκλέκτορες που απαρτίζουν το κολέγιο των εκλεκτόρων θα εκλέξουν στη συνέχεια επισήμως στις 19 Δεκεμβρίου τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ, σε μία τυπική πράξη της εκλογικής διαδικασίας.
Τι πρέπει να κερδηθεί
Ενας υποψήφιος πρέπει να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία των 538 μεγάλων εκλεκτόρων, δηλαδή 270.
Σε όλες τις πολιτείες, πλην δύο, ο υποψήφιος που εξασφαλίζει την πλειοψηφία των ψήφων, παίρνει το σύνολο των εκλεκτόρων της πολιτείας.
Στη Νεμπράσκα και στο Μέιν, οι μεγάλοι εκλέκτορες κατανέμονται σύμφωνα με το αναλογικό σύστημα.
Οι πολιτείες -κλειδιά
Περί τις δώδεκα πολιτείες θεωρούνται εξαιρετικά σημαντικές στην αμερικανική εκλογική διαδικασία. Είναι οι πολιτείες-κλειδιά, όπου οι δύο υποψήφιοι βρίσκονται στήθος με στήθος και δεδομένου του εκλογικού συστήματος μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά το τελικό αποτέλεσμα.
Η Χίλαρι Κλίντον κι ο Ντόναλντ Τραμπ επικεντρώνουν εκεί την προεκλογική τους εκστρατεία με συχνές επισκέψεις, αγνοώντας την υπόλοιπη χώρα.
Ορισμένες από τις πολιτείες-κλειδιά είναι περισσότερες επίμαχες από άλλες , είτε διότι ο αριθμός εκλεκτόρων είναι πολύ μεγάλος, είτε διότι τα ποσοστά των υποψηφίων είναι πολύ κοντά, είτε και για τα δύο.
Σε ποιον θα πάνε οι 29 μεγάλοι εκλέκτορες της Φλόριντα, της πολιτείας-κλειδί με τον μεγαλύτερο πληθυσμό; Σε ποιον θα πάνε οι 20 εκλέκτορες της Πενσιλβάνια, οι 18 του Οχάιο και οι 15 της Βόρειας Καρολίνας; Ποια σύνθεση πολιτειών μπορεί να δώσει τη νίκη στην Κλίντον, ή στον Τραμπ; Οι ειδικοί εκλογολόγοι μελετούν καθημερινά τους αριθμούς προσθέτοντας και αφαιρώντας ανάλογα με τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων.
Και η παραμικρή μεταβολή μπαίνει στο μικροσκόπιο, αφού και μικρές πολιτείες-κλειδιά, όπως η Αϊόβα με 6 εκλέκτορες, μπορούν να αλλάξουν το τελικό αποτέλεσμα.
Οι πολιτείες-κλειδιά για τις προεδρικές εκλογές:
Πολιτεία Εκλέκτορες
- Φλόριντα 29
- Πενσιλβάνια 20
- Οχάιο 18
- Μίσιγκαν 16
- Τζόρτζια 16
- Βόρεια Καρολίνα 15
- Βιρτζίνια 13
- Αριζόνα 11
- Ουισκόνσιν 10
- Κολοράντο 9
- Αϊόβα 6
- Νεβάντα 6
- Νιού Χαμσάιρ 4
Εκλογές όχι μόνο για νέο πρόεδρο
Στις 8 Νοεμβρίου, οι Αμερικανοί εκλέγουν, εκτός του διαδόχου του Μπαράκ Ομπάμα , ένα νέο Κονγκρέσο και δεκάδες χιλιάδες τοπικούς εκπροσώπους.
- Κονγκρέσο: Τι είναι και πως λειτουργεί
Το Κονγκρέσο αποτελείται από δύο σώματα με ίση εξουσία: τη Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία. Εάν το κόμμα του επόμενου προέδρου δεν ελέγχει κανένα από τα δύο νομοθετικά σώματα, θα του είναι αδύνατον να περάσει τις μεταρρυθμίσεις του.
Βουλή των Αντιπροσώπων: οι 435 έδρες της θα ανανεωθούν για μία θητεία δύο ετών ανά εκλογική περιφέρεια. Οι Ρεπουμπλικανοί έχουν σήμερα την πλειοψηφία, με 246 έδρες, έναντι 186 για τους Δημοκρατικούς και 3 κενές έδρες εξαιτίας δύο παραιτήσεων και ενός θανάτου. Δεν αναμένεται αλλαγή της πλειοψηφίας.
Γερουσία: 34 από τις 100 έδρες θα ανανεωθούν για θητεία έξι ετών. Οι γερουσιαστές εκλέγονται από το σύνολο των ψηφοφόρων κάθε πολιτείας. Οποιο και αν είναι το μέγεθός της, κάθε πολιτεία εκπροσωπείται από δύο γερουσιαστές.
Σήμερα, οι Ρεπουμπλικανοί διαθέτουν πλειοψηφία 54 γερουσιαστών έναντι 44 εδρών που ανήκουν στους Δημοκρατικούς και δύο ανεξάρτητων, συμμάχων των Δημοκρατικών. Θα χρειασθεί στους Δημοκρατικούς η εξασφάλιση 4 επιπλέον εδρών για να ανακτήσουν τον έλεγχο της Γερουσίας στην περίπτωση εκλογής της Χίλαρι Κλίντον στον Λευκό Οίκο, διότι ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ δίνει την ψήφο του σε περίπτωση ισοψηφίας 50-50.
- Οι κυβερνήτες
Δώδεκα από τις 50 πολιτείες των ΗΠΑ θα εκλέξουν στις 8 Νοεμβρίου του κυβερνήτες τους, τους φορείς της εκτελεστικής εξουσίας σε πολιτειακό επίπεδο, με εκτεταμένες αρμοδιότητες που τους παραχωρεί η ομοσπονδιακή κυβέρνηση.
Ο κυβερνήτης είναι η ισχυρότερη πολιτική προσωπικότητα της πολιτείας, μαζί με τους γερουσιαστές, μεσολαβητές ανάμεσα στην πολιτεία τους και την Ουάσινγκτον.
- Τα δημοψηφίσματα
157 προτάσεις θα υποβληθούν για έγκριση στους ψηφοφόρους 35 πολιτειών. Νομιμοποίηση της κάνναβης, κατώτατος μισθός, υγεία, οπλοκατοχή είναι τα βασικά θέματα των δημοψηφισμάτων αυτών, που άπτονται και θεμάτων όπως η υποχρεωτική χρήση προφυλακτικού από τους ηθοποιούς πορνογραφικών ταινιών στην Καλιφόρνια.
- Οι τοπικές εκλογές
Χιλιάδες έδρες αιρετών θα ανανεωθούν σε τοπικό επίπεδο: νομοθετικές συνελεύσεις, δικαστές, δημοτικά συμβούλια και δήμαρχοι, κομητείες, σερίφηδες…
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ, Φωτογραφίες: AP