Ξεκίνησαν οι εκλογές στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και την περιφέρεια της Ουάσινγκτον για την ανάδειξη του νέου προέδρου.
Η Χίλαρι Κλίντον, υποψήφια των Δημοκρατικών, βρίσκεται αντιμέτωπη με τον Ντόναλντ Τραμπ, τον δισεκατομμυριούχο που διεκδικεί την προεδρία της χώρας εκ μέρους των Ρεπουμπλικανών.
Ουσιαστικά οι εκλογές ξεκινούν στις 13:00 με 14:00 στις αχανείς ΗΠΑ με τις διαφορετικές ζώνες ώρες, όταν και θα ανοίξουν οι κάλπες στις περισσότερες πολιτείες για να προσέλθουν πάνω από 120 εκατομμύρια Αμερικανοί πολίτες.
Οι ψηφοφόροι άρχισαν να ψηφίζουν στο Κονέτικατ, την Ιντιάνα, το Κεντάκι, το Μέιν, το Νιού Χαμσάιρ, το Νιού Τζέρσεϊ, την Πολιτεία της Νέας Υόρκης, το Βερμόν και την Βιρτζίνια. Τα εκλογικά τμήματα στις άλλες Πολιτείες πρόκειται να ανοίξουν αργότερα. Οι Αμερικανοι ψηφίζουν επίσης για το Κογκρέσο , για κυβερνήτες, τοπικά συμβούλια, τοπικούς αιρετούς αξιωματούχους και σε διάφορα τοπικά δημοψηφίσματα.
Η διαδικασία αναμένεται να ολοκληρωθεί στις 04:00 τα ξημερώματα της Τετάρτης, όταν κλείσουν οι κάλπες και στις τελευταίες πολιτείες της Αϊόβα και της Βόρειας Ντακότα. Το όνομα του νικητή των προεδρικών εκλογών δεν αναμένεται να γίνει γνωστό πριν από τις 05:00 (ώρα Ελλάδας) αύριο το πρωί.
Το πρώτο αποτέλεσμα
Ήδη στο στο Ντίξβιλ Νοτς, ένα χωριό στο Νιου Χαμσάιρ, περίπου 30 χιλιόμετρα μακριά από τα σύνορα των ΗΠΑ με τον Καναδά, το οποίο κατά παράδοση ψηφίζει 24 ώρες πριν από την υπόλοιπη Αμερική, ψήφισαν λίγο μετά τα μεσάνυχτα στις ΗΠΑ ψηφοφόροι ενεργοποιώντας τη διαδικασία των προεδρικών εκλογών.
Οι ψηφοφόροι συγκεντρώνονται τα μεσάνυχτα στην αίθουσα εκδηλώσεων ενός συγκροτήματος χειμερινών σπορ πριν ανοίξουν επίσημα οι κάλπες και ψηφίζουν πρώτοι από όλους τους συμπατριώτες τους στις ΗΠΑ. Η καταμέτρηση γίνεται απευθείας, όπως και η ανακοίνωση του αποτελέσματος, ώστε το μικρό χωριό να κατακτήσει την πρώτη θέση σε μία άτυπη κόντρα που διατηρεί με τα γύρω χωριά.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα που μετέδωσε ο Guardian, νικήτρια της αναμέτρησης στο απομακρυσμένο χωριό ήταν η Χίλαρι Κλίντον με 4 ψήφους. Δεύτερος ήρθε ο Ντόναλντ Τραμπ με 2 ψήφους και ακολούθησαν ο Γκάρι Τζόνσον και ο Μιτ Ρόμνεϊ με μία ψήφο (το ψηφοδέλτιο ακυρώθηκε διότι έφερε χειρόγραφο το όνομα του Μιτ Ρόμνεϊ, του προεδρικού υποψήφιου των Ρεπουμπλικανών που ηττήθηκε στο 2012 από τον Μπαράκ Ομπάμα).
Το δεύτερο αποτέλεσμα ανακοινώθηκε στο Millsfield του Νιου Χαμσάιρ, όπου ο Τραμπ συγκέντρωσε 16 ψήφους έναντι 4 της αντιπάλου του, και το τρίτο αποτέλεσμα ανακοινώθηκε στο Hart's Location, όπου η υποψήφια των Δημοκρατικών πήρε 17 ψήφους έναντι 13 του Τραμπ.
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις
Η υποψήφια των δημοκρατικών Χίλαρι Κλίντον έχει περίπου 90% πιθανότητα να κερδίσει στη μάχη για τον Λευκό Οίκο με τον Ντόναλντ Τραμπ των ρεπουμπλικανών, σύμφωνα με την τελευταία από μια ανάλυση μιας σειράς δημοσκοπήσεων που διεξήγαγε η εταιρεία Ipsos για το πρακτορείο Reuters, γνωστή ως States of the Nation project.
Οι πιθανότητες νίκης της είναι περίπου ίδιες με αυτές της περασμένης εβδομάδας, ενώ για να ηττηθεί από τον Τραμπ σήμερα θα χρειαστεί ένας απίθανος συνδυασμός λευκών, μαύρων και ισπανόφωνων ψηφοφόρων σε έξι ή επτά πολιτείες, σύμφωνα με την ανάλυση που δόθηκε στη δημοσιότητα χθες.
Η πρώην υπουργός Εξωτερικών προηγούνταν του Τραμπ με 45% προς 42% σε πρόθεση ψήφου, ενώ αναμένεται να κερδίσει 303 ψήφους στο κολέγιο των εκλεκτόρων, σε αντίθεση με τους 235 του Τραμπ, από τους 270 που απαιτούνται για να κερδίσει τις εκλογές, αποκαλύπτει η ανάλυση.
Οι πολιτείες κλειδιά που θα κρίνουν το αποτέλεσμα
Η τύχη του Τραμπ εξαρτάται από τα αποτελέσματα στη Φλόριντα, το Μίσιγκαν, τη Βόρεια Καρολίνα και το Οχάιο, όπου η διαφορά των δύο υποψηφίων ήταν πολύ μικρή την Κυριακή, όταν έληξαν οι δημοσκοπήσεις, και την Πενσιλβάνια, όπου η Κλίντον προηγούνταν με μικρή διαφορά τριών εκατοστιαίων μονάδων. Για να εξασφαλίσει την αμερικανική προεδρία, ο Τραμπ πρέπει να κερδίσει τις περισσότερες από τις πολιτείες αυτές.
Οποιαδήποτε ήττα του σε δύο από τις τρεις πολιτείες Φλόριντα, Μίσιγκαν και Πενσιλβάνια θα καταλήξει σχεδόν βέβαια σε νίκη της Κλίντον. Την ίδια στιγμή, ο Τραμπ πρέπει να διατηρήσει το προβάδισμά του στην παραδοσιακά ρεπουμπλικανική πολιτεία της Αριζόνα, όπου η διαφορά μεταξύ των δύο υποψηφίων μειώνεται, και να ελπίσει ότι ο ανεξάρτητος υποψήφιος Έβαν Μακ Μόλιν δεν θα κερδίσει άλλο ένα προπύργιο των ρεπουμπλικανών, την Γιούτα.
Για να κερδίσει τις εκλογές, ο Τραμπ χρειάζεται επίσης περισσότερους λευκούς ρεπουμπλικανούς ψηφοφόρους από όσους προσήλθαν στις κάλπες το 2012, χαμηλότερη προσέλευση Αφροαμερικανών ψηφοφόρων, και μια χαμηλότερη αύξηση ισπανόφωνων ψηφοφόρων από αυτήν που προβλέπεται, σύμφωνα με την ανάλυση.
Ενδείξεις για το αποτέλεσμα
- Η Βόρεια Καρολίνα, μια από τις πρώτες πολιτείες που αναμένεται να δώσει αποτελέσματα από σήμερα το βράδυ κιόλας (ξημερώματα Τετάρτης, ώρα Ελλάδας), μπορεί να δώσει κάποιες ενδείξεις ως προς το αποτέλεσμα των εκλογών. Αν κερδίσει την πολιτεία η Κλίντον, αυτό μάλλον σημαίνει πως οι Αφροαμερικανοί θα έχουν βγεί να ψηφίσουν με ρυθμούς ανάλογους του 2012, όταν ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα νίκησε τον ρεπουμπλικανό Μιτ Ρόμνεϊ με τέσσερις πόντους σε εθνικό επίπεδο. Ο Ρόμνεϊ κέρδισε τη Βόρεια Καρολίνα με δύο πόντους.Η τελική δημοσκόπηση για την ανάλυση States of the Nation έδειξε ότι οι πρώιμες ψήφοι στη Βόρεια Καρολίνα μοιράζονται σχετικά ισότιμα μεταξύ των δύο υποψηφίων. Ο Τραμπ ηγούνταν κατά μια μονάδα μεταξύ των εν δυνάμει ψηφοφόρων, με 47% προς 46%. Μεταξύ των λευκών ψηφοφόρων προηγούνταν κατά 30 εκατοστιαίες μονάδες, ενώ η Κλίντον διατηρούσε προβάδισμα περίπου 80 μονάδων μεταξύ των μαύρων ψηφοφόρων.
- Η Φλόριντα, με τις ψήφους των 29 εκλεκτόρων που της αναλογούν, είναι ζωτικής σημασίας για τον Τραμπ. Αν η Κλίντον κερδίσει την Φλόριντα, το μόνο που χρειάζεται να κάνει είναι να κερδίσει μία από τις μεγάλες αμφισβητούμενες πολιτείες (Οχάιο, Μίσιγκαν ή Πενσιλβάνια) για να εξασφαλίσει τη νίκη της, ενώ ο Τραμπ θα χρειαστεί να κερδίσει και τις τρεις. Αν ο Τραμπ κερδίσει την Φλόριντα, πάλι θα χρειαστεί να κερδίσει και το Οχάιο και το Μίσιγκαν ή να ελπίσει για ανατροπή αποτελεσμάτων στην Πενσιλβάνια.Σύμφωνα με την ανάλυση του Reuters/Ipsos, η Κλίντον διατηρεί ένα πολύ μικρό προβάδισμα στην Φλόριντα, με 48% έναντι του 47%. Η Κλίντον προηγείται του Τραμπ κατά 75 μονάδες μεταξύ εν δυνάμει μαύρων ψηφοφόρων και 20 μεταξύ ισπανόφωνων, αλλά ο Τραμπ προηγείται κατά 30 μονάδες μεταξύ εν δυνάμει λευκών ψηφοφόρων. Η επιτυχία της Κλίντον στη Φλόριντα εξαρτάται από τη μεγάλη συρροή στις κάλπες των μαύρων ψηφοφόρων. Χωρίς τα νούμερα αυτά, η μάχη θα είναι στενή, ακόμα και αν αυξηθεί ο αριθμός των ισπανόφωνων ψηφοφόρων.
- Το Μίσιγκαν και το Οχάιο δεν ανέδειξαν συγκεκριμένη κλίση την Κυριακή προς τον έναν ή τον άλλο, σύμφωνα με την ανάλυση. Η υποστήριξη που έχει η Κλίντον είναι πιό συμπαγής στην Πενσιλβάνια. Ωστόσο, μια αλματώδης αύξηση των λευκών ρεπουμπλικανών ψηφοφόρων σε συνδυασμό με τη μείωση των μαύρων δημοκρατικών θα αρκέσει για να συγκλίνουν το Οχάιο και το Μίσιγκαν προς τον Τραμπ και να βάλει την Πενσιλβάνια πάλι στο παιχνίδι.
- Αν ο Τραμπ παραμείνει στη μάχη σήμερα το βράδυ (ξημερώματα Τετάρτης, ώρα Ελλάδας), αφού έχουν καθοριστεί τα αποτελέσματα στις αμφισβητούμενες ανατολικές πολιτείες, τότε η προσοχή όλων θα στραφεί στην Αριζόνα. Ο Τραμπ διατηρούσε ένα προβάδισμα πέντε μονάδων έναντι της Κλίντον την Κυριακή το βράδυ, αλλά η Αριζόνα έχει κινηθεί σταθερά προς την υποψήφια των δημοκρατικών τις τελευταίες εβδομάδες, σύμφωνα με την ανάλυση. Είναι επίσης μια πολιτεία όπου η ψηλότερη προσέλευση των ισπανόφωνων στις κάλπες μπορεί να γείρει την πλάστιγγα καθοριστικά προς την Κλίντον.
- Αν ο Τραμπ βρίσκεται αικόμα σε θέση να κερδίσει μετά την Αριζόνα, πάλι μπορεί να εμποδιστεί στην Γιούτα, όπου ο Μακ Μόλιν έχει παραμείνει υποψήφιος μέχρι τέλους. Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, ο Τραμπ διατηρεί προβάδισμα πέντε ή παραπάνω πόντων στη Γιούτα. Μια νίκη του Μακ Μόλιν μπορεί να καταλήξει στο χαμηλής πιθανότητας σενάριο όπου ούτε η Κλίντον ούτε ο Τραμπ εξασφαλίζει τους 270 ψήφους των εκλεκτόρων που χρειάζονται για τη νίκη. Ο νικητής στη περίπτωση αυτή θα επιλεχθεί από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, που ελέγχεται από τους ρεπουμπλικανούς, όπου οι βουλευτές θα κληθούν να διαλέξουν μεταξύ του Τραμπ, της Κλίντον και του Μακ Μόλιν, ο οποίος είναι γέννημα-θρέμα της Γιούτα και πρώην πράκτορας της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (CIA).
Η ανάλυση States of the Nation διενεργούσε εβδομαδιαίες δημοσκοπήσεις περίπου 15.000 ατόμων σε όλες τις πολιτείες, καθώς και στην Ουάσιγκτον.
Πότε θα ξέρουμε τα αποτελέσματα;
Όταν η νίκη ενός εκ των δύο υποψηφίων είναι σαρωτική, τότε αυτό φαίνεται συνήθως γύρω στις 8 το βράδυ της Τρίτης τοπική ώρα -δηλαδή γύρω στις 3 το πρωί της Τετάρτης ώρα Ελλάδος- όταν έχουν κλείσει τα περισσότερα εκλογικά κέντρα στις ανατολικές και μεσοδυτικές πολιτείες. Αλλά επειδή η συγκεκριμένη αναμέτρηση αναμένεται να είναι οριακή, θα είμαστε τυχεροί αν γνωρίζουμε το νικητή μερικές ώρες αργότερα. Αν η μάχη κριθεί στο Οχάιο -κάτι που δεν θα συμβεί άλλωστε και για πρώτη φορά- και οι δύο μονομάχοι απέχουν ελάχιστα, τότε θα πρέπει να περιμένουμε την καταμέτρηση των ψήφων εξ αποστάσεως -κάτι που θα μπορούσε να πάρει άλλες 10 μέρες.
Πότε είναι οι εκλογές;
Για τους περισσότερους Αμερικανούς, την Τρίτη 8 Νοεμβρίου (είναι η πρώτη Τρίτη μετά την πρώτη Δευτέρα του Νοεμβρίου). Και λέμε για τους περισσότερους, αφού εκατομμύρια έχουν ήδη ψηφίσει σε πολιτείες στις οποίες στήνονται πρόωρα οι κάλπες. Μάλιστα το σύστημα επιτρέπει σε κάποιες πολιτείες, αν αλλάξει ο ψηφοφόρος γνώμη, να ξαναψηφίσει!
Γιατί οι εκλογές γίνονται σε εργάσιμη μέρα;
Έτσι αποφάσισε πολύ παλιά το Κογκρέσο, όταν η Αμερική ήταν ακόμη μια χώρα κυρίως αγροτών που πήγαιναν στις εκκλησίες τις Κυριακές και στις αγορές και ζωοπανηγύρεις τις Τετάρτες. Εφόσον ψήφιζαν τις Τρίτες οι αγρότες είχαν χρόνο να πάνε σπίτι τους και να μεταφέρουν τα προϊόντα τους στις αγορές. Δεν θα θυσίαζαν και τον καπιταλισμό για τη δημοκρατία... Και γιατί ψηφίζουν Νοέμβριο; Ώστε να έχει ολοκληρωθεί η συγκομιδή των καρπών του φθινοπώρου και να μην έχει μπει βαρυχειμωνιά που καθιστά απαγορευτικά τα ταξίδια.
Είναι αλήθεια ότι οι Αμερικανοί δεν εκλέγουν άμεσα τον πρόεδρό τους;
Αλήθεια είναι, αφού ο «πλανητάρχης» εκλέγεται έμμεσα από τον λαό μέσω των εκλεκτόρων: συνολικά είναι 538 και κατανέμονται στις Πολιτείες ανάλογα με τις έδρες στη Βουλή των Αντιπροσώπων, αλλά και βάσει της τελευταίας απογραφής.
Έτσι κάποιες πολιτείες είδαν μείωση των εκλεκτόρων, κάποιες αύξηση. Το σύστημα προβλέπει ότι όποιος κερδίσει στην πολιτεία την λαϊκή ψήφο παίρνει όλους τους εκλέκτορες με εξαίρεση το Μέιν και τη Νεμπράσκα, όπου κατανέμονται αναλογικά.
Για την είσοδο στον Λευκό Οίκο απαιτούνται 270, δηλαδή οι μισοί του 538 + 1.
Λόγω του περίπλοκου -και τρελού αυτού συστήματος- ένας υποψήφιος μπορεί να πάει μηδέν εκλέκτορες σε 39 πολιτείες και την Ουάσιγκτον και όμως να κερδίσει την προεδρία.
Eχει χάσει ποτέ κανείς τη λαϊκή ψήφο και όμως κατάφερε να εκλεγεί προέδρος;
Ρωτήστε τον Αλ Γκορ. Αν και πήρε περισσότερες ψήφους πανεθνικά, έχασε τις εκλογές απ' τον Τζορτζ Μπους τον νε;oτερο...
Τι θα συμβεί σε περίπτωση ισοπαλίας στον αριθμό των εκλεκτόρων;
Κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά σπάνια και συνέβη μόλις δύο φορές. Σε περίπτωση ισοπαλίας το ένα σώμα του κογκρέσου, η Βουλή, θα εκλέξει τον πρόεδρο. Ενώ το άλλο, η Γερουσία, θα εκλέξει τον αντιπρόεδρο. Αν μοιραστούν φέτος οι εκλέκτορες κι οι Ρεπουμπλικανοί διατηρήσουν τον έλεγχο της Βουλής, αλλά οι Δημοκρατικοί ανακτήσουν τη Γερουσία, τότε μπορεί να δούμε πρόεδρο τον Ντόναλντ Τραμπ και αντιπρόεδρο τον Τιμ Κέην – τι πιο κατάλληλο φινάλε σε μια θεότρελη κούρσα προς τον Λευκό Οίκο;
Τι είναι αυτές οι λεγόμενες «αμφίρροπες πολιτείες» (swing states);
Οι περισσότερες πολιτείες είτε είναι «μπλε», δηλαδή παραδοσιακά ψηφίζουν τον υποψήφιο των Δημοκρατικών ή «κόκκινες», δηλαδή στηρίζουν τον Ρεπουμπλικανό υποψήφιο. Ορισμένες, όμως, πολιτείες αλλάζουν χέρια σαν εκκρεμές ανάλογα με τον υποψήφιο ή την πολιτική συγκυρία. Φέτος οι πιο κρίσιμες θεωρούνται το Οχάιο, η Πενσυλβάνια, η Άιοβα, το Μίσιγκαν, το Κολοράντο, η Νεβάδα, το Νιου Χαμσάιρ, η Βόρειος Καρολίνα, το Ουισκόνσιν, η Βιρτζίναι και η πλέον αμφίρροπη απ' όλες, δηλαδή η Φλόριντα: το 2008 και το 2012 ψήφισε Ομπάμα, ενώ το 2000 και το 2004 είχε ψηφίσει Μπους. Οι δύο φετινοί μονομάχοι σχεδόν ισοψηφούν στις δημοσκοπήσεις στη Φλόριντα. Αν χάσει ο Τραμπ, τότε περιορίζονται πολύ οι πιθανότητες εκλογής του. Ενώ η Χίλαρι μπορεί να σωθεί με νίκη σε κάπου αλλού.
Τι άλλο ψηφίζουν οι Αμερικανοί (εκτός από πρόεδρο);
Οι πολίτες εκλέγουν τα 435 μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων (όπου σήμερα πλειοψηφούν οι Ρεπουμμπλικανοί με 247 έναντι 188) και το 1/3 των μελών της Γερουσίας (που ελέγχουν σήμερα οι Ρεπουμπλικανοί με 247 έδρες έναντι 188)
Οι πολίτες εκλέγουν πρόεδρο, ανανεώνουν το 1/3 της Γερουσίας (σήμερα οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν την πλειοψηφία με 54 έναντι 46) και τη Βουλή των Αντιπροσώπων που σήμερα ελέγχουν οι Ρεπουμπλικάνοι (247 έναντι 188), αλλά μπορεί να κατακτήσουν οι Δημοκρατικοί αν καταφέρουν να πάρουν μερικές έδρες.
Επίσης οκτώ πολιτείες ψηφίζουν για τη νομιμοποίηση της μαριχουάνας, τέσσερις πολιτείες αποφασίσουν για την αύξηση του κατώτατου μισθού και μόνον στην Καλιφόρνια θα περιλαμβάνεται μια πρόταση -η λεγόμενη Proposition 60- για την υποχρεωτική χρήση προφυλακτικών και άλλων προστατευτικών μέτρων από τους πρωταγωνιστές ταινιών ερωτικού περιεχομένου.
Τελευταία ερώτηση: Ποιος θα νικήσει;
Ιδού το ερώτημα του ενός εκατομμυρίου δολαρίων. Η γενική εκτίμηση είναι ότι εξαρτάται από τη Χίλαρι Κλίντον αν θα κερδίσει ή θα χάσει τις εκλογές. Αλλά αυτό στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στις δημοσκοπήσεις. Κι όπως αποδείχθηκε στο πρόσφατο παρελθόν απ' το διεθνές περιβάλλον (βλ. π.χ. Brexit), οι σφυγμομετρήσεις πέφτουν έξω. Οπότε, θα πρέπει να κάνουμε λίγη (ας ελπίσουμε) υπομονή για να μάθουμε σε ποια πλευρά θα γείρει τελικά η πλάστιγγα...
Φωτογραφίες: Αssociated Press