Και πάνω που όλα έδειχναν ότι η Χίλαρι Κλίντον θα βγάλει τον Οκτώβριο χωρίς καμία αρνητική εξέλιξη της τελευταίας στιγμής (απ' αυτές που τα αμερικανικά media αποκαλούν «εκπλήξεις του Οκτωβρίου»), ήρθε το FBI να ανακινήσει των θέμα των e-mails της πρώην υπουργού Εξωτερικών, με αποτέλεσμα να αρχίσει να κλονίζεται το ισχυρό προβάδισμά της στις σφυγμομετρήσεις.
Αρκεί, όμως, αυτό για να αναστήσει τις ελπίδες του Ντόναλντ Τραμπ να αλώσει τον Λευκό Οίκο σε λίγες ημέρες;
Αν κρίνει κανείς από τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, είναι αμφίβολο αν θα αλλάξει το σκάνδαλο των e-mails τη δυναμική:
Η υποψήφια των Δημοκρατικών προηγείται του Ρεπουμπλικανού αντιπάλου της κατά 6 εκατοστιαίες μονάδες μεταξύ όσων σκοπεύουν να ψηφίσουν, σύμφωνα με ημερήσια δημοσκόπηση της εταιρείας Ipsos για λογαριασμό του πρακτορείου Reuters, που δόθηκε στη δημοσιότητα χθες.
Σε μια άλλη πανεθνική σφυγμομέτρηση, που διενήργησε η εταιρεία ORC για το CNN, η Κλίντον έχει προβάδισμα 5%, ενώ στον μέσο όρο των πανεθνικών δημοσκοπήσεων του RealClearPolitics προηγείται κατά 1,7% (47% έναντι 45,3%) και κατά τρεις μονάδες στον αντίστοιχο μέσο όρο, όπως τον υπολογίζει το BBC (48% έναντι 45% του Τραμπ).
Μάλιστα, γνωστή ιστοσελίδα στοιχημάτων στην Ιρλανδία είναι τόσο σίγουρη για την ήττα του εκκεντρικού μεγιστάνα ώστε πλήρωσε 1,1 εκατ. δολάρια σε άτομα που πόνταραν υπέρ της Κλίντον τρεις εβδομάδες πριν από τις εκλογές.
Αν ο Τραμπ ήταν ένας από τους παραδοσιακούς πολιτικούς, θα έλεγε στους οπαδούς του ότι η μόνη δημοσκόπηση που μετράει είναι η κάλπη. Αλλά δεν είναι. Κι έτσι φωνάζει ότι οι σφυγμομετρήσεις είναι «χαλκευμένες». Όμως δεν είναι. Αυτό, βέβαια, δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να πέφτουν έξω, όπως έγινε τον περασμένο Ιούνιο στο δημοψήφισμα του Brexit, όταν οι βρετανικές εταιρείες δημοσκοπήσεων έδιναν επικράτηση του «Ναι» σχεδόν μέχρι την τελευταία στιγμή. (Σημειωτέον ότι το προαναφερθέν ιρλανδέζικο site στοιχημάτων έδινε τότε μόλις 10% πιθανότητες επικράτησης του «Οχι» στο βρετανικό δημοψήφισμα.)
Η εξήγηση που δίνει ο Τζον Κέρτις, που αποκαλείται «πρύτανης των Βρετανών δημοσκόπων», είναι ότι τα ραντάρ των εταιρειών δημοσκοπήσεων δεν «έπιασαν» ανθρώπους που συνήθως απέχουν από την κάλπη, αλλά προσήλθαν τον Ιούνιο για να ψηφίσουν Brexit.
«Αν ο Τραμπ καταφέρει να κινητοποιήσει ανθρώπους που συνήθως δεν πάνε να ψηφίσουν, που δεν τους ρωτούν οι δημοσκόποι, τότε μπορεί οι σφυγμομετρήσεις να κάνουν λάθος», λέει.
Οι «κρυφοί» οπαδοί του Τραμπ
Ένας απ' τους ένθερμους υποστηρικτές του Τραμπ στη διεθνή σκηνή, ο γνωστός βρετανός ευρωσκεπτικιστής πολιτικός Νάιτζελ Φάρατζ, λέει ότι ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος μπορεί να έχει «κρυφούς οπαδούς», που ντρέπονται να πουν ανοικτά ότι τον στηρίζουν, επηρεάζοντας έτσι τα αποτελέσματα των σφυγμομετρήσεων. «Ίσως κάποιοι να μη λένε την αλήθεια στους δημοσκόπους. Να σκέφτονται: ''δεν θέλω να πω ότι ψηφίζω Τραμπ, αλλά μέσα μου αυτό θέλω κι αυτό θα κάνω», είπε.
Ο Στηβ Χίλτον, σύμβουλος του Βρετανού πρώην πρωθυπουργού Ντέηβιντ Κάμερον, θεωρεί ότι κάτι τέτοιο δεν είναι απίθανο. «Είναι μεγάλη η πιθανότητα να υπάρχουν κρυφοί οπαδοί του Τραμπ. Δεν νομίζω ότι μπορούμε να υπολογίσουμε πόσοι είναι αυτοί και σίγουρα θα ξεφύγουν απ' τα ραντάρ των εταιρειών δημοσκοπήσεων», δήλωσε.
Διακρίνει δε μια ομοιότητα μεταξύ των «κρυφών» οπαδών του Τραμπ, αυτών δηλαδή που η Χίλαρι περιέλαβε στο «καλάθι των αξιοθρήνητων» και εκείνων που ψήφισαν υπέρ του Brexit και χαρακτηρίζονταν πριν το δημοψήφισμα ως «ρατσιστές, ξενοφοβικοί, φανατικοί» κ.ο.κ. απ' τους αντιπάλους τους. Όμως ο Χίλτον θεωρεί ότι είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς σε ποιο βαθμό μπορούν αυτοί οι κρυφοί οπαδοί του Τραμπ να επηρεάσουν το αποτέλεσμα της κάλπης.
«Πιστεύω ότι είναι μάλλον απίθανο να είναι τόσο πολλοί οι κρυφοί οπαδοί του Τραμπ, ώστε να επηρεάσουν τις εκλογές πανεθνικά. Αλλά σε μέρη όπως το Οχάιο κι ίσως το Μίσιγκαν, όπου η μάχη αναμένεται να κριθεί στο νήμα, θα μπορούσαν να κάνουν την έκπληξη την ερχόμενη εβδομάδα», είπε.
Και ο Ρόμπερτ Τζόουνς, επικεφαλής της εταιρείας δημοσκοπήσεων PRRI, που εδρεύει στην Ουάσιγκτον, αμφιβάλλει κατά πόσον είναι πολυάριθμοι οι «κρυφοί» οπαδοί του Τραμπ. Οι δημοσκόποι γνωρίζουν ότι οι άνθρωποι τείνουν να δίνουν κοινωνικά αποδεκτές απαντήσεις όταν ερωτώνται από τηλεφώνου – κάτι που αποκαλείται «φαινόμενο Μπράντλεϊ» στις ΗΠΑ, από το όνομα του Τομ Μπράντλεί, ενός αφροαμερικανού υποψήφιου κυβερνήτη της Καλιφόρνια το 1982. Οι δημοσκοπήσεις προέβλεπαν ότι θα νικούσε. Έκαναν, όμως, λάθος, επειδή -όπως εκτιμούν ειδικοί- αρκετοί απ' τους ερωτηθέντες είχαν πει ότι θα ψήφιζαν τον Μπράντλεϊ, έστω κι αν δεν σκόπευαν να το κάνουν, για να μη δώσουν την εντύπωση ότι είναι ρατσιστές.
Οι διαδικτυακές δημοσκοπήσεις μπορούν να αποφύγουν τέτοια λάθη, κατά την άποψη του Τζόουνς, επειδή οι συμμετέχοντες σε τέτοιες έρευνες δεν έρχονται τετ-α-τετ σε επαφή με κάποιον.
«Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι υπάρχουν κρυφοί ψηφοφόροι του Τραμπ που λένε συστηματικά ψέματα σε δημοσκόπους πιστεύοντας ότι είναι απαράδεκτο να πουν ότι τον στηρίζουν σ' αυτόν που τους ρωτάει», λέει. Και συμπληρώνει:
«Το PRRI έκανε το φθινόπωρο διαδικτυακές και τηλεφωνικές δημοσκοπήσεις και δεν είδαμε σημαντικές διαφορές. Άρα δεν βλέπω να υπάρχουν ενδείξεις κρυφών ψηφοφόρων του Τραμπ, απρόθυμων να παραδεχθούν ότι τον ψηφίζουν»,
Σε τελική ανάλυση, όμως, η φράση κλισέ των πολιτικών για τις δημοσκοπήσεις ισχύει, λέει ο Κέρτις: «η μόνη σφυγμομέτρηση που μετράει είναι η κάλπη.»