Στον τραγουδιστή-θρύλο Μπομπ Ντίλαν απονεμήθηκε το Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2016 από τη Σουηδική Ακαδημία.
Το βραβείο, όπως εξήγησε η Ακαδημία, απονεμήθηκε στον Ντίλαν επειδή έχει δημιουργήσει νέες ποιητικές εκφράσεις μέσα στη μεγάλη παράδοση του αμερικανικού τραγουδιού.
Η στιγμή της ανακοίνωσης από την εκπρόσωπο της Σουηδικής Επιτροπής:
Η φωνή της άρνησης, της επανάστασης, της διαμαρτυρίας
Ο Ρόμπερτ Άλεν Ζίμερμαν, όπως έιναι το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε στις 24 Μαΐου 1941 στη Μινεσότα.
Ως μαθητής γυμνασίου άρχισε να παίζει φυσαρμόνικα, πιάνο και κιθάρα, ενώ συμμετείχε για πρώτη φορά σε συγκρότημα, τους Golden Chords, ερμηνεύοντας τραγούδια των Τσακ Μπέρι (Chuck Berry) και Λιτλ Ρίτσαρντ (Little Richard), με έμφαση στη ροκ εντ ρολ, κάντρι, φολκ και μπλουζ μουσική. Το 1959 φοίτησε στο Πανεπιστήμιο της Μινεάπολις. Εκεί άκουσε για πρώτη φορά τη μουσική του φολκ θρύλου Γούντι Γκάθρι (Woody Guthrie), έγινε λάτρης του και αποφάσισε να τον συναντήσει.
Για τον σκοπό αυτό παράτησε τις σπουδές του και έφτασε στη Νέα Υόρκη, τη μητρόπολη της μουσικής αλλά και το μέρος που μπορούσε να συναντήσει το ίνδαλμά του.
Στις αρχές του 1962 κυκλοφόρησε ο πρώτος ομώνυμος δίσκος του, με δύο δικά του τραγούδια (Talking New York, Song for Woody) και τα υπόλοιπα διασκευές, μεταξύ των οποίων και το The House of the Rising Sun.
Είναι ο τραγουδιστής που ανέβηκε στη σκηνή με δερμάτινα και ψηλοτάκουνα.
Στα 25 του χρόνια είχε πάνω από 10.000.000 πωλήσεις δίσκων.
Απολαυστικός σε κάθε live του
Με τα λόγια του μεγάλωσαν γενιές. Μουσικός, στιχουργός και ποιητής, επηρέασε όσο λίγοι τη σύγχρονη μουσική αλλά και τη σκέψη όσων μεγάλωσαν ή προβληματίστηκαν με τα τραγούδια του.
Δεκάδες οι δίσκοι του, έγραψε τρεις βιογραφίες, διασκευές, ακυκλοφόρητες μαγνητοταινίες και πολλά τραγούδια που μαρτυρούν το μέγεθος της επιρροής του στο κοινό.
«Έκανε πλουσιότερη τη ζωή μας και την άλλαξε προς το καλύτερο» είχε πει για τον Ντίλαν ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα απονέμοντάς του το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας σε τελετή στον Λευκό Οίκο.
Μακριά απο την σύνταξη
Ο μύθος της φολκ Μπομπ Ντίλαν ανακοίνωσε τον περασμένο Μάρτιο το 37ο άλμπουμ του, με τίτλο «Fallen Angels» για να γιορτασει τα 75 χρόνια του.
Το « Fallen Angels » βγήκε ένα χρόνο μετά το μυθικό άλμπουμ του « Shadows in the Night », στο οποίο τραγουδούσε παλιές επιτυχίες του Frank Sinatra.
Το 2012 είχε βγάλει τον δίσκο « Tempest », τον οποίο, λανθασμένα, κάποιοι θεώρησαν τον τελευταίο του. Ο δίσκος ήταν εμπνευσμένος από το ομώνυμο σεξπηρικό έργο.
Μπομπ Ντίλαν-Τζόαν Μπαέζ: Οι τραγουδοποιοί που σφράγισαν μια εποχή
O Mπομπ Ντίλαν με τα δικά του λόγια:
Η Αμερική στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο
«Γεννήθηκα την Ανοιξη του 1941. Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος μαινόταν ήδη στην Ευρώπη και σύντομα θα έμπαινε σ' αυτόν και η Αμερική...Αν είχες γεννηθεί εκείνη περίπου την εποχή ή αν ήσουν ενήλικας και είχες τα μάτια σου ανοιχτά, μπορούσες να νιώσεις τον παλιό κόσμο να φεύγει και έναν καινούργιο να παίρνει την θέση του. Ηταν σαν να γύριζες το χρόνο πίσω στην εποχή της γέννησης του Χριστού, τότε που το π.Χ. έγινε μ.Χ.. Ο Χίτλερ, ο Τσόρτσιλ, ο Μουσολίνι, ο Στάλιν, ο Ρούσβελτ ήταν επιβλητικές προσωπικότητες, που αντίστοιχες τους δεν είχε γνωρίσει ποτέ ξανά ο κόσμος, ήταν άνθρωποι οι οποίοι στηρίζονταν στις δικές τους αποφάσεις και ο,τι ήθελε προκύψει. Ο καθένας τους ήταν έτοιμος να ενεργήσει μόνος του, αδιαφορώντας για την έγκριση του κόσμου, για τα πλούτη ή την αγάπη. Πήραν τις τύχες της ανθρωπότητας στα χέρια τους και μετέτρεψαν τον κόσμο σε θρύψαλα».
Οι ανησυχίες της πρώτης περιόδου
«Αγωνιούσα για να βγάλω δίσκο, αλλά δεν ήθελα να βγάλω σιγκλάκια, σαρανταπεντάρια, σαν τα τραγούδια που έπαιζε το ραδιόφωνο. Οι τραγουδιστές της φολκ, οι καλλιτέχνες της τζαζ και οι μουσικοί της κλασικής έκαναν LP, δίσκους μακράς διαρκείας με πολλά τραγούδια στις δύο πλευρές• αυτοί οι δίσκοι μπορούσαν να σφυρηλατήσουν την μοναδικότητα του καλλιτέχνη και να επηρεάσουν τον κόσμο, έδιναν μία πιο ολοκληρωμένη εικόνα...Ούτως ή άλλως δεν είχα κανένα τραγούδι στο ρεπερτόριό μου για το εμπορικό ραδιόφωνο. Τα τραγούδια για διεφθαρμένους λαθρέμπορους ουίσκι, για μανάδες που πνίγουν τα ίδια τους τα παιδιά, για Κάντιλακ που καίνε το γαλόνι στα πέντε μίλια, για πλημμύρες, για εμπρησμούς στα γραφεία των συνδικάτων, για το ζοφερό σκοτάδι και τα πτώματα στο βυθό των ποταμών, δεν έκαναν για τους φίλους του ραδιοφώνου. Tα φoλκ που έλεγα εγώ δεν είχαν τίποτα ξένοιαστο. Δεν ήταν φιλικά και μελιστάλαχτα. Δεν ήταν σαν τα κύματα που γλύφουν απαλά την ακτή...Το ύφος μου ήταν πολύ αλλοπρόσαλλο για να ταξινομηθεί στο ραδιόφωνο, και για μένα τα τραγούδια ήταν πιο σημαντικά από την ανάλαφρη ψυχαγωγία».
Εξομολογήσεις ενός επικίνδυνου μυαλού ή αλλιώς πως το Ρόμπερτ Αλεν Ζίμερμαν άλλαξε σε Μπομπ Ντύλαν
«Αυτό που σκόπευα να κάνω αμέσως μόλις έφυγα από το σπίτι μου ήταν να υιοθετήσω το όνομα Ρόμπερτ Αλαν... Εμοιαζε με όνομα σκωτσέζου βασιλιά και μου άρεσε. Αυτό το όνομα περιείχε σχεδόν όλα όσα ήμουν εγώ. Κάτι που με μπέρδεψε κάπως ήταν ένα άρθρο που διάβασα λίγο αργότερα στο περιοδικό Downbeat για ένα σαξοφωνίστα της Δυτικής Ακτής ονόματι David Allyn. Υποπτευόμουν ότι ο τύπος είχε αλλάξει την ορθογραφία από Allen σε Allyn και καταλάβαινα το λόγο. Με το y το όνομα έμοιαζε πιο εξωτικό, πιο αινιγματικό. Αυτό θα έκανα και εγώ. Αντί για Robert Allen, θα ήμουν ο Robert Allyn. Λίγο αργότερα, ωστόσο, εντελώς αναπάντεχα, έπεσα πάνω σε μερικά ποιήματα του Dylan Thomas. Το Dylan και το Allyn έμοιαζαν ηχητικά. Robert Dylan. Robert Allyn. Δεν μπορούσα να αποφασίσω - το γράμμα D ακουγόταν πιο έντονα. To Robert Dylan όμως δεν έδειχνε και δεν ακουγόταν τόσο καλά όσο το Robert Allyn. Ο κόσμος με φώναζε πάντοτε ή Robert ή Bobby αλλά το Bobby Dylan μού ακουγόταν πολύ επιπόλαιο, και επιπλέον υπήρχε ήδη ένας Bobby Darin, ένας Bobby Vee, ένας Bobby Rydell, ένας Bobby Neely και ένα σωρό άλλοι Bobbys. Το Bob Dylan όμως έδειχνε και ακουγόταν καλύτερο από το Bob Allyn. Την πρώτη φορά που με ρώτησαν το όνομά μου στις Δίδυμες πόλεις (Μινεάπολις και Σεν Πολ), ενστικτωδώς και αυτόματα, χωρίς να το σκεφτώ καθόλου, απάντησα απλώς "Bob Dylan"».
Για την Τζόαν Μπαέζ
«Η Τζόαν έδειχνε πολύ ώριμη, σαγηνευτική, παθιασμένη, μαγική, δεν λάθευε σε τίποτα από όσα έκανε. Το ότι ήταν συνομήλική μου με έκανε να νιώθω άβολα, Οσο παράλογο κι αν ακούγεται, κάτι μου έλεγε ότι ήμασταν σαν δίδυμοι- ότι μόνο με την δική της φωνή θα μπορούσε να δέσει αρμονικά η φωνή μου».
Για την μουσική του
«Αναμφίβολα οι στίχοι μου είχαν το θάρρος να θίξουν θέματα που δεν είχε θίξει κανείς ως τότε• ωστόσο, αν το μόνο σημαντικό στα τραγούδια μου ήταν οι στίχοι τους, τότε γιατί ο σπουδαίος rock 'n' roll κιθαρίστας Duane Eddy ηχογράφησε ένα άλμπουμ με οργανικές εκτελέσεις τους; Οι μουσικοί ήξεραν πάντοτε ότι τα τραγούδια μου δεν ήταν μόνο στίχοι, αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι δεν είναι μουσικοί».
Μία συνάντηση με τον Μπόνο
«Ενα βράδυ, ο Μπόνο, ο τραγουδιστής των U2, ήλθε για φαγητό μαζί με κάτι άλλους φίλους. Οταν είσαι με τον Μπόνο είναι σαν να τρως με τρένο• είσαι σε διαρκή κίνηση σαν να πηγαίνεις κάπου. Ο Μπόνο έχει ψυχή αρχαίου ποιητή, αλλά πρέπει να είσαι προσεκτικός μαζί του. Μπορεί να χαλάσει τον κόσμο με τις φωνές του. Είναι επίσης ένας μικρός φιλόσοφος. Εφερε μαζί του ένα κασόνι μπύρες Guiness. Πιάσαμε κουβέντα για τα πράγματα που λέει κανείς όταν κάθεται παρέα με κάποιον μπροστά στο τζάκι και έξω είναι χειμώνας. Μιλήσαμε πολύ για τον Τζακ Κέρουακ.
Ο Μπόνο γνωρίζει πολύ καλά τα βιβλία του Κέρουακ• του Κέρουακ, ο οποίος εξυμνούσε κάτι αμερικάνικες πόλεις όπως το Τράκι, το Φάργκο, το Μπιουτ και η Μαντόρα - πόλεις που οι περισσότεροι αμερικανοί δεν τις έχουν ακουστά. Είναι περίεργο το γεγονός ότι ο Μπόνο ξέρει περισσότερα πράγματα για τον Κέρουακ από την πλειοψηφία των αμερικανών...»