Η Βραζιλία στο παγκόσμιο προσκήνιο.
Η χώρα με την ανεξάντλητη μουσική παράδοση, αλλά και την έντονη παρουσία στη σύγχρονη σκηνή.
Μία σύντομη αναδρομή στην μουσική της χώρας των Ολυμπιακών Αγώνων, είναι αν μη τι άλλο ψυχαγωγική. Το έλεγε και ο πρώην Υπουργός Πολιτισμού τους, ο μάγος της κιθάρας Gilberto Gil.
Ξεκινάμε με choro, είδος που εξελίχθηκε στο Ρίο, τον 19ο αιώνα. Θυμίζει αμυδρά το ragtime της Νέα Ορλεάνης, και ο Pixinguinha μπορεί να θεωρηθεί ο Scott Joplin της Βραζιλίας.
Σάμπα από τον Noel Rosa. Πέθανε από φυματίωση, στα 26 του. Το 1937. Ήρωας των τραγουδιών του ήταν ο απατεωνάκος για τον οποίο η σάμπα ήταν πηγή υπερηφάνειας και δύναμη για ζωή.
H Carmen Miranda είναι γνωστή. Γεννήθηκε στην Πορτογαλία, μεγάλωσε στο Ρίο. Για τους Αμερικανούς σκηνοθέτες ήταν η «lady in the tutti-frutti hat».
«Asa Branca» από τον Luiz Gonzaga. Το «λευκό φτερό» είναι ένα περιστέρι που πιστεύεται ότι είναι το τελευταίο πουλί που φεύγει όταν η ξηρασία πλήττει - και συμβαίνει συχνά - την καμένη γη των βορειοανατολικών περιοχών της χώρας, το Nordeste. Επιτυχία του 1947, έγινε γρήγορα ένα είδος «ύμνου» για τον νοσταλγό που έρχεται στη μεγαλούπολη.
Η μπόσα νόβα ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του '50. Με το «Chega de Saudade», ο Joao Gilberto όρισε την bossa nova.
Για τους ψαράδες της Μπαΐα, στο Nordeste, τραγουδάει ο Dorival Caymmi.
Το «O Barquinho» το τραγούδησαν πολλοί. Κανείς, όμως, σαν την Maysa (Matarazzo), το 1961
Ο Moacir Santos συνέθετε και έπαιζε πολλά όργανα. Το «Coisa No. 5» (1965), αργότερα, με στίχους, έγινε μεγάλη επιτυχία.
«Tropicalia» και Caetano Veloso. Ήρωας - μαζί με τον Gilberto Gil - αυτού του μουσικού ρεύματος, που ανησύχησε τη χούντα και οδήγησε στην φυλάκιση, αρχικά, και εξορία, στη συνέχεια, το 1968, των δύο ανερχόμενων αστέρων στο Λονδίνο.
Το «Construção » του Chico Buarque έγινε κλασικό όταν κυκλοφόρησε, το 1971, την περίοδο της χούντας. Σε πρώτο επίπεδο, είναι η ιστορία ενός που δουλεύει οικοδομή και πέφτει - ή μήπως πηδάει - ν' αγκαλιαστεί με τον θάνατο. Είναι πολλά - πολλά περισσότερα, όμως.
Το 1972, ο Gilberto Gil επέστρεψε στην Βραζιλία. Το «Expresso 2222» είναι για ένα εξπρές που ξεκινά από τον σταθμό Bonsucesso στο Ρίο. Ο Gil ήταν υπουργός Πολιτισμού της χώρας από το 2003 ως το 2008. Στα διαλείμματα είχε πάντα μαζί την κιθάρα του.
Στα μέσα της δεκαετίας του '70, ο Antonio Carlos Jobim (τον ξέρουμε από το «The Girl from Ipanema») συνέθετε ευφάνταστα ορχηστρικά. Το «Matita Perê» είναι από τα καλύτερα.
Μια από τις πιο παλιές και δυνατές σχολές σάμπα στις φτωχογειτονιές του Ρίο ήταν η Mangueira και ένας από τους ιδρυτές της, ο συνθέτης και τραγουδοποιός Cartola. Τα τελευταία δέκα χρόνια της ζωής του, τη δεκαετία του '60, γνώρισε επιτέλους μεγάλη επιτυχία. «'Ακου με, αγάπη/ ο κόσμος είναι ένας μύλος/ θα συνθλίψει τα όνειρά σου» συμβουλεύει έναν νέο, στο «O Mundo e Um Moinho».
Postsamba και Jorge Ben: Το «Xica Da Silva», από το άλμπουμ «África Brasil», είναι η πραγματική ιστορία μιας Αφρικάνας σκλάβας που, τον 18ο αιώνα, έγινε ερωμένη ενός Πορτογάλου εργολάβου σε ορυχείο.
«Λειτουργία των Σκλάβων». Από τον Hermeto Pasoal. Τζαζ, ελεύθεροι αυτοσχεδιασμοί, κλασικές και φολκ φόρμες, ψαλμωδίες, γέλια, θρήνοι, γρυλίσματα γουρουνιών.
Ο καθαρός, αγνός ήχος της φωνής του Milton Nascimento. Το «Maria Maria», φόρος τιμής στη δύναμη των γυναικών της Βραζιλίας, στην καθημερινότητά τους.
Μαρία Μπετάνια, ένας θρύλος. Στα τέλη της δεκαετίας του '60, η Maria Bethânia τελειοποίησε ένας είδος καμπαρέ ποπ, ιδιαίτερα συναισθηματικό. Ένας από τους δημοσιογράφους των «Τάιμς της Ν. Υόρκης» που συνέθεσαν αυτό το μουσικό πανόραμα αναφέρει ότι ήξερε έναν υπάλληλο στο East Village Tower Records, ο οποίος τη δεκαετία του '80 όποτε επιθυμούσε να ωθήσει τους πελάτες να αγοράσουν έπαιζε το «Mel».
Ο Gonzaguinha γεννήθηκε σε μια φαβέλα του Ρίο, το 1945 (πατέρας του, ο Luiz Gonzaga). Το «O Que É, O Que É» το ξέρουν απέξω οι περισσότεροι Βραζιλιάνοι: «Να ζεις/ Να μη φοβάσαι/ Να δείχνεις την ευτυχία σου.»
Chico Science e Nação Zumbi: Το βραζιλιάνικο ισοδύναμο των Public Enemy, Rage Against the Machine και Calle 13.
Ροκ από τους Sepultura (πέρασαν από thrash metal και death metal).
Δείγμα (της πρώτης περιόδου) funk carioca από τους De Falla. Εμφανείς οι επιρροές από Beastie Boys και πρώιμους Run-DMC.
Deize Trigona, μια από τις πιο δυνατές γυναικείες παρουσίες στη baile funk σκηνή. Η baile funk είναι η βασίλισσα στα μεταμεσονύκτια πάρτι στις φαβέλες του Ρίο.
«Infinito Particular» (ιδιωτικό άπειρο) από την Marisa Monte: «Μόνο να μη χαθείς όταν μπεις στο ιδιωτικό μου άπειρο» συμβουλεύει. Και αινιγματικά, προσθέτει: «Είναι μόνον μυστήριο, μυστικό δεν υπάρχει».
Μεγάλη δύναμη, από τη δεκαετία του '80, στη βραζιλιάνικη μουσική σκηνή ο Carlinhos Brown. Το 2012, έκανε ξανά επίσκεψη στο «Magalenha», επιτυχία που έγραψε στις αρχές του '90 για τον Sérgio Mendes.
To 2014, το baile funk είχε αφήσει πίσω όλα τα δάνεια από την παράδοση του Μαϊάμι: «Bololo Haha» από τον MC Bin Laden.
«Choque (Semana Maluca)»: Baile funk από τον MC Picachu.
Η Elza Soares ξεκίνησε, τη δεκαετία του 1950, να τραγουδάει σάμπα. Η διαδρομή ήταν μεγάλη: φανκ, ροκ, χιπ χοπ. Τώρα, στο τέλος της καριέρας, ένα αριστούργημα για τις πλευρές της βραζιλιάνικης καθημερινότητας που η μουσική συνήθιζε να αγνοεί.
Νέα δύναμη στη βραζιλιάνικη μουσική, η Ava Rocha, η ερμηνεύτρια που εμφανίζεται Παρασκευές βράδυ στη Joe's Pub, στο πλαίσιο του φετινού Brasil Summerfest.
(ΑΠΕ-ΜΠΕ)