Ηταν μία περίεργη απόπειρα πραξικοπήματος, από τον 20ο αιώνα. Και ηττήθηκε από την τεχνολογία του 21ου αιώνα και τη δύναμη του κόσμου. Ετσι περιγράφει το Reuters τα όσα έγιναν στην Τουρκία.
Οταν το στρατιωτικό «Συμβούλιο Ειρήνης» προσπάθησε να ανατρέψει τον Ταγίπ Ερντογάν και την ολοένα και περισσότερο απολυταρχική κυβέρνησή του, φάνηκε σαν οι ξεσηκωμένοι στρατηγοί και συνταγματάρχες να δίνουν τον τελευταίο πόλεμό τους, σχολιάζει το ειδησεογραφικό πρακτορείο.
«Αυτό το πραξικόπημα προφανώς σχεδιάστηκε σχετικά καλά, αλλά με το... βιβλίο κανονισμών του '70», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Γκάρεθ Τζένκινς, ερευνητής και συγγραφέας που ασχολείται με στρατιωτικά ζητήματα και έχει έδρα την Κωνσταντινούπολη. «Θύμιζε περισσότερο τη Χιλή το 1973 ή την Αγκυρα του 1980 και λιγότερο μία δυτική χώρα το 2016», σημειώνει το Reuters.
Οι πραξικοπηματίες «χτύπησαν» το σαββατοκύριακο στο οποίο ο πρόεδρος βρισκόταν σε τουριστικό θέρετρο. Κατέλαβαν το βασικό αεροδρόμιο, απέκλεισαν τη γέφυρα πάνω από τον Βόσπορο στην Κωνσταντινούπολη, έστειλαν τανκς στο κοινοβούλιο στην Αγκυρα και για να πάρουν τον έλεγχο των βασικών οδικών αρτηριών, του κρατικού τηλεοπτικού δικτύου TRT, κήρυξαν απαγόρευση κυκλοφορίας και προειδοποίησαν τον κόσμο να μείνουν στο σπίτι τους.
Ομως, απέτυχαν να συλλάβουν οποιοδήποτε από τα κορυφαία στελέχη του κυβερνώντος κόμματος, να διακόψουν τη λειτουργία των ιδιωτικών καναλιών, του σήματος κινητής τηλεφωνίας ή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ετσι, επέτρεψαν στον Ερντογάν και τους ανθρώπους του να καλέσουν γρήγορα τους υποστηρικτές τους στον κόσμο, για να αντισταθούν στο πραξικόπημα.
Το μεγαλύτερο μειονέκτημά τους ήταν ότι ενήργησαν εκτός της στρατιωτικής ιεραρχίας και εξαιτίας αυτού δεν διέθεταν επαρκή μέσα για να ελέγξουν τους βασικούς μοχλούς της εξουσίας, σχολίασε ο Τούρκος αναλυτής Σινάν Ουλγκέν του think tank Carnegie Europe. «Το σχέδιό τους ήταν αναποτελεσματικό και από τη στιγμή που απέτυχαν να καταλάβουν κάποια στρατιωτική εγκατάσταση στην Τουρκία ή οποιονδήποτε πολιτικό ηγέτη», πρόσθεσε ο Ουλγκέν, πρώην Τούρκος διπλωμάτης.
Τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας
Ο Ερντογάν έχει πολλές φορές κατηγορηθεί ότι παρεμβαίνει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στον Τύπο. Παρόλα αυτά, ήταν οι σύγχρονες μορφές τεχνολογίας στην επικοινωνία, στις οποίες κατέφυγε προκειμένου να στείλει το μήνυμά του στους Τούρκους πολίτες, ξεγελώντας τους πραξικοπηματίες.
Χρησιμοποίησε την εφαρμογή FaceTime, για να εμφανιστεί, μέσω του smartphone παρουσιάστριας του CNN Turk, ένα κανάλι που προσπάθησαν, αλλά δεν κατάφεραν να σιγάσουν οι πραξικοπηματίες, και κάλεσε τον κόσμο στους δρόμους για να δώσει την απάντησή του.
Τα επόμενα 20 λεπτά, ο πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ μέσω Twitter κατήγγειλε το πραξικόπημα και διαβεβαίωσε τους Τούρκους ότι οι υψηλότερες βαθμίδες των ενόπλων δυνάμεων δεν το στήριζαν. Συνεργάτες του Ερντογάν, έστελναν μηνύματα σε τουρκικά και διεθνή ΜΜΕ, στα οποία ανέφεραν ότι ο πρόεδρος της χώρας ήταν ασφαλής και δεν είχε συλληφθεί. Ο προκάτοχός του, Αμπντουλάχ Γκιουλ, επίσης χρησιμοποίησε το FaceTIme για το θυμωμένο μήνυμα αντίστασης απέναντι στους πραξικοπηματίες, ενώ ο πρώην πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου μίλησε μέσω κινητού τηλεφώνου στο Al Jazeera, χαρακτήριζοντας αποτυχημένη την απόπειρα πραξικοπήματος.
«Πρόκειται για τεράστια διαφορά σε σύγκριση με το τελικά αποτυχημένο πραξικόπημα του 1991 ενάντια στον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, ο οποίος είχε περιοριστεί στο να ακούει στο ραδιόφωνο το BBC, από το εξοχικό του στην Κριμαία, δίχως να έχει τη δύναμη να παρέμβει καθώς τα γεγονότα εξελίσσονταν στη Μόσχα», σχολιάζει το Reuters.
Οπως και τότε όμως, συνεχίζει το δημοσίευμα, οι επικεφαλής του τουρκικού πραξικοπήματος εξαρτήθηκαν από νεοσύλλεκτους, στους οποίους δεν είχαν πει την αλήθεια για την αποστολή τους, ή δεν περίμεναν να αντιμετωπίσουν την λαϊκή αντίσταση και γρήγορα κατέρρευσαν ή παραδόθηκαν.
Χαρακτηριστικός είναι άλλωστε ο τρόπος που περιέγραψαν αυτούς τους στρατιώτες τα στελέχη του CNN Turk, το οποίο προσπάθησαν να σιγάσουν οι πραξικοπηματίες, αναγκάζοντας τους εργαζόμενους να εκκενώσουν τις εγκαταστάσεις για λίγο. Οταν επέστρεψε στο στούντιο, η δημοσιογράφος Νεβσίν Μενγκού είπε: «Αυτοί οι νεαροί στρατιώτες είχαν μόνο τον φόβο στα μάτια τους και κανένα ίχνος αφοσίωσης ή αποφασιστικότητας. Μας ζήτησαν να σταματήσουμε τη μετάδοση του προγράμματος, αλλά τους είπαμε ότι αυτό δεν γίνεται. Δεν ήξεραν πώς να το κάνουν, οπότε εκκένωσαν το στούντιο, από το οποίο συνεχιζόταν η μετάδοση ενώ παρέμενε άδειο, πριν ανακτήσουμε τον έλεγχο».