Είναι ο άνθρωπος που έγινε στόχος έντονης και σκληρής κριτικής μετά το δημοψήφισμα στη Βρετανία, στο οποίο η πλειοψηφία των πολιτών ψήφισε υπέρ του Brexit.
Επικριτές του μία σειρά από Ευρωπαίους πολιτικούς, οι οποίοι έκαναν λόγο για τον λάθος άνθρωπο στο τιμόνι της Κομισιόν τη λάθος στιγμή και ενώ η Ένωση βρίσκεται προ ενός αβέβαιου μέλλοντος.
Πώς αντέδρασε όμως ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ; Η πολύχρονη πείρα του τού επέτρεψε να εκτρέψει κάθε αίτημα για παραίτηση, ενώ ταυτόχρονα κατάφερε να κερδίσει την υποστήριξη του κάποτε αντιπάλου του Ντόναλντ Τουσκ και να βρεθεί σε μερικές από τις πιο σημαντικές συνόδους.
Το Politico, σε μία εκτενή ανάλυση, εξηγεί τους λόγους για τους οποίους ο πρόεδρος της Κομισιόν δεν φαίνεται να κάνει στην άκρη σύντομα.
Δεν είναι βολικό για την Άνγκελα Μέρκελ
Η Γερμανίδα καγκελάριος είναι η μόνη Ευρωπαία αρχηγός κράτους που έχει κάποια ισχύ και θα μπορούσε να ωθήσει τον Γιούνκερ εκτός. Παρ' όλα αυτά, με τις εκλογές του 2017 να είναι κοντά και με δεδομένες τις προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει στο εσωτερικό της χώρας της, τις προσπάθειες να διορθώσει τους δεσμούς του κόμματός της με τον κυβερνητικό εταίρο CSU και με το AfD να ενδυναμώνεται, η Άνγκελα Μέρκελ φαίνεται να μην ενδιαφέρεται ακόμα για κάτι τέτοιο. Πάντως, όπως τονίζει το Politico, ένας σχετικά αδύναμος πρόεδρος στην Κομισιόν είναι κάτι που βολεύει τη Γερμανία, καθώς αφήνει τη Μέρκελ ουσιαστικά χωρίς καμία αμφισβήτηση σε σημαντικά ζητήματα.
Και η Γαλλία θέλει να παραμείνει ο Γιούνκερ
Η ενίσχυση της υποστήριξης προς τη Μαρίν Λεπέν και το Εθνικό Μέτωπο είναι η μεγαλύτερη ανησυχία της κυβέρνησης Ολάντ αλλά και των Γάλλων διπλωματών, καθώς αυτό θα είχε επιπτώσεις στον προϋπολογισμό από τις Βρυξέλλες. Από την άλλη πλευρά, ο Ευρωπαίος επίτροπος Πιερ Μοσκοβισί απέκτησε περισσότερες ευθύνες μετά το δημοψήφισμα για το Brexit, ενώ η Γαλλία είναι ικανοποιημένη με την ισχύουσα κατάσταση.
Οι περισσότερες κυβερνήσεις προτιμούν έναν part-time πρόεδρο
Οι κυβερνήσεις είναι ικανοποιημένες με μία σχετικά αδρανή Κομισιόν σε σχέση με τις προεδρίες που προηγήθηκαν του Γιούνκερ. Από την πλευρά του μάλιστα, ο πρόεδρος της Κομισιόν, αμέσως μετά το δημοψήφισμα στη Βρετανία, υπενθύμισε ότι η Επιτροπή θα κρατήσει την υπόσχεσή της να κάνει περισσότερα κάνοντας λιγότερα. Αυτό θα μπορούσε να είναι βαρετό για τους ευρωβουλευτές, έχει ανακουφίσει όμως τις κυβερνήσεις. Για να αποδείξει μάλιστα το Politico ότι η Κομισιόν δεν έχει έντονη δραστηριότητα, υπενθυμίζει ότι το σχέδιο για έναν «ευρωπαϊκό πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων» που είχε εξαγγείλει ο Γιούνκερ, τα σχέδια για ένα θησαυροφυλάκιο της ευρωζώνης, αλλά και τα όνειρα για τη νέα συνθήκη της ΕΕ, δεν έχουν προχωρήσει καθόλου.
Η φεντεραλιστική ρητορική υποχωρεί
Το 2015, σε ομιλία του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ είχε πει: «Δεν υπάρχει αρκετή Ευρώπη σε αυτή την Ένωση. Και δεν υπάρχει αρκετή Ένωση σε αυτή την Ένωση». Έναν χρόνο μετά, τον Απρίλιο του 2016, δήλωνε ότι «η Κομισιόν κάνει λιγότερα. Νομίζω ότι ένας από τους λόγους που οι Ευρωπαίοι πολίτες απομακρύνονται από τα ευρωπαϊκά πρότζεκτ είναι το ότι παρεμβαίνουμε σε πάρα πολλούς τομείς της προσωπικής τους ζωής». Για αυτό το ευρω-ρεαλιστικό ύφος που έχει αναπτύξει το τελευταίο διάστημα, ο Γιούνκερ περηφανεύτηκε και σε συνέντευξή του στο Spiegel. «Δεν είμαι υπέρμαχος των “Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης”, ούτε είμαι φανατικός της ολοκλήρωσης. Δεν μπορούμε να εμβαθύνουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση ενάντια στις επιθυμίες των ευρωπαϊκών χωρών», είπε.
Τα πηγαίνει καλά με τους Σοσιαλιστές
Όπως σχολιάζει το δημοσίευμα, υπάρχουν πολλοί στην Ευρώπη που πιστεύουν ότι ο θεωρητικά κεντροδεξιός Γιούνκερ κάθεται στα αριστερά τού θεωρητικά σοσιαλιστή αντιπροέδρου της Κομισιόν Φρανς Τίμερμανς. Ταυτόχρονα, μαζί με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου περηφανεύονται ότι έχουν αποδείξει πως είναι μία ομάδα. Επιπλέον, η Κομισιόν πρόσφατα έδωσε κάποια οικονομικά περιθώρια στην Ισπανία και την Πορτογαλία, μία κίνηση η οποία λειτούργησε καλά με τους Σοσιαλιστές που τάσσονται κατά της λιτότητας. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με την τεράστια πείρα που απέκτησε ο πρόεδρος της Κομισιόν τα προηγούμενα χρόνια, έχουν δημιουργήσει δίχτυ ασφαλείας γύρω του, που λειτούργησε ακόμα και όταν βρέθηκε αντιμέτωπος με τις δυο πιο δύσκολες στιγμές της καριέρας του. Η πρώτη όταν αναγκάστηκε να παραιτηθεί από την πρωθυπουργία του Λουξεμβούργου εξαιτίας ενός σκανδάλου κακοδιαχείρισης στην υπηρεσία πληροφοριών και η δεύτερη φορά όταν προέκυψε το σκάνδαλο Luxleaks.
Τα πηγαίνει καλά με το Ευρωκοινοβούλιο
Όπως σημειώνει το Politico, ο Γιούνκερ έχει μεγάλη υποστήριξη στο Ευρωκοινοβούλιο και οι ευρωβουλευτές είναι μάλλον απίθανο να κάνουν κάποια κίνηση για να φύγει, κυρίως επειδή δεν έχουν τη νομική εξουσία για να τον ανατρέψουν. Όπως εξηγεί, για να συμβεί αυτό θα έπρεπε να απομακρύνουν και τους 28 επιτρόπους μαζί, όπως συνέβη και το 1999, όταν ολόκληρη η Κομισιόν υπό τον Ζακ Σαντέρ παραιτήθηκε μαζικά, για να αποφύγουν την ταπείνωση και να απολυθούν από το Ευρωκοινοβούλιο για κακοδιαχείριση.
Υπάρχει ανάγκη για ισορροπία μεταξύ των κομμάτων
Το 2014, κεντροδεξιοί και κεντροαριστεροί αρχηγοί κρατών, αρχηγοί κομμάτων και ανώτεροι ευρωβουλευτές συμφώνησαν να μοιραστούν τις κορυφαίες θέσεις της ΕΕ μεταξύ τους με βάση την ιδεολογία και την εθνικότητα. Το να απομακρύνουν τον Γιούνκερ θα ανέτρεπε αυτή την ισορροπία και θα άνοιγε το κουτί της Πανδώρας. «Ποια άλλη, μικρή, αξιόπιστη χώρα θα μπορούσε προσφέρει έναν υποψήφιο που ικανοποιεί τη γαλλογερμανική μηχανή στην καρδιά της Ευρώπης;» αναρωτιέται το Politico, τονίζοντας ταυτόχρονα ότι η Ισπανία είναι απογοητευμένη που δεν έχει κάποια κορυφαία θέση και εξηγώντας τους λόγους που δεν θα έπρεπε να ανακατευθούν οι Πολωνοί.
Δεν υπάρχει ομοφωνία για τον αντικαταστάτη
Ακόμα και αν η Μέρκελ ηγείτο των διαπραγματεύσεων ώστε να δημιουργηθεί κάποια ισορροπία, δεν υπάρχει συναίνεση από όλες τις πλευρές σχετικά με το ποιος θα διαδεχθεί τον Γιούνκερ. Ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Φρανς Τίμερμανς δεν κρύβει ότι ενδιαφέρεται για τη θέση, αλλά η ανέλιξή του αυτή προϋποθέτει ότι το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα θα κινήσει τις διαδικασίες για την αντικατάσταση του Μάρτιν Σουλτς στο Ευρωπαϊκό Κοινβούλιο.
Από την άλλη ο Χέρμαν Βαν Ρομπάι θα μπορούσε να είναι η συμβιβαστική λύση, αλλά δεν έχει ούτε φρέσκιες ιδέες ούτε είναι φρέσκο πρόσωπο, ενώ ούτε ο Ντομπρόβσκις αποτελεί επιλογή μετά το Brexit. Οι άλλες επιλογές, η Κριστίν Λαγκάρντ που ηγείται όμως του ΔΝΤ και ο Τόνι Μπλερ, που πλέον έχει τη λάθος εθνικότητα και βγήκε «λαβωμένος» από τις αποκαλύψεις για τον πόλεμο στο Ιράκ, μάλλον δεν είναι και αυτές ιδανικές.