Ποιος δεν θυμάται τις μεγάλες καταλήψεις που σημειώθηκαν σε ολόκληρη τη χώρα το χειμώνα του 1990-1991; Ή το σύνθημα «Κάτσε καλά Γεράσιμε» των καταλήψεων του 1998-1999; Ο Δημήτρης Σκλαβενίτης μελετάει σε βάθος το μαθητικό κίνημα από το 1974 μέχρι το 2000 και αναδεικνύει τη σταδιακή διαμόρφωση του μέσα από πλήθος στοιχείων, μαρτυριών και συνεντεύξεων.
«Κάτσε καλά, Γεράσιμε…» ήταν το σύνθημα που κυριαρχούσε στα συλλαλητήρια των μαθητών εναντίον της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του Γεράσιμου Αρσένη την περίοδο 1998-1999. Ο Δημήτρης Σκλαβενίτης, με πτυχίο στην Κοινωνική Πολιτική και μεταπτυχιακό στη Διεθνή Δημοσιογραφία, εξετάζει την ιστορία του μαθητικού κινήματος, όπως αυτό ξεκίνησε το 1975 με την αναβίωση των μαθητικών κοινοτήτων, και κορυφώθηκε με τις κινητοποιήσεις τον Δεκέμβριο 1990, όπου τα περισσότερα σχολεία της χώρα βρίσκονταν στα χέρια των μαθητών.
Ο συγγραφέας ακολουθεί τη χρονολογική σειρά των γεγονότων και παρακολουθεί στενά τα πολιτικά γεγονότα της εποχής, τις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις και, πάνω απ’ όλα, τους μαθητές και τις αντιδράσεις τους. Σε αυτήν την ιστορία, πρωταγωνιστές είναι οι ίδιοι οι μαθητές. Ο Σκλαβενίτης αναλύει όχι μόνο τη στάση των μαθητών αλλά και το σημαντικό ρόλο που έπαιξαν στο μαθητικό κίνημα οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς μέσω των συλλογικών οργάνων τους (ΟΛΜΕ, Σύλλογοι Γονέων και Κηδεμόνων). Ιδιαίτερη έμφαση δίνει στη μελέτη των πολιτικών παραγόντων, ενώ αναλύει σε βάθος τον καταλυτικό ρόλο που διαδραμάτισαν οι μαθητικές κομματικές παρατάξεις στην οργάνωση του μαθητικού συνδικαλισμού. Η κατάληψη εξετάζεται ως η βασική μορφή διαμαρτυρίας στη Μεταπολίτευση.
Στο πρώτο μέρος της μελέτης, ο συγγραφέας μελετάει την πρώτη περίοδο των μαθητικών κινητοποιήσεων (1974-1990) όπου αναλύει διεξοδικά τη γέννηση του μαθητικού κινήματος με την αναβίωση των μαθητικών κοινοτήτων, αλλά και την είσοδο του «κομματισμού» στα σχολεία την εποχή της περίφημης «αλλαγής» (1982-1987). Το δεύτερο μέρος είναι αφιερωμένο στις μαθητικές κινήσεις της περιόδου 1990-1991 που, κατά γενική ομολογία, αποτελούν την κορύφωση του μαθητικού κινήματος στην Ελλάδα. Σημειώνουμε ότι τον Δεκέμβριο 1990 περισσότερα από 2000 σχολεία σε όλη την χώρα ήταν κλειστά λόγω κατάληψης.
Να υπενθυμίσουμε ότι αφορμή για τη μεγάλη κινητοποίηση ήταν η μεταρρυθμιστική προσπάθεια του Υπουργείου Παιδείας με υπουργό τον Βασίλη Κοντογαννόπουλο και οι διατάξεις που αφορούσαν τη σχολική ζωή στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Πιο συγκεκριμένα, οι αποφάσεις αφορούσαν την αξιολόγηση των μαθητών (βαθμολογία στο δημοτικό, γραπτές εξετάσεις στις δύο τελευταίες τάξεις του δημοτικού και σε όλες τις τάξεις του γυμνασίου), τη διάρκεια της φοίτησης (περιορισμός των διακοπών και των αργιών, αύξηση στις μέρες του διδακτικού έτους) και τη διαγωγή τους (κατάργηση αδικαιολόγητων απουσιών, νέο σύστημα ελέγχου της διαγωγής που αφορούσε και την εξωσχολική συμπεριφορά –το λεγόμενο «point system»). Επίσης προβλεπόταν ο υποχρεωτικός εκκλησιασμός, η τελετή έπαρσης και υποστολής σημαίας, η πρωινή προσευχή, η ευπρεπής ενδυμασία, κ.ά.
Όπως ήταν αναμενόμενο, έντονες αντιδράσεις σημειώθηκαν όχι μόνο από τα κόμματα της αντιπολίτευσης και σημαντική μερίδα του Τύπου, αλλά κυρίως από τις μαθητικές νεολαίες (ΠΑΜΚ, ΚΝΕ, ΡΑΝ) οι οποίες σε κοινή ανακοίνωσή τους χαρακτήρισαν τις μεταρρυθμίσεις «αυταρχικές και αναχρονιστικές» υποστηρίζοντας ότι «υποβαθμίζουν την εκπαίδευση και τον μορφωτικό της ρόλο».
Στο τρίτο μέρος της μελέτης ο Σκλαβενίτης αναφέρεται στην θεσμοποιήση των καταλήψεων που ακολούθησε και στις μεγάλες κινητοποιήσεις εναντίον της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης Αρσένη (1997-1999). Γεννημένος το 1982, ο συγγραφέας ήταν μαθητής λυκείου τότε οπότε και έζησε από πολύ κοντά τα γεγονότα. Όπως σημειώνει στην εισαγωγή του βιβλίου του «Ασυναίσθητα εκείνη ακριβώς την περίοδο ξεκίνησα για πρώτη φορά να κρατάω ένα συνοπτικό ημερολόγιο με γεγονότα, σκέψεις και συναισθήματα της εποχής».
Οι μαθητές του λυκείου της χρονιάς 90-91, και σημερινοί σαραντάρηδες, ταρακούνησαν τη χώρα με τις άνευ προηγουμένου κινητοποιήσεις τους ενάντια στο «νόμο Κοντογιαννόπουλου» για την εκπαίδευση, που κατέληξαν στην απόσυρση του επίμαχου νόμου και την παραίτηση του τότε υπουργού Παιδείας. Ήταν ίσως η μεγαλύτερη μαθητική αντίδραση που γνώρισε η χώρα από την περίοδο της Μεταπολίτευσης. Κι αν δεν νομίζετε ότι το μαθητικό εκείνο κίνημα διαμόρφωσε συνειδήσεις, τότε αρκεί να υπενθυμίσουμε ότι ο εκλεγμένος πρωθυπουργός της χώρας ήταν ένας από τους πρωταγωνιστές εκείνων των ημερών.
Η φροντισμένη έκδοση περιλαμβάνει ελληνική και ξενόγλωσση βιβλιογραφία, ευρετήριο ονομάτων (το όνομα Αλέξης Τσίπρας αναφέρεται δέκα φορές στη μελέτη αυτή), το χρονολόγιο των καταλήψεων στα σχολεία της χκαθώς και φωτογραφίες από τις καταλήψεις και τις μαθητικές πορείες.
Το «Κάτσε καλά, Γεράσιμε...» Μαθητικό κίνημα και καταλήψεις 1974-2000 κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ασίνη.
Η παρουσίαση του βιβλίου θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 1 Ιουλίου 2016, στις 8 το βράδυ. Στο POLIS art café, στη Στοά του Βιβλίου.
Για το βιβλίο θα μιλήσουν ο Γιάννης Βούλγαρης, καθηγητής Πολιτικής Κοινωνιολογίας, η Χριστίνα Κουλούρη, καθηγήτρια Ιστορίας, ο Δημήτρης Κουσουρής, καθηγητής Ιστορίας και ο Μιχάλης Ψημίτης, καθηγητής Κοινωνιολογίας.
INFO
Παρασκευή 1 Ιουλίου 2016, ώρα 20:00
POLIS art café, Πεσμαζόγλου 5 (Στοά του Βιβλίου)
Είσοδος ελεύθερη