Μια ανοιχτή επιστολή, την πιο επικριτική που έχει γραφεί ως τώρα για τον Ντέιβιντ Κάμερον, απευθύνει ο γνωστός στη Γαλλία δημοσιογράφος Alexis Poulin στον βρετανό πρωθυπουργό, μετά το Brexit.
H ανοιχτή επιστολή δημοσιεύτηκε στην online έκδοση της γαλλικής εφημερίδας Liberation.
Αγαπητέ Ντέιβιντ,
Στις 24 Ιουνίου η πολιτική σου καριέρα τελείωσε με μια χυδαία πολιτική στρατηγική. Ολες τις τελευταίες εβδομάδες ονειρευόσουν τον εαυτό σου σαν κυνικό τακτικιστή τύπου "Φρανκ Αντεργουντ του φτωχού" αλλά τελειώνεις με ένα λιγωτικό αστειάκι του Μπένι Χιλ…
Ηταν δύσκολο να φανταστείς το τελικό αποτέλεσμα. Βέβαια η προεκλογική εκστρατεία κατέτρωγε τη χώρα, αλλά τελικά ο λαός θα φοβόταν από το άγνωστο και την αλλαγή. Επαιζες με το φόβο και στη συνέχεια εμφανίστηκες ως συνδετικός κρίκος των εθνών.
Ένα δημοψήφισμα σημαίνει πάνω από όλα να επιβάλλεις τάξη στα πνεύματα και να καθησυχάσεις τον γενικά συντηρητικό χαρακτήρα των πολιτών.
Το παιχνίδι «δημοψήφισμα» φαινόταν λοιπόν σίγουρο, με μια χλιαρή προεκλογική εκστρατεία, όπου κατηγορούσαμε το στρατόπεδο του brexit υπερασπιζόμενοι πολύ χλιαρά το στρατόπεδο του remain και το ευρωπαϊκό μοντέλο, ώστε να μπορέσουμε να ανακτήσουμε τον έλεγχο του συντηρητικού κόμματος και να θέσουμε στο περιθώριο τις φιλοδοξίες του Ukip.
Αλλά τυφλωμένος από την προσωπική σου φιλοδοξία, αποτραβηγμένος από την πραγματικότητα των συμπολιτών σου, ξέχασες κάποιες λεπτομέρειες.
Ως γνωστόν, οι Βρετανοί είναι προσδεδεμένοι στην εθνική τους κυριαρχία και διατηρούν ιστορικά μια πολύπλοκη σχέση με το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Αλλά αυτό μόνο του δεν αρκεί για να εξηγήσει την κατάσταση.
Ντέιβιντ, δεν είδες το πρόβλημα που ερχόταν με αυτόν τον τακτικισμό: το δημοψήφισμα δεν ήταν μόνο για το ναι ή το όχι στην Ευρώπη και το απέδειξε η προεκλογική εκστρατεία. Αποφάσισες να δώσεις φωνή στο λαό και την πήρε. Αυτή η φωνή είναι η εκδίκηση των ξεχασμένων, των χαμένων από την πολιτική των Τόρις από τότε που πήρες την εξουσία και των εγκαταλειμμένων από το «θαύμα» των Εργατικών των κυβερνήσεων Μπλερ. Τι έκανες εσύ για αυτούς τους ανθρώπους οι οποίοι είδαν τα εισοδήματά τους να μειώνονται, τα επιδόματά τους να αφανίζονται και τις θέσεις εργασίας τους να μειώνονται ή καλύτερα να «κλέβονται» από τους μισθωμένους εργάτες; Τους ξέχασες, απλά.
Για τους υποστηρικτές του brexit η Ευρώπη δεν είναι εγγύηση σταθερότητας και ασφάλειας, είναι η κοινωνική τους κατάρρευση και η πηγή πολλών κακών. Στους φόβους τους εσύ απάντησες με λιγότερη ασφάλεια, με περισσότερη αγωνία και άφησες το στρατόπεδο του leave με τους κωμικούς και τους ηθοποιούς του να ξεμυτίσει με ψεύτικες υποσχέσεις και ψέματα, με μοναδική πρόταση την πατριωτική και νοσταλγική φαντασίωση μιας Αυτοκρατορίας με μια καλή δόση ξενοφοβίας. Και προς μεγάλη τους έκπληξη, έπιασε.
Αν έβλεπες το προσωπικό σου ναυάγιο όταν ανέβαζες μηνύματα στο Snapchat, στις φατσούλες émoji και τα «Au revoir» θα καταλάβαινες ότι αυτό είχε κάτι το καταθλιπτικό και εξαιρετικά κωμικό ταυτόχρονα. Τι τρελή ιδέα έχετε εσείς οι πολιτικοί να συμμετέχετε σε όλα τα πιθανά και απίθανα social media, πάντα να ψάχνετε κάπου ψήφους, ακόμη και τις πιο απίθανες, μέσα από μια επικοινωνία χωρίς περιεχόμενο, αντί να επενδύσετε σε θαρραλέες πολιτικές που εξασφαλίζουν καλύτερη ποιότητα ζωής για τους περισσότερους ανθρώπους. Είναι μάλλον ευκολότερο να κάνεις selfies από το να προτείνεις μέτρα αναδιανομής του πλούτου.
Και στην τελική, είναι πολύ εύκολο να κάνεις τους ανθρώπους να πιστεύουν ότι βρίσκονται στην εξουσία, να τους δείχνεις ότι η δημοκρατία είναι υγιής γιατί προτείνει δημοψηφίσματα παρά να εξασφαλίσεις την ηθική στην εξουσία. Σίγουρα η Γαλλία δεν έχει να δώσει μαθήματα ηθικής σε αυτό το ζήτημα.
Καταλαβαίνεις ότι δεν είμαι θερμός οπαδός σου, αλλά σου αναγνωρίζω ότι δέχτηκες την ήττα με την παραίτησή σου. Δεν θα σου το μάθω εγώ, αλλά στη Γαλλία κάποιοι πολιτικοί κάνουν τους νονούς του υποκόσμου να χλωμιάζουν: κατάχρηση δημοσίου χρήματος, φοροδιαφυγή, λαθροχειρία στα προεκλογικά έξοδα.
Λοιπόν, ναι, είναι αλήθεια, είναι άδικο Ντέιβιντ, δεν είσαι ο μόνος υπεύθυνος. Οι πολιτικές λιτότητας που επέβαλαν οι Βρυξέλλες, οι καταστροφικές πολιτικές των κεντρικών τραπεζών και η φιλελεύθερη μανία της ανταγωνιστικότητας των αγορών είναι εξίσου υπεύθυνες για αυτό τον φόβο, γι’αυτή την άρνηση της Ευρώπης και in fine για την ήττα σου.
Ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ο Μάριο Ντράγκι και όλοι οι συνάδελφοί σου στις Βρυξέλλες θα σου λείψουν και θα βρίσκεις ότι είναι άδικο που εκείνοι παραμένουν στα ζεστά τους γραφεία. Αλλά τότε ίσως δεν έπρεπε να κάνεις το δημοψήφισμα. Η Ευρώπη δικαιούται κάτι καλύτερο από αυτό, έτσι δεν είναι; Είναι σύνθετο πράγμα το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, οι νόμοι του, οι συμφωνίες του, όλο αυτή η δουλειά συνέργειας και αρμονίας. Δεν είναι ένα απλό χτύπημα στο πόκερ, δεν είναι παιχνίδι στα χαρτιά.
Οι Αγγλοι σου απέδειξαν ότι είναι ικανοί να ψηφίσουν Brexit. Εδώ πραγματικά τους αναγνωρίζω όσα αγαπώ σε αυτούς: το χιούμορ, το στόμφο, αυτό το κόμλεξ με τη χώρα-νησί που έχει τάση να ξεχνάει τον υπόλοιπο κόσμο και τους καλούς τρόπους. Και την πλευρά πανκ που έχουν.
Τελικά είναι καλό πράγμα αυτό το δημοψήφισμα, ξεκαθάρισε τα πράγματα. Ανακαλύπτουμε εκ νέου ότι μια χώρα είναι ένα σύνολο ανθρώπων και απόψεων πολύ διαφορετικών μεταξύ τους και να την κρατήσεις ενωμένη χρειάζεται θέληση, κοινό σχέδιο και ένα πολιτικό προσωπικό που να μπορεί να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων. Τώρα με το Brexit όλοι θα παίζουν με ανοιχτά χαρτιά: η ομάδα σου έχασε, οι επαρχίες του Ηνωμένου Βασιλείου βρίσκουν τη δική τους φωνή και η Ευρώπη είναι δακτυλοδεικτούμενη ως ένα γραφειοκρατικό και ευάλωτο κατασκεύασμα. Το καλό νέο είναι ότι η δημοκρατία λειτουργεί.
Αυτό το δημοψήφισμα είναι κάπως σαν το κουτί της Πανδώρας, γιατί δεν κάνετε ένα και για τη μοναρχία; Και γιατί όχι άλλο ένα για την κοινή αγορά. Είναι άδικο να βλέπεις ότι με ένα απλό δημοψήφισμα η Μεγάλη Βρετανία μπορεί να εγκαταλείψει την Ευρώπη.
Ευχαριστώ για όλα, Ντέιβιντ, σου εύχομαι ό,τι καλύτερο για την υπόλοιπη καριέρα σου.
Εύχομαι να ακούσω την πρώτη σου συνέντευξη ως πρώην πρωθυπουργού της Μεγάλης Βρετανίας στην Ντόχα, στο τέλος του χρόνου. Και εύχομαι να ανακαλύψω γρήγορα τα απομνημονεύματά σου στα βιβλιοπωλεία «Of pigspigs, Brexit and life in the shadows» προς το 2022!
Δικός σου
Alexis Poulin,διευθυντής του σάιτ EurActiv France