Η φτώχεια ορίζεται ως η έλλειψη απαραίτητων μέσων συντήρησης. Αλλοι την έχουν ζήσει, άλλοι την ζουν και άλλοι την έχουν μόνο ακουστά, σαν λέξη.
Οσοι την έχουν βιώσει και έχουν ξεφύγει από αυτή, δεν είναι ίδιοι με όλους τους άλλους, μιας και η φτώχεια φαίνεται να βρίσκεται μέσα τους.
Και αυτό είναι εύκολα παρατηρήσιμο, όπως σημειώνει έρευνα. Για παράδειγμα, έχει αποδειχθεί πως τα φτωχά μωρά αλλάζουν την οπτική τους για το φαγητό ως ενήλικες.
Ομάδα ερευνητών, με επικεφαλής την Σάρα Χιλ, η οποία διδάσκει Ψυχολογία στο χριστιανικό Πανεπιστήμιο του Τέξας, διαπίστωσε πως οι άνθρωποι που μεγαλώνουν μέσα στη φτώχεια αντιμετωπίζουν διαφορετικά την πρόσληψη τροφής.
«Βρήκαμε ότι τρώνε συγκριτικά μεγαλύτερες ποσότητες, ανεξάρτητα από την ανάγκη τους», αναφέρει η κ. Χιλ.
Οι μελετητές στην έρευνά τους ενδιαφέρονται να απαντήσουν στο γιατί η παχυσαρκία είναι πιο διαδεδομένη στους φτωχότερους πληθυσμούς. Γι αυτό δημιούργησαν τρία διαφορετικά πειράματα, τα οποία βασίζονται στο πώς οι άνθρωποι από διαφορετικά κοινωνικοοικονομικά υπόβαθρα συμπεριφέρονται μπροστά στα τρόφιμα.
Στην πρώτη περίπτωση κάλεσαν 31 γυναίκες, τις οποίες ρώτησαν πόσο καιρό είχαν να φάνε και πόσο πεινασμένες ήταν. Στη συνέχεια τους δόθηκαν σνακς, μπισκότα και κουλούρια, από τα οποία μπορούσαν να φάνε ή όχι. Οταν τελείωσαν η ερευνητική ομάδα μέτρησε τον αριθμό των θερμίδων, που είχε καταναλωθεί από κάθε μία. Η διαφορά μεταξύ του πώς έτρωγαν οι συμμετέχοντες ήταν ανησυχητική.
Αυτοί που μεγάλωσαν σε ευκατάστατα νοικοκυριά παρουσίασαν φυσιολογική διατροφική συμπεριφορά όταν πεινούσαν, ενώ όταν ήταν πλήρεις είπαν πως δεν θέλουν άλλο.
Από την άλλη πλευρά, όσοι μεγάλωσαν σε φτωχά νοικοκυριά έφαγαν ανεξαρτήτως αν πείναγαν ή όχι.
Ωστόσο, ένα πείραμα δεν ήταν αρκετό ως πειστική απόδειξη.
Αυτή τη φορά, κάλεσαν 60 γυναίκες από τις οποίες ζητήθηκε να πιουν και να φάνε για 5 ώρες. Οι μισοί από αυτούς ήπιαν ανθρακούχο αναψυκτικό, ενώ οι άλλοι μισοί ανθρακούχο νερό, το οποίο δεν έχει θερμίδες.
«Είναι απίστευτο το πως κατανάλωναν την σόδα όσοι ως παιδιά είχαν χαμηλό οικονομικό στάτους. Πήγαινε κάτω σαν νερό», είπε η κ. Χιλ.
Οσοι είχαν μεγαλώσει σε υψηλότερα κοινωνικοοικονομικά νοικοκυριά έτρωγαν πολύ λιγότερο, όταν είχαν καταναλώσει το αναψυκτικό, ενώ οι αυτοί από χαμηλότερα έτρωγαν ανεξάρτητα από το ποτό που είχαν πιει.
Στο τρίτο και τελευταίο πείραμα, οι ερευνητές αναπαρήγαγαν το δεύτερο, προσθέτοντας μέτρηση σακχάρου.
Αυτή τη φορά κάλεσαν 82 συμμετέχοντες, άνδρες και γυναίκες, στους οποίους μετρήθηκαν τα επίπεδα σακχάρου.
Για άλλη μια φορά, μόνο όσοι δεν είχαν μεγαλώσει σε φτωχά νοικοκυριά φάνηκε να ρυθμίζουν σωστά την πρόληψη της τροφής τους.
«Περιμέναμε να παρατηρήσουμε αυτές τις διαφορές, αλλά όχι με αυτή την σαφήνεια ή σταθερότητα», υπογραμμίζει η επικεφαλής της έρευνας, προσθέτοντας: «Νομίζω ότι δείχνει πως οι συνθήκες που ζουν φτωχότερα παιδιά, τους επηρεάζουν όταν μεγαλώσουν με τρόπους που προμοτάρουν την υπερφαγία και την παχυσαρκία».
Η έρευνα ζήτησε από κάθε συμμετέχοντα να καταγράψει την κοινωνικό-οικονομική του κατάσταση ως παιδί αλλά την τρέχουσα ως ενήλικα.
«Ημουν έκπληκτη, πραγματικά πίστευα πως θα υπάρξει σύνδεση μεταξύ των δύο», αναφέρει.
Για ποιο λόγο συμβαίνει;
Ο λόγος γα τον οποίο οι άνθρωποι που μεγαλώνουν σε φτωχότερα νοικοκυριά φαίνεται να έχουν πρόβλημα με τον έλεγχο πρόσληψης της τροφής, όταν δεν είναι πραγματικά πεινασμένοι δεν είναι απολύτως σαφείς.
Ωστόσο, σύμφωνα με την Σάρα Χιλ, είναι πιθανό να συμβαίνει κάτι από τα παρακάτω:
- Να μην έχουν επίγνωση του σώματός τους και τις αλλαγές που γίνονται σε αυτό. Μεγαλώνοντας σε φτωχότερα νοικοκυριά, στα οποία τις περισσότερες φορές οι γονείς είναι λιγότερο μορφωμένοι, θα μπορούσε να οδηγήσει το παιδί να μην έχει αντίληψη του σώματός τους.
- Παίζουν ρόλο οι συνθήκες και ο τρόπος αντιμετώπισης των τροφίμων. Για εκείνους που δεν είχαν ποτέ να ανησυχήσουν για ένα γεύμα, το να φτιάξουν ένα σνακ δεν είναι μια μεγάλη υπόθεση, είναι μια δεύτερη σκέψη. Αλλά για εκείνους που ανησυχούσαν υπάρχει διαφορά. «Οταν μεγαλώνει κανείς σε ένα τέτοιο περιβάλλον, είναι εκπαιδευμένος να φάει, όταν μπορεί και όχι όταν πεινάει. Κάτι από αυτή την εμπειρία έχει μείνει κατάλοιπο», αναφέρει η κ. Χιλ.
Η Τρέισι Μαν, η οποία διδάσκει ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα, έχει μια ελαφρώς διαφορετική άποψη.
Οπως ισχυρίζεται, στην αρχή της ζωής του ο άνθρωπος είναι απόλυτα ικανός να συνειδητοποιεί πότε πεινάει και πότε να σταματήσει να τρώει.
«Τα μωρά το κάνουν, όπως και τα παιδιά», λέει.
Με τα χρόνια να περνούν, υπάρχει η τάση η ικανότητα αυτή να χάνεται σε κάποιο βαθμό, με άλλα στοιχεία, όπως η μνήμη να παίζουν ρόλο.
«Δεν είναι τρομερή έκπληξη το γεγονός ότι σε μια παιδική ηλικία θερμιδικής στέρησης -εξαιτίας οικονομικών προβλημάτων, θα υπάρξουν μακροχρόνια προβλήματα με τη διατροφή. Ουσιαστικά, να τρώει χωρίς να πεινάει», συμπληρώνει.
Η Σάρα Χιλ προειδοποιεί πως τα ευρήματα της ομάδα της εξακολουθούν να είναι προκαταρκτικά, υποστηρίζοντας πως η έρευνα πρέπει να συνεχιστεί, για να γίνουν κατανοητές αυτές οι ανησυχητικές συμπεριφορές.