Η τελευταία δουλειά του Μέμου Μακρή, με θέμα τους Κάκτους, παρουσιάζεται στην P gallery στο Κολωνάκι.
Οι κάκτοι είναι μια σειρά γλυπτών που ο καλλιτέχνης φιλοτέχνησε στο τέλος της ζωής του. Αποτελούν, τις μόνες συνθέσεις που δεν έχουν ανθρωπομορφικό χαρακτήρα, ωστόσο εκφράζουν ανθρώπινες καταστάσεις, καθώς και μια λυρική μοναχικότητα.
Πρόκειται για σειρά γλυπτών που φιλοτέχνησε ο σπουδαίος πολιτικός γλύπτης του 20ου αιώνα, στο τέλος της ζωής του και είχαν πρωτοπαρουσιαστεί στην γκαλερί Σκουφά, το 1992, ένα χρόνο πριν τον θάνατό του.
Ο γλύπτης με την έντονη πολιτική δράση
Λόγω της έντονης πολιτικής του δράσης θα απελαθεί μαζί με άλλους πολιτικούς πρόσφυγες που έχουν λάβει μέρος στον Ισπανικό Εμφύλιο το 1950 και θα φτάσει στη Βουδαπέστη, ενώ τη διαμαρτυρία για την απέλαση υπογράφουν προσωπικότητες μεταξύ των οποίων ο Λωράνς, ο Ετιέν Μαρτέν, η Ζερμαίνε Ρισιέ, ο Ζάντκιν.
Στη Βουδαπέστη εκφράζει τη θέση όσων οραματίζονται μια ευρωπαϊκή αυτονομία του κινήματος, χωρίς να υποκύψει στις επιταγές του σοσιαλιστικού ρεαλισμού. Κρατώντας πάντα ζωντανό το μάθημα της νεωτερικότητας, γίνεται ηγετική μορφή ανάμεσα στους καλλιτέχνες της Ουγγαρίας και διαφυλάττει με κύρος, μαζί με την πολιτική και την καλλιτεχνική ρήξη απέναντι στις δογματικές επιταγές και την εικονογράφηση της εξουσίας.
Η φιλοσοφία πίσω από το προφανές
Πώς καταγράφονται οι μοναχικοί «Κάκτοι» στο σύνολο του ηρωϊκού και μνημειακού έργου του Μέμου Μακρή (1913-1993) και ποια μπορεί να είναι η σχέση τους με τα διάσημα έργα του, όπως το γλυπτικό σύμπλεγμα «Μαουτχάουζεν» αφιερωμένο στα θύματα του ναζιστικού στρατοπέδου, το μνημείο για τους «Ούγγρους εθελοντές του Ισπανικού Εμφύλιου» στη Βουδαπέστη, ή με το χάλκινο «κεφάλι» του Πολυτεχνείου, που δώρισε ο πολιτικός πρόσφυγας Μέμος Μακρής στην Ελλάδα, προς τιμην των θυμάτων της εξέγερσης του Πολυτεχνείου;
Ο ιστορικός και κριτικός τέχνης Ντένης Ζαχαρόπουλος στο σημείωμά του για την έκθεση, αναφέρει, «Κάτω από τον μεσογειακό ήλιο και μπρος στην έρημο, μέσα στον χώρο και τον χρόνο του πραγματικού, εκεί που η φιλοσοφία κι η τέχνη γίνονται ταυτόσημες με τη ζωή. Οι Κάκτοι του δίνουν την άρνηση του ανθρώπου να συμβιβαστεί, να αποδεχτεί τις συνθήκες, να υποκύψει σε καταστάσεις, να δεχτεί να εκπέσει από το ανάστημά του και να αποδεχτεί το θάνατο, να δεχτεί να πεθάνει. Του δίνουν την πιο αντιηρωϊκή και σχεδόν αφηρημένη μορφή αυτού, που δεν αφήνει να τον αγγίξουν και παρόλα αυτά γητεύει το μάτι με τις καμπυλότητές του, καθηλώνει με τη δύναμη που στέκεται όρθιο μεταξύ ουρανού και γης.
Κατ΄εξοχήν ανθρώπινες υπάρξεις, φέρουν μέσα τους τη γνώση: πώς κρατά κανείς τη ζωή μέσα του, πώς το εσωτερικό κενό του γλυπτού είναι η ζωτική του δύναμη, όχι φορμαλιστικά αλλά ουσιαστικά. Το κενό αυτό εμπεριέχει την κίνηση του γλύπτη, όχι ως επιφάνεια αλλά ως μήτρα, μήτρα της χειρονομίας και μήτρα της ζωής, που μένουν ανέγγιχτες κρατώντας μέσα τους την πιο άμεση έκφραση της γενναιοδωρίας που δίνει ζωή».
Η ολοκλήρωση
Με τους Κάκτους ο Μακρής ολοκληρώνει όχι μόνο το έργο του, αλλά τη ζωή του με έναν επίλογο που κλείνει κάθε αφήγηση προβάλλοντας την άρνηση του θανάτου, την αδιαφιλονίκητη αγάπη της ζωής, τη συνείδηση της επιβίωσης εμμονικά και μαχητικά, αλλά και μοναχικά και απόμερα. Κάτω από τον μεσογειακό ήλιο και μπρος στην έρημο, αλλά σίγουρα όχι στη γλάστρα, μέσα στο χώρο και το χρόνο του πραγματικού, εκεί που η φιλοσοφία κι η τέχνη γίνονται επιτέλους ταυτόσημες με τη ζωή, αντάξιες του "ετερογενούς αντικειμένου της", ορθώνεται όχι η αναπαράσταση, αλλά ο πόθος και η θέληση για ζωή.
Η έκθεση παρουσιάζεται στην P gallery | sculpture Κουμπάρη 6 στο Κολωνάκι. Έως και τις 27 Ιουλίου.