Οι άνθρωποι απέκτησαν πιο εξελιγμένη νοημοσύνη από τα άλλα ζώα, επειδή υποχρεώθηκαν να αναλάβουν τις προκλήσεις της μακρόχρονης φροντίδας και ανατροφής των μικρών παιδιών τους, που για χρόνια ήσαν -και είναι- παντελώς ανίκανα να τα βγάλουν πέρα μόνα τους.
Τα παραπάνω προκύπτουν σύμφωνα με μια νέα θεωρία που ανέπτυξαν Αμερικανοί επιστήμονες.
Έως σήμερα, οι επιστήμονες δεν έχουν συμφωνήσει γιατί η ανθρώπινη νοημοσύνη διαφέρει τόσο αισθητά σε σχέση με αυτή των στενότερων γενετικά συγγενών μας, των πιθήκων, και διάφορες θεωρίες έχουν διατυπωθεί επ' αυτού. Μεταξύ άλλων, οι ανώτερες νοητικές ικανότητες των ανθρώπων έχουν αποδοθεί στην κοινωνική μάθηση και διαρκή αλληλεπίδραση, στην κρεατοφαγική διατροφή, στην ανάπτυξη της γλώσσας, στο γεγονός ότι οι άνδρες έμαθαν να κυνηγούν και οι γυναίκες να είναι τροφοσυλλέκτες κ.α.
Καμία θεωρία δεν φαίνεται πάντως να εξηγεί πειστικά γιατί άργησε τόσο η ανάπτυξη της νοημοσύνης στους ανθρώπους και γιατί, όταν εμφανίσθηκε, υπήρξε τόσο δραματικά ανώτερη από εκείνη των πιθήκων.
Οι Στίβεν Πιαντατόζι και Σελέστε Κιντ του Τμήματος Επιστημών του Εγκεφάλου και Γνωσιακών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Ρότσεστερ της Νέας Υόρκης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών (PNAS) των ΗΠΑ, ανέπτυξαν ένα νέο μοντέλο, στο οποίο τον καθοριστικό ρόλο για την ανθρώπινη νοημοσύνη έπαιξαν οι απαιτήσεις των μωρών και των μικρών παιδιών.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα παιδιά των ανθρώπων είναι απίθανο να επιβιώσουν στον τοκετό, αν το μέγεθος του κεφαλιού τους στη γέννα ξεπερνά ένα όριο. Αυτή η πίεση από πλευράς φυσικής επιλογής ευνόησε τη γέννηση μωρών με μικρά κεφάλια και με ανώριμη ανάπτυξη.
Αντίθετα με άλλα ζώα, των οποίων τα μικρά είναι ικανά να τα βγάλουν πέρα στη ζωή σχεδόν μόλις γεννηθούν ή χρειάζονται απλώς βραχύχρονη φροντίδα, τα μωρά των ανθρώπων δεν θα επιβιώσουν, αν δεν τύχουν μακρόχρονης φροντίδας και προστασίας από τους γονείς τους. Σύμφωνα με τη νέα θεωρία, όσο αυξάνει η νοημοσύνη των γονιών, τόσο αυξάνει η πιθανότητα επιβίωσης των παιδιών τους.
Οι πιο έξυπνοι γονείς πρέπει να έχουν πιο μεγάλο εγκέφαλο. Αυτό είχε ως συνέπεια να αυξάνεται σταδιακά το μέγεθος του εγκεφάλου -και κατά συνέπεια η εξυπνάδα- των ανθρώπων. Με άλλα λόγια, για να γεννηθεί ένα μωρό, πρέπει να έχει μικρό κεφάλι το ίδιο, αλλά για να ανατραφεί από τους γονείς του, αυτοί πρέπει να έχουν μεγάλο κεφάλι (και ανάλογα «κοφτερό» μυαλό).
Οι ερευνητές υποστηρίζουν τη θεωρία τους, παρουσιάζοντας στατιστικά στοιχεία από 23 είδη πιθήκων, σύμφωνα με τα οποία όσο καθυστερεί ο απογαλακτισμός του παιδιού σε ένα είδος, τόσο μεγαλύτερη είναι η νοημοσύνη σε αυτό το είδος.