Ο Γουίλιαμ Σαίξπηρ ήταν κοινός «μαυραγορίτης» και «φοροφυγάς» [εικόνες]

Μαυραγορίτης, τοκογλύφος, φοροφυγάς – αυτές οι λέξεις σίγουρα δεν είναι οι πρώτες που μας έρχονται στο μυαλό όταν σκεφτόμαστε τον Ουίλιαμ Σαίξπηρ. Αλλά θα επρεπε!

(φωτογραφία: Pixabay)

Αυτό υποστηρίζει μια ομάδα ακαδημαϊκών, οι οποίοι αποδεικνύουν τώρα ότι ο κορυφαιος θεατρικός συγγραφέας ήταν ένας στυγνός επιχειρηματίας που πλούτισε εμπορευόμενος δημητριακά κατά τη διάρκεια μιας περιόδου λιμού.

Από το 2013, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Aberystwyth στην Ουαλία υποστήριξαν ότι δεν μπορούμε να κατανοήσουμε πλήρως τον Σαίξπηρ, εκτός κι αν μελετήσουμε παράλληλα τις συχνά άγνωστες επιχειρηματικές του δραστηριότητες.

«Ο μαυραγορίτης σταριού Σαίξπηρ έπρεπε να αποκρυφτεί από την ιστορία έτσι ώστε η δημιουργική ιδιοφυΐα του Σαίξπηρ να μπορεί να γεννηθεί», λένε οι ερευνητές σε μια μελέτη που πρόκειται να παρουσιαστεί στο λογοτεχνικό φεστιβάλ Hay, στην Ουαλία, τον Μάιο.

Η Jayne Archer, λέκτορας στη μεσαιωνική και αναγεννησιακή λογοτεχνία στο Aberystwyth, υποστηρίζει ότι η παράλειψη αυτή είναι το προϊόν μιας «ηθελημένης άγνοιας των κριτικών και μελετητών που δεν μπορούν να ανεχθούν ότι - ίσως λόγω του δικού τους σνομπισμού – μια τέτοια δημιουργική ιδιοφυΐα μπορεί να υποκινείται και από ιδιοτέλεια».

(φωτογραφία: Flickr/Snowmanradio)

Η Archer και οι συνάδελφοί της Howard Thomas και Richard Marggraf Turley «χτένισαν» τα ιστορικά αρχεία για να αποκαλύψουν λεπτομέρειες της παράλληλης ζωής του συγγραφέα, ως ένας «αδίστακτος» έμπορος σιτηρών και ιδιοκτήτης ακινήτου στην πόλη του Στρατσφορντ, με τις πρακτικές του να τον φέρνουν μερικές φορές αντιμέτωπο με τον νόμο.

«Κατά τη διάρκεια μιας περιόδου 15 ετών αγόρασε και αποθήκευσε σιτηρά, βύνη και κριθάρι για μεταπώληση σε διογκωμένες τιμές προς τους γείτονές του και προς τοπικούς εμπόρους», έγραψαν οι ιστορικοί, προσθέτοντας ότι ο Σαίξπηρ «κυνήγησε ανηλεώς εκείνους που δεν μπορούσαν (ή δεν ήθελαν) να τον πληρώσουν στο ακέραιο και χρησιμοποίησε τα κέρδη του από αυτό το εμπόριο για τοκογλυφικό δανεισμό χρημάτων».

«Επίσης, διώχθηκε από τις αρμόδιες αρχές για φοροδιαφυγή, και το 1598 κατηγορήθηκε για την αποθησαύριση δημητριακών, κατά τη διάρκεια μιας περιόδου έλλειψης τους.

Το κατηγορητήριο εναντίον του Σαίξπηρ δεν είναι εντελώς άγνωστο σήμερα, αν και μπορεί να έρθει ως έκπληξη για μερικούς λάτρεις της λογοτεχνίας. Αλλά οι συγγραφείς της μελέτης υποστηρίζουν ότι οι σύγχρονοι αναγνώστες είναι εκτός επαφής με τη σκληρή πραγματικότητα που ο συγγραφέας και οι σύγχρονοί του αντιμετώπιζαν.

Ο Σαίξπηρ έζησε και έγραψε στα τέλη του 16ου και στις αρχές του 17ου αιώνα, κατά τη διάρκεια μιας περιόδου που είναι γνωστή ως η «Μικρή Εποχή των Παγετώνων», όταν ένα ασυνήθιστο κρύο και βαριές βροχοπτώσεις προκάλεσαν κακές σοδειές και εκτεταμένες ελλείψεις σε τρόφιμα.

(φωτογραφία: Library of Congress)

Η Archer ισχυρίζεται ότι η γνώση της επισιτιστικής ανασφάλειας της εποχής μπορεί να ρίξει νέο φως στα θεατρικά έργα του Σαίξπηρ, όπως πχ το «Coriolanus», το οποίο εκτυλίσσεται στην αρχαία Ρώμη σε μια εποχή που πλήττεται από λιμό. Οι διαμαρτυρίες για τις ελλείψεις στα τρόφιμα στο έργο μπορεί να θεωρηθεί ότι απηχούν την πραγματική ζωή και πιο συγκεκριμένα την εξέγερση των αγροτών στα αγγλικά Μίντλαντς το 1607, κάτι το οποίο ο Σαίξπηρ έζησε.

Ο «Σαίξπηρολόγος» Jonathan Bate δήλωσε στην εφημερίδα Sunday Times ότι η Archer και οι συνεργάτες της έχουν εκπονήσει ένα πολύτιμο έργο, λέγοντας ότι η έρευνά τους «έδωσε νέα δύναμη σε ένα παλιό επιχείρημα σχετικά με τη σύμπτωση των διαδηλώσεων στο Coriolanus, με τα πραγματικά, σύγχρονα του Σαίξπηρ, γεγονότα».

Η Archer παραδέχεται ότι η ιδέα του Σαίξπηρ ως ένας στυγνός επιχειρηματίας, μπορεί να μην ταιριάζει με τη ρομαντική εικόνα του ευαίσθητου καλλιτέχνη, αλλά δεν θα πρέπει να τον κρίνουμε πολύ αυστηρά. Το εμπόριο των δημητριακών στην μαύρη αγορά ήταν ένας τρόπος για τον Σαίξπηρ να διασφαλίσει ότι η οικογένεια και οι γείτονές του δεν θα πεινάσουν, αν μια συγκομιδή αποτύχει.

«Η ανάμνηση του Σαίξπηρ υπό αυτήν την γνώση, τον κάνει πολύ πιο ανθρώπινο, πολύ πιο κατανοητό, πολύ πιο περίπλοκο», λέει η Archer.

(φωτογραφία: wikipedia)

Άλλωστε, ένα ταφικό μνημείο του θεατρικού συγγραφέα στην εκκλησία της Αγίας Τριάδος στο Stratford, αντικατοπτρίζει ακριβώς αυτό. Το αρχικό μνημείο που κατασκευάστηκε μετά το θάνατό του, το 1616, απεικόνιζε τον Σαίξπηρ κρατώντας ένα σακί σιτάρι.

Τον 18ο αιώνα, αντικαταστάθηκε με ένα πιο «λογοτεχνικό» μνημείο που τον απεικονίζει να κρατά ένα μαξιλάρι και ένα στυλό πένα.

(φωτογραφία: wikipedia)