Την ίδια ώρα που η προσφυγική κρίση στην Ευρώπη φαίνεται να έχει φθάσει σε ένα ακόμη κρίσιμο αδιέξοδο, τόσο από άποψης ευρωπαϊκής ασφάλειας όσο και από άποψης διασφάλισης των ανθρώπινων δικαιωμάτων των προσφύγων, οι Βρυξέλλες έχουν βρεθεί στην δύσκολη θέση να χρειάζεται να αρνηθεί τις κατηγορίες ότι υπήρξε μυστική συμφωνία μεταξύ της Μάλτας και της Ιταλίας που προέβλεπε την ανταλλαγή προσφύγων για δικαιώματα έρευνας για πετρέλαιο.
Ο ηγέτης της αντιπολίτευσης της Μάλτας υποστήριξε ότι η χώρα του και η Ιταλία συμφώνησαν η Μάλτα να εγκρίνει δικαιώματα εξερεύνησης πετρελαίου σε μια υπεράκτια περιοχή που αμφισβητείται από την Ιταλία, ενώ η Ιταλία με την σειρά της ως αντάλλαγμα θα δεχόταν να υλοποιήσει το μερίδιο της Μάλτας στην διάσωση μεταναστών στη θάλασσα.
Ο Σιμόν Μπουσουτίλ, αρχηγός του Εθνικιστικού Κόμματος της Μάλτας, και μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μέχρι το 2013, κατηγόρησε την κυβέρνηση της χώρας του ότι στα τέλη του περασμένου έτους επέτρεψε στην ιταλική κυβέρνηση την έρευνα και εξόρυξη πετρελαίου στα ύδατα της, ανταλλάσσοντας το με την ευθύνη διάσωσης των προσφύγων.
Οι κατηγορίες του ενισχύθηκαν και από σχετικό ρεπορτάζ της ιταλικής εφημερίδας, «Il Giornale», το οποίο υποστήριξε ότι ο Ιταλός Πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι είχε συνάψει την εν λόγω συμφωνία με τον Μαλτέζο ομόλογο τους, Τζόζεφ Μουσκάτ.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο Υπουργός Εσωτερικών της Μάλτας, Καρμέλο Αμπέλα, είχε δηλώσει ότι η χώρα του είχε προβεί σε μια άτυπη συμφωνία με την Ιταλία, σύμφωνα με την οποία η γειτονική της χώρα θα αναλάμβανε τους μετανάστες, αλλά αργότερα τροποποίησε τη δήλωση του αυτή, υποστηρίζοντας ότι υπήρχε «στενή συνεργασία» μεταξύ Ιταλίας και Μάλτας.
Η Μάλτα, η οποία είναι η χώρα-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι πιο κοντά από οποιαδήποτε άλλη στις Λιβυκές ακτές, έχει εντυπωσιακά χαμηλό αριθμό αφίξεων μεταναστών, κάτι το οποίο επεσήμανε με σχετική ερώτηση της η κεντροδεξιά ευρωβουλευτής της Ιταλίας Ελιζαμπέτα Γκαρντίνι, η οποία και ζήτησε εξηγήσεις με αυτόν τον τρόπο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Από το 2015, από τους 142.000 ανθρώπους που εγκατέλειψαν τα σπίτια τους με προορισμό την Ευρώπη, εγκαταλείποντας την Βόρειο-αφρικανική ακτή, μόνο 100 έφτασαν στη Μάλτα. Αυτή είναι μια περίεργη κατάσταση, δεδομένης και της αυξημένης ροής προσφύγων.
Το 2013, οι αξιωματούχοι της Μάλτας είχαν καταχωρήσει 2.008 αφίξεις. Κατά την ίδια περίοδο, η Ιταλία είχε δεχθεί περίπου 150.000 πρόσφυγες.
Στα τέλη του περασμένου μήνα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απάντησε τελικά στους ισχυρισμούς, με τον Ευρωπαίο Επίτροπο Εσωτερικών Υποθέσεων και Μετανάστευσης, Δημήτρης Αβραμόπουλος, να δηλώνει ότι «δεν γνωρίζει καμία τέτοια διμερή συμφωνία ... μεταξύ της Μάλτας και των ιταλικών αρχών σχετικά με τις επιχειρήσεις Έρευνας και Διάσωσης (SAR) στη Μεσόγειο Θάλασσα».
Τούτου λεχθέντος, η Επιτροπή σημείωσε ότι η περιοχή στην οποία γίνονται οι έρευνες για το πετρέλαιο συμπίπτουν με τις περιοχές όπου διενεργούνται οι διασώσεις.
Αν και δεν είναι ενήμερη για οποιαδήποτε συμφωνία, η Επιτροπή δήλωσε ότι αν η είδηση ευσταθεί, αυτό θα ήταν σύμφωνο με την «φυσιολογική» διαδικασία κατανομής των βαρών.
«Όταν πρόκειται για τον μηχανισμό μετεγκατάστασης έκτακτης ανάγκης, η Επιτροπή θεωρεί ότι τα συγκεκριμένα μέτρα αλληλεγγύης συμβάλλουν στη δίκαιη κατανομή των ευθυνών και των βαρών μεταξύ των κρατών μελών, σύμφωνα με το άρθρο 80 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης», ανακοίνωσε η Επιτροπή.
Τι διακυβεύεται όμως από άποψης της εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων πετρελαίου; Αρκετά, θα λέγαμε. Σύμφωνα με μια ανεξάρτητη αξιολόγηση, η Μάλτα διαθέτει δυνητικά κοιτάσματα 260 εκατομμυρίων βαρελιών. Αλλά βρίσκεται σε διαμάχη με την Ιταλία για την δικαιοδοσία έρευνας στις εν λόγω περιοχές.