Ο Σεργκέι Ρολντούγκιν γνώρισε τον Βλαντιμίρ Πούτιν μία βραδιά στο τότε Λένινγκραντ- σήμερα Αγ. Πετρούπολη- το 1977. Τα Panama Papers όμως, φέρεται, να αποκαλύπτουν κάποια από τα καλά κρυμμένα μυστικά τους.
Σχεδόν 40 χρόνια μετρά η φιλία τους. Κάτι που φαίνεται πως δεν είναι πάντα εύκολο για τον Ρολντούγκιν, έναν γνωστό Ρώσο τσελίστα και συνθέτη. Οταν δίνει κάποια συναυλία στη Μόσχα πλέον, οι σωματοφύλακές του πρέπει να στέκονται στα παρασκήνια, για να βεβαιωθούν ότι δεν θα τον πλησιάσει κανείς για να ζητήσει χάρη από τον Ρώσο πρόεδρο.
«Φοβάμαι τρομερά τις ερωτήσεις για τον Πούτιν», είχε εξομολογηθεί σε μία συνέντευξή του το 2014. «Είμαι μουσικός. Δεν μπορώ και δεν θέλω να ζητήσω από τον Βολόντια να βοηθήσει κάποιον», είχε προσθέσει, χρησιμοποιώντας ένα παρατσούκλι του Ρώσου ηγέτη. «Μου έχουν προσφέρει πολλά πράγματα ως αντάλλαγμα για τέτοιες υπηρεσίες. Μου έχουν προσφέρει μέχρι και αεροπλάνα! Είναι μάταιο».
Η εμπλοκή του στις offshore
Αυτή η σχέση όμως φαίνεται πως έχει και τα καλά της. Σύμφωνα με απόρρητα έγγραφα, τα οποία ήρθαν στο φως της δημοσιότητας και φαίνεται ότι είναι η μεγαλύτερη διαρροή στοιχείων στην ιστορία για offshore εταιρείες, ο Ρολντούγκιν είναι στο επίκεντρο ενός περίπλοκου και μακροχρόνιου σχεδίου, για τη μεταφορά περισσοτέρων από 2 δισ. δολαρίων, μέσω δικτύου offshore τραπεζικών λογαριασμών και εταιρειών. Τα έγγραφα αφήνουν να εννοηθεί ότι ίσως ο Πούτιν να χρησιμοποίησε τον Ρολντούγκιν ως «βιτρίνα», για να κρύψει και να διαχειριστεί την περιουσία του.
Το Κρεμλίνο το αρνείται. Ομως, τα έγγραφα φαίνεται να δείχνουν μία διαδρομή χρημάτων που περνά από ρωσικές κρατικές τράπεζες, ελβετικές και παναμέζικες νομικές εταιρείες και τελικά σε εταιρείες τις οποίες κατέχουν, ολοκληρωτικά ή εν μέρει, οι στενότεροι φίλοι και συνεργάτες του Πούτιν. Και μέσα σε αυτούς είναι ο Ρολντούγκιν.
Σύμφωνα με όλα αυτά, ο μουσικός έχει τον «φαινομενικό έλεγχο» περιουσιακών στοιχείων που ξεπερνούν τα 100 εκατ. δολάρια. Κατέχει το 12,5% της μεγαλύτερης εταιρείας τηλεοπτικών διαφημίσεων της Ρωσίας, της Video International, και το 3,2% της Bank Rossiya, την οποία οι αμερικανικές αρχές έχουν περιγράψει ως την τράπεζα που τροφοδοτεί τον κλειστό κύκλο του Πούτιν.
Η Ελενα Πανφίλοβα, επικεφαλής του γραφείου της Διεθνούς Διαφάνειας, μίας ΜΚΟ που ασχολείται με την καταπολέμηση της διαφθοράς, η συμμετοχή του Ρολντούγκιν σε αυτό το σχέδιο είναι σημάδι της νομικής πολυπλοκότητάς του. Προκειμένου να αποδειχθεί μία σίγουρη σύνδεση του Πούτιν με το όποιο περιουσιακό στοιχείο, οι ερευνητές θα πρέπει να δείξουν ότι αυτό ανήκει σε πρόσωπο που συνδέεται με τον Πούτιν. Στις περισσότερες χώρες, αυτό αφορά στενούς συγγενείς και συνεργάτες. Ομως, αυτό δεν μπορεί να περιλάβει την λιγότερο επίσημη σχέση που «δένει» τον Πούτιν με τον Ρολντούγκιν. «Προφανώς ο τσελίστας επιλέχθηκε γιατί θα ήταν πολύ δύσκολο να τον ορίσουν ως πρόσωπο που συνδέεται νομικά με τον Πούτιν», εξηγεί η Πανφίλοβα στο TIME.
Η περίεργη γνωριμία τους
Την ίδια ώρα, ο συνθέτης είναι ξεκάθαρα άνθρωπος της εμπιστοσύνης του Πούτιν. Είναι νονός της μεγαλύτερης κόρης του Ρώσου προέδρου, Μαρία, και σύστησε τον Πούτιν στη γυναίκα που παντρεύτηκε.
Σε μία από τις λιγοστές συνεντεύξεις του, στη ρωσική εφημερίδα Evening Kazan, ο Ρολντούγκιν είχε περιγράψει τη νύχτα που γνώρισε τον Πούτιν στο Λένινγκραντ το 1977. Εκείνη την εποχή ο μουσικός υπηρετούσε τη στρατιωτική θητεία του στην πόλη, που είναι η γενέτειρα του Πούτιν. Ο μεγαλύτερος αδερφός του Ρολντούγκιν, Εβγκένι, ήταν ένας νεαρός πράκτορας της KGB τότε και ήταν στην ίδια τάξη με τον Πούτιν. Οπότε, όταν ο Ρολντούγκιν μεταφέρθηκε στο Λένινγκραντ για να υπηρετήσει, ο αδερφός του του έδωσε το τηλέφωνο του Πούτιν, προτείνοντάς του να γνωριστούν.
«Στην πραγματικότητα, η γνωριμία μας είχε μία ελαφριά ποινική χροιά», είχε αστειευτεί ο μουσικός στη συνέντευξη. Μία ημέρα αποφάσισε να το σκάσει από το στρατόπεδο, σκαρφάλωσε στον φράχτη και κάλεσε τον τηλεφωνικό αριθμό που του έδωσε ο αδερφός του. Λίγο αργότερα, ο Πούτιν τον παρέλαβε με ένα αυτοκίνητο και έβγαλε τον στρατιώτη-φυγά για μία βόλτα στην πόλη. «Οδηγούσαμε όλη τη νύχτα, τραγουδούσαμε. Μας άρεσε τόσο να τραγουδάμε. Ο Βολόντια έχει τρομερό αφτί», είχε πει ο Ρολντούγκιν.
Οπως συνέβη και με πολλούς ακόμη παλιούς φίλους του Πούτιν από το Λένινγκραντ, η τύχη του Ρολντούγκιν βελτιώθηκε δραματικά όταν ο πρώτος έγινε πρόεδρος της Ρωσίας. Εξι χρόνια αργότερα, ο τσελίστας ίδρυσε έναν πολυτελή συναυλιακό χώρο, το Μέγαρο Μουσικής της Αγίας Πετρούπολης, το οποίο έχει παραδεχθεί ότι ποτέ δεν θα άνοιγε χωρίς τη βοήθεια του Πούτιν. «Ο Βολόντια ενέκρινε την ιδέα μου και βοήθησε πραγματικά να την υλοποιήσω», είχε πει στην Evening Kazan.
Από τη στιγμή που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας τα έγγραφα που διέρρευσαν, ο Ρολντούγκιν δεν έχει ανταποκριθεί στα αιτήματα των διεθνών ΜΜΕ για ένα σχόλιο. Ομως, δημοσιογράφοι της Novaya Gazeta τον ρώτησαν την προηγούμενη εβδομάδα για τις offshore εταιρείες.
«Παιδιά, ειλικρινά δεν μπορώ να σχολιάσω αυτή τη στιγμή. Πρέπει να δω τι μπορώ και τι δεν μπορώ να πω. Καταλαβαίνω ότι το θέμα είναι σοβαρό. Κάνεις δουλειές ή όχι; Από πού είναι τα χρήματα; Ποιών είναι; Τα ξέρω όλα αυτά. Αυτό είναι ευαίσθητο θέμα», είχε απαντήσει.
Από τότε, το Κρεμλίνο και τα ΜΜΕ που χειραγωγεί φιλοξενούν έντονες αρνήσεις. Σχεδόν όλα τα κρατικά ΜΜΕ στη Ρωσία έκαναν λόγο για την εκκίνηση μίας «πληροφοριακής επίθεσης», για την οποία είχε προειδοποιήσει ο εκπρόσωπος του Πούτιν την προηγούμενη εβδομάδα, αγνοώντας τις πληροφορίες για τις αποκαλύψεις και αποφεύγοντας να αναφέρουν το όνομα του Ρολντούγκιν, σημειώνει το TIME.
Το όνομα του Πούτιν δεν αναφέρεται σε κανένα από τα 11,5 εκατ. έγγραφα που διέρρευσαν. «Δεν είναι τόσο ηλίθιοι», σχολιάζει η Πανφίλοβα της Διεθνούς Διαφάνειας. «Πρέπει να θυμάσαι ότι οι άνθρωποι πίσω από αυτά τα σχέδια έχουν τεράστιους πόρους, τους καλύτερους δικηγόρους και συμβούλους. Ξέρουν πώς να κάνουν τη δουλειά τους».