Παναμάς: Η πιο μεγάλη «μαύρη τρύπα» της οικονομίας του πλανήτη με χιλιάδες offshore [εικόνες]

Από τη στιγμή που ανήλθε στην εξουσία του Παναμά ο πρόεδρος Χουάν Κάρλος Βαρέλα, τον Ιούλιο του 2014, μετά από χρόνια δικτατορίας και διαφθοράς, γίνεται η εξής σκηνοθεσία.

Κάθε φορά που συλλαμβάνουν κάποιον με μεγάλη ποσότητα ναρκωτικών στα καυτά προάστια του Παναμά ή στα πλοία «go fast», ο πρόεδρος καλεί τους δημοσιογράφους. Κάτω από τα φλας των φωτογράφων, χιλιάδες στοίβες κοκαϊνης, μαριχουάνας και ηρωίνης, σε άδεια χωράφια έξω από την πόλη, καίγονται ενώπιον της αστυνομίας και των τελωνειακών.

Αυτή η θεαματική σκηνοθεσία έχει στόχο να αποδείξει ότι η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να πατάξει το οργανωμένο έγκλημα και το ξέπλυμα μαύρου χρήματος στον Παναμά. Ωστόσο, την ίδια ώρα, το κρατίδιο των 76.000 km², που βρίσκεται μεταξύ της Βόρειας και της Νότιας Αμερικής, αρνείται να συνεργαστεί με τους G20 για την πάταξη της φοροδιαφυγής.

Πάνω από 100.000 εταιρείες υπό το καθεστώς των offshore, εντελώς σκοτεινές και ελεύθερες από κάθε φορολογική υποχρέωση, δρουν στη χώρα. Ο Παναμάς θεωρείται μία από τις «μαύρες τρύπες» στα χρηματοπιστωτικά του πλανήτη, ένα νέφος όπου ανακυκλώνονται τα εκατομμύρια που προέρχονται από τα ναρκωτικά και τη φοροδιαφυγή.

Panama City, η πρωτεύουσα του Παναμά:

Διπλωματική πίεση
Εδώ και δύο χρόνια, οι ηγέτες των G20, όπως των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Γαλλίας, καθώς και οι επικεφαλής του ΟΟΣΑ ασκούν αφόρητη διπλωματική πίεση στον Παναμά, προκειμένου να συνδεθεί με το σύστημα των οικονομικών δεδομένων ως το 2018, όπως έχουν κάνει ήδη άλλες κρυψώνες του μαύρου χρήματος.

Αυτά τα δεδομένα, τα οποία είναι κοινά μεταξύ χωρών, αφορούν ανταλλαγή πληροφοριών για τραπεζικούς λογαριασμούς, τόκους, εταιρικά μερίδια κ.λπ., σύμφωνα με τα κριτήρια που έχει θέσει ο ΟΟΣΑ. Το σύστημα αυτό θεωρείται ως το καλύτερο για να ταυτοποιηθεί το κρυφό χρήμα. Οι G20 απαιτούν να αντικατασταθεί το παρόν σύστημα, κάθε κράτος να ζητάει έρευνα και λίστες στον Παναμά, από τη συστηματική ανταλλαγή δεδομένων βάσει κριτηρίων του ΟΟΣΑ.

Για παράδειγμα, η Ελβετία, το Λουξεμβούργο, το Λιχτενστάιν, η Σιγκαπούρη και σχεδόν το σύνολο των φορολογικών παραδείσων της Καραϊβικής και του Ειρηνικού (Παρθένες Νήσοι, Σαμόα κ.λπ.) αναγκάστηκαν να συνεργαστούν και να ανταλλάσσουν αυτόματα τα δεδομένα τους. Αλλά ο Παναμάς αρνείται κατηγορηματικά αυτή τη συνεργασία.

«Ο Παναμάς σήμερα είναι ένας παράνομος επιβάτης σε έναν κόσμο που γίνεται όλο και πιο νόμιμος. Αυτό δεν μπορεί να διαρκέσει άλλο. Για να παλέψουμε τη φοροδιαφυγή χρειαζόμαστε όλους» δηλώνει χωρίς περιστροφές ο διευθυντής του Κέντρου Πολιτικής και Οικονομικής Διεύθυνσης του ΟΟΣΑ, Pascal Saint-Amans. Ας σημειωθεί ότι, εκτός από τον Παναμά, μόνο το Μπαχρέιν, το Nauru και το Vanuatu αρνούνται να δεσμευθούν ότι θα κάνουν αυτόματες ανταλλαγές δεδομένων.

Μικρή πρόοδος

Ο ΟΟΣΑ είχε στείλει ειδικούς στις αρχές Μαρτίου για να αξιολογήσει την ποιότητα των νόμων και της πρακτικής που ακολουθεί η χώρα. Οι εν λόγω ειδικοί διαπίστωσαν ότι υπάρχουν χιλιάδες παραθυράκια και η πρόοδος που παρατηρείται δεν επαρκεί για να ταυτοποιηθούν οι πραγματικοί ιδιοκτήτες των offshore.

Ο ΟΟΣΑ ανέβασε μάλιστα τους τόνους απέναντι στον Παναμά τον τελευταίο μήνα. Σε μια έκθεση την οποία απέστειλε στους υπουργούς Οικονομικών των G20, όταν οι τελευταίοι συνεδρίασαν στις 26 και 27 Φεβρουαρίου στη Σανγκάη, αναφέρει λεπτομερώς τα βήματα που έχει κάνει ο Παναμάς στη συνεργασία για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Και στο μεταξύ, περίπου 100 αιτήματα έχουν γίνει στον Παναμά για αποστολή στοιχείων από χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ.

Κάποιες χώρες, μεταξύ των οποίων και η Σουηδία, αναφέρουν ότι οι απαντήσεις που λαμβάνουν από τον Παναμά είναι ικανοποιητικές. Αλλες χώρες, όπως οι ΗΠΑ και η Ισπανία, αναφέρουν ότι η συνεργασία είναι προβληματική. Μια τρίτη ομάδα χωρών, μεταξύ των οποίων και η Γαλλία, κάνει λόγο για «εντελώς αρνητικά αποτελέσματα».

Ως πού μπορεί να φτάσει ο Παναμάς για να υπερασπιστεί το οικονομικό του καθεστώς; Ως πού μπορούν να φθάσουν μεγάλα δικηγορικά γραφεία, όπως οι Mossack Fonseca ή και οι Morgan & Morgan, που κρατούν στη χώρα το μονοπώλιο της διαχείρισης των offshore εταιρειών;

Η απάντηση θα είναι πολιτική και θα εξαρτηθεί από τα μέτρα που θα ληφθούν στις προσεχείς εβδομάδες από τις μεγάλες χώρες των G20. Η απάντηση θα εξαρτηθεί, επίσης, από τους παραδοσιακούς συμμάχους του Παναμά, που είναι οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία, οι οποίες έως σήμερα ενθάρρυναν τη χώρα να ενισχύσει το νομικό καθεστώς της εναντίον του ξεπλύματος μαύρου χρήματος.