Η τύχη της Κύπρου βρίσκεται στα χέρια δύο ανδρών. Και οι δύο γεννήθηκαν στη νότια πλευρά του νησιού, στην πόλη της Λεμεσού. Και οι δύο ήταν στα 20 τους, όταν το νησί χωρίστηκε στα δύο το 1974, μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων.
Ο ένας είναι ο Κύπριος Πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης, η κυβέρνηση του οποίου αναγνωρίζεται σε όλο τον κόσμο, εκτός από την Τουρκία. Ο άλλος είναι Τουρκοκύπριος Πρόεδρος Μουσταφά Ακιντζί, η κυβέρνηση του οποίου δεν αναγνωρίζεται από κανέναν άλλον, εκτός από την Τουρκία.
Είναι τα μέλη της τελευταίας γενιάς Κυπρίων που θυμάται μια μικτή χώρα στην οποία οι Έλληνες μιλούσαν τουρκικά και Τούρκοι μιλούσαν ελληνικά, και τώρα βρίσκονται σε συνομιλίες για τον τρόπο επίλυσης του «Κυπριακού Προβλήματος» εδώ και σχεδόν ένα χρόνο. Ένα σχέδιο επανένωσης θα μπορούσε να τεθεί σε δημοψήφισμα τόσο σύντομα, όσο ο ερχόμενος Σεπτέμβριος.
«Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς μια πιο κατάλληλη στιγμή»
«Οι περισσότεροι άνθρωποι αναγνωρίζουν ότι αυτή αποτελεί την καλύτερη ευκαιρία που είχε η Κύπρος για να επιτύχει μια ειρηνευτική συμφωνία εδώ και πολύ καιρό», δήλωσε ο Aleem Siddique, εκπρόσωπος της Ειρηνευτικής Δύναμης των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρος. «Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς μια πιο κατάλληλη στιγμή», πρόσθεσε ο κορυφαίος διπλωμάτης.
Και αυτό συμβαίνει γιατί η κινητήριος δύναμη πίσω από την προσπάθεια για επανένωση αυτήν την φορά είναι λιγότερο ο ιδεαλισμός και πιο πολύ η σαφής εκτίμηση των συμφερόντων τους. Οι Έλληνες έχουν ως κίνητρο τις καταστροφικές επιπτώσεις από την οικονομική κρίση, ενώ οι Τούρκοι είναι συγκλονισμένοι από τον αποκλεισμό τους από την ΕΕ. Και οι δύο πλευρές ελπίζουν να επωφεληθούν από την πρόσφατη ανακάλυψη κοιτασμάτων φυσικού αερίου.
Οι προκλήσεις είναι τεράστιες και οφείλονται κατά κύριο λόγο στον πόνο και τα συναισθήματα που γεννήθηκαν από τις τέσσερις δεκαετίες διαχωρισμού. Τις συνέπειες μπορεί να τις δει κανείς κατά μήκος της Πράσινης Γραμμής, αυτό το κομμάτι γης που δεν ανήκει σε κανέναν, γεμάτο ξερόχορτα, που χωρίζει τους Έλληνες στον νότο από τους Τούρκους στον βορρά.
Στη νότια πλευρά της, στοίβες από παλιά βαρέλια πετρελαίου βαμμένα στο χαρακτηριστικό μπλε και άσπρο της Ελλάδας καλύπτουν τα κενά κατά μήκος της γραμμής. Οι άνθρωποι που περνούν στην βόρεια πλευρά «καλωσορίζονται» από μια εμφανή κίτρινη πινακίδα που γράφει «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειου Κύπρου για πάντα».
«Αυτά δεν είναι απλώς σύνορα, αυτά είναι ένα μαχαίρι στην καρδιά. Δημιουργεί μια ψυχολογική διαίρεση, δημιουργεί προκατάληψη», δήλωσε ο Τιτίνα Λοϊζίδου, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου Τουρισμού της Λευκωσίας, από την ελληνική πλευρά. «Είναι πολύ απογοητευτικό για εμάς ως Κύπριοι να υπάρχει μια τέτοια πράσινη γραμμή».
πριν ακόμη καταστεί δυνατόν ένα δημοψήφισμα, οι συνομιλίες έχουν να παλέψουν με βαθιά ριζωμένες διαφορές
Αυτή η διαίρεση θα μπορούσε να εξαφανισθεί εντός του έτους και να αντικατασταθεί από μια ενιαία κυβέρνηση που θα διοικεί τις δύο κοινότητες, με τον κάθε πολίτη ελεύθερο να μείνει στην ζώνη του και να διασχίζει τις δυο περιοχές χωρίς να χρειάζεται διαβατήριο.
Ωστόσο, πριν ακόμη καταστεί δυνατόν ένα δημοψήφισμα, οι συνομιλίες έχουν να παλέψουν με βαθιά ριζωμένες διαφορές πάνω στο πως θα μοιάζει μια ενωμένη Κύπρος, σχετικά με το πώς θα εξαφανιστεί η επίμονη δυσπιστία μεταξύ των δύο κοινοτήτων και - πάνω απ 'όλα – στο τι θα συμβεί με την παρουσία της Τουρκίας στην βόρεια πλευρά του νησιού (που εκδηλώνεται με μια στρατιωτική δύναμη 30.000 ανδρών και με σημαντική πολιτική επιρροή).
Το συναίσθημα ωστόσο που κυριαρχεί στην Κύπρος αυτήν την περίοδο συνοψίζεται στο «ή τώρα ή ποτέ». Αν ο Αναστασιάδης και ο Ακιντζί δεν μπορέσουν να πετύχουν έναν νέο γάμο, ένα μόνιμο διαζύγιο μπορεί να βρίσκεται μπροστά μας.
«Για να λυθεί αυτό το πρόβλημα, δεν χρειαζόμαστε χρόνια, χρειαζόμαστε μήνες», δήλωσε ο Ακιντζί στο Politico. «Σίγουρα, αν συνεχίσουμε -και υπάρχει ένα εάν εδώ- με αυτήν την αποφασιστικότητα, με αυτόν τον ρυθμό, με αυτήν την πολιτική βούληση, μέσα σε λίγους μήνες μπορούμε να συνάψουμε μια συμφωνία».
«Déjà vu -ή αλλιώς, κάπου το έχουμε ξαναζήσει αυτό»
Δεν είναι η πρώτη φορά που οι δύο πλευρές βρίσκονται τόσο κοντά σε μια επίλυση.
Ο Αναστασιάδης υποστήριξε το σχέδιο επανένωσης το 2004 (Σχέδιο Αναν), κατά τη διάρκεια ενός δημοψηφίσματος όπου οι περισσότεροι από το πολιτικό κόμμα του, ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας και το 76 τοις εκατό των Ελληνοκυπρίων ψήφισε κατά.
Ο Ακιντζί από την άλλη, έκανε μια προεκλογική εκστρατεία πέρσι με μια υπόσχεση: να αναζητήσει μια λύση. Κέρδισε τις εκλογές, ενάντια στον Ντερβίς Έρογλου, μια ένδειξη ότι οι Τουρκοκύπριοι ήθελαν ακόμα την επανένωση, καθώς το 65% των Τουρκοκυπρίων είχε ψηφίσει υπέρ της και στο δημοψήφισμα του 2004.
«Θα είναι η πρώτη φορά που οι Κύπριοι θα πάρουν στα χέρια τους τον έλεγχο της μοίρας τους
Η εκλογή του τον περασμένο Απρίλιο ήταν ένα λάκτισμα που ξεκίνησε έναν νέο και διαφορετικό γύρο διαπραγματεύσεων, χωρίς την εξωτερική επιρροή που κυριάρχησε στις συνομιλίες του 2004. Όπως και τότε, ο ΟΗΕ, συνεχίζει να είναι ο επίσημος διαμεσολαβητής, αλλά είναι οι δύο ηγέτες που θέτουν την ρητορική, τον ρυθμό και την κατεύθυνση των συνομιλιών.
«Θα είναι η πρώτη φορά που οι Κύπριοι θα πάρουν στα χέρια τους τον έλεγχο της μοίρας τους και θα καθορίσουν τη δική τους λύση στο θέμα», λέει στο politico ο Ιωάννης Κασουλίδης, Υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου ». «Το γεγονός ότι αυτή την στιγμή υπάρχει και στις δυο πλευρές ένα κλίμα κατανόησης για τις ανησυχίες της άλλης πλευράς, είναι αισιόδοξο, καθώς είναι ο μόνος τρόπος για να επιλυθεί το πρόβλημα».
«Ο μακρύς κατάλογος των επίμαχων ζητημάτων»
Πρέπει η θέση του Προέδρου να εναλλάσσεται μεταξύ των δύο πλευρών; Οι Τούρκοι λένε «Ναι», οι Έλληνες λένε «Όχι». Που θα αρχίζει και που θα τελειώνει η κάθε «πλευρά»; Οι Έλληνες θέλουν να μειώσουν την τουρκική περιοχή από το 37% του νησιού που καταλαμβάνει τώρα, σε λιγότερο από το 28,5% που προτάθηκε το 2004, ώστε να αντικατοπτρίζει την αναλογία της κάθε πλευράς στον πληθυσμό. Οι Τούρκοι θέλουν περισσότερο.
τα οφέλη της είναι πολύ πιο σαφή για τους Τούρκους από ότι είναι για τους Έλληνες
Η ανησυχία μεταξύ των υποστηρικτών της επανένωσης και στις δύο πλευρές είναι ότι τα οφέλη της είναι πολύ πιο σαφή για τους Τούρκους από ότι είναι για τους Έλληνες.
«Για τους Τουρκοκυπρίους, είναι θέμα επιβίωσης, επειδή δεν αναγνωρίζονται από κανέναν στην διεθνή κοινότητα και δεν μπορούν να συνάψουν εμπορικές συμφωνίες με κανέναν εκτός από την Τουρκία. Πρόκειται για μια σαφή βελτίωση των τρεχουσών συνθηκών τους», δηλώνει η Ανδρομάχη Σοφοκλέους από την «Cyprus Puzzle», μια μη-κομματική πρωτοβουλία Ελλήνων και Τούρκων, που έχει ως στόχο να ενημερώσει τους πολίτες σχετικά με την κυπριακή διαίρεση και τις διαπραγματεύσεις.
Οι Ελληνοκύπριοι από την άλλη, δέχθηκαν ένα χτύπημα που του «ξύπνησε. κατά τη διάρκεια της πρόσφατης οικονομικής κρίσης της χώρας την περίοδο 2012-2013, υποστηρίζει η Σοφοκλέους. «Έχουμε συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να βρούμε μια λύση τώρα, επειδή η χώρα βρίσκεται σε ένα οικονομικό χάος.». Η Κύπρος έχει σταδιακά ανακάμψει από την κρίση και μόλις τον περασμένο μήνα βγήκε από το τριετές πρόγραμμα διάσωσης, αλλά η οικονομία της παραμένει εύθραυστη και η κυβέρνηση της εξακολουθεί να έχει δύσκολες μεταρρυθμίσεις μπροστά της που πρέπει να εφαρμοστούν.
«Κατά μηκος της Πράσινης Γραμμής»
Η Πράσινη Γραμμή «χαράχθηκε» όταν η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρος το 1974, μετά από ένα στρατιωτικό πραξικόπημα των Ελληνοκυπρίων που ως στόχο είχε την ένωση τους με την Ελλάδα.
Ενώ ο χρόνος έχει σταματήσει σε αυτόν τον «διάδρομο» γης με το ιδιότυπο καθεστώς, οι δύο πλευρές έχουν αναπτυχθεί εκατέρωθεν με εκ διαμέτρου διαφορετικούς τρόπους. Το νότιο τμήμα της Λευκωσίας έχει εξελιχθεί σε μια ευρωπαϊκή πόλη, γεμάτη με μοντέρνα μπαρ, Starbucks καφέ και γραφεία πολυεθνικών εταιρειών του χρηματοπιστωτικού τομέα και του κλάδου ενέργειας. Η βόρεια, αντίθετα, αγωνίζεται να επιβιώσει αποκλειστικά από την τουρκική χρηματοδότηση. Έξω από τη Λευκωσία, η τουρκική, βόρεια πλευρά μοιάζει με μια τριτοκοσμική χώρα.
οι δύο πλευρές έχουν αναπτυχθεί εκατέρωθεν με εκ διαμέτρου διαφορετικούς τρόπους
Το λεγόμενο Σχέδιο Ανάν του 2004, το όνομά του το πήρε από τον πρώην Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Κόφι Ανάν που σχεδίασε τη συμφωνία μαζί με τις δυο πλευρές, τέθηκε στην κρίση των κατοίκων του νησιού στις κάλπες, εσπευσμένα, έξι ημέρες πριν η Κύπρος ενταχθεί και επισήμως στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ενώ οι Βρυξέλλες είχαν υποσχεθεί ότι θα δεχόντουσαν την Κύπρο, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων, πολλοί Κύπριοι λένε ότι αισθάνθηκαν να πιέζονται να επιλύσουν το πρόβλημα της διαίρεσης του νησιού πριν από την ένταξή του στην Ένωση.
«Το διχαστικό αποτέλεσμα του 2004»
Ο τότε Πρόεδρος Τάσσος Παπαδόπουλος, ενώ διαπραγματεύτηκε ο ίδιος το σχέδιο, στράφηκε τελικά εναντίον της υπερψήφισης του, μέρες πριν από την ψηφοφορία, με την αιτιολογία ότι δεν διέθετε τις εγγυήσεις που απαιτούσε η ελληνοκυπριακή πλευρά για την απόσυρση των τουρκικών στρατευμάτων. Προέτρεψε τους ανθρώπους του να την απορρίψουν, υποστηρίζοντας ότι δεν ήταν η κατάλληλη ειρηνευτική συμφωνία.
Οι Τουρκοκύπριοι που ψήφισαν υπέρ του σχεδίου, αισθάνονται τώρα ότι τους αποφεύγουν και οι Έλληνες συμπατριώτες τους, αλλά και η ΕΕ, στην οποία ήλπιζαν να ενταχθούν.
«Ψηφίσαμε Ναι, αλλά είμαστε ακόμα έκτος, λόγω του Όχι της άλλης πλευράς», λέει ο Ακιντζί.
Ενώ η Τουρκοκυπριακή και η Ελληνοκυπριακή πλευρά έχουν με πολλούς τρόπους αυξήσει περαιτέρω την μεταξύ τους απόσταση από το 2004, είχαν επίσης τον χρόνο να εξερευνήσουν την άλλη πλευρά, μετά το 2003, όταν και «άνοιξε» η Πράσινη Γραμμή. Αυτό σημαίνει ότι από τότε ο καθένας μπορεί να περάσει στην άλλη μεριά του νησιού, δείχνοντας απλά την ταυτότητα του.
«Ψηφίσαμε Ναι, αλλά είμαστε ακόμα έκτος, λόγω του Όχι της άλλης πλευράς»
Οι φτωχότεροι Τουρκοκύπριοι τείνουν να περνούν περισσότερο. Ενώ οι Τουρκοκύπριοι ξόδεψαν €16.000.000 στην νότια Κύπρο το 2014, οι Ελληνοκύπριοι ξόδεψαν μόλις €11.600.000 στο βόρειο τμήμα του νησιού, σύμφωνα με την εταιρεία διαχείρισης καρτών, την JCC Payment Systems.
Αλλά υπάρχουν ακόμα πολλοί, ιδιαίτερα Έλληνες - ακόμα και στη Λευκωσία που υπάρχει σημείο διέλευσης στο κέντρο της πόλης - που δεν έχουν αποτολμήσει ποτέ να διασχίσουν την διαχωριστική γραμμή. Και μόνο η ίδια η ιδέα του να δείχνεις διαβατήριο ή ταυτότητα για να εισέλθεις ένα μέρος της χώρας σου, είναι πολύ ενοχλητικό λένε μερικοί.
«Τα οικονομικά οφέλη»
Η επανένωση θα μπορούσε να προσθέσει περίπου €12.000 στο κατά κεφαλήν εισόδημα και να διευρύνει τον κύκλο της οικονομίας κατά 20 δις € στα επόμενα 20 χρόνια, αναφέρει το Κυπριακό Κέντρο PRIO σε μελέτη του τον Μαΐου του 2014. Αυτό θα οδηγούσε στον σχεδόν διπλασιασμό του ΑΕΠ της ελληνοκυπριακής πλευράς (23,2 δις $ το 2014) -Το αντίστοιχο ΑΕΠ της βόρειας πλευράς υπολογίζεται σε 4,2 δις $.
Τα οφέλη πολλά και κυμαίνονται από την ανάσταση της πόλης-φάντασμα της Βαρώσιας στα βόρεια, αποκλεισμένη από τον τουρκικό στρατό από το 1974, με την παλιά της αίγλη της ως ένα από τις πιο φημισμένα παραθαλάσσια θέρετρα της Ευρώπης, μέχρι την επαναλειτουργία των λιμανιών και των αεροδρομίων της τουρκοκυπριακής πλευράς, που προς το παρόν μποϊκοτάρει η ελληνοκυπριακή κυβέρνηση και πολλοί από τους οικονομικούς εταίρους της, έως την εκμετάλλευση του πλούτου της χώρας και πιο συγκεκριμένα των κοιτασμάτων φυσικού αερίου που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα στο νησί.
«Αναζητούμε πραγματικά απεγνωσμένα μια λύση», δήλωσε ο Μεχμέτ Χαρμανσί, δήμαρχος της τουρκοκυπριακής πλευράς της Λευκωσίας. «Μετά την επίλυση της διαφοράς, θα είμαστε σε θέση να ανταγωνιστούμε τις άλλες ευρωπαϊκές πόλεις όσον αφορά τις υποδομές, την ποιότητα ζωής και φυσικά τη ροή των τουριστών».
Είναι η οικονομική διάσταση της επανένωσης που έχει βοηθήσει να χτιστεί η τρέχουσα δυναμική για μια συμφωνία σύντομα
Είναι η οικονομική διάσταση της επανένωσης που έχει βοηθήσει να χτιστεί η τρέχουσα δυναμική για μια συμφωνία σύντομα.
Η πρώτη ανακάλυψη φυσικού αερίου της χώρας στα τέλη του 2011, στο «πεδίο της Αφροδίτης», έχει περαιτέρω τροφοδοτήσει την ελπίδα για εξεύρεση μιας λύσης. Δεν είναι ένα τεράστιο κοίτασμα φυσικού αερίου, με 127 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα, αλλά είναι αρκετό για να προσθέσει νέα έσοδα από τις εξαγωγές, και αναμένεται να είναι το πρώτο από τα πολλά που θα ακολουθήσουν.
Οι εταιρείες πετρελαίου/φυσικού αερίου και η Κυπριακή κυβέρνηση έχουν εξετάσει μια σειρά από επιλογές για τον τρόπο αξιοποίησης και πώλησης του φυσικού αερίου από το 2011 που ανακαλύφθηκε, συμπεριλαμβανομένων της σύνδεσης του με το υπεράκτιο αέριο του Ισραήλ και την εξαγωγή με πλοίο, ή την υγροποίηση του φυσικού αερίου σε ειδικό εργοστάσιο και την διάθεση του μέσω αγωγού προς την Τουρκία, την Αίγυπτο, την Ιορδανία ή τον Λίβανος. Η Τουρκία, όμως, παραμένει έξω από τους σχεδιασμούς προς το παρόν, έως ότου η Κύπρος επανενώθει και ομαλοποιηθούν οι σχέσεις με την Άγκυρα.
Μέχρι τότε, το αέριο θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε εντάσεις μεταξύ της κυπριακής κυβέρνησης, η οποία θέλει να προχωρήσει περαιτέρω τις έρευνες της για περισσότερους πόρους, και της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι το αέριο ανήκει σε ολόκληρη τη χώρα. Η Τουρκία έστειλε πλοία της στα κυπριακά ύδατα, τον Οκτώβριο του 2014, ως αντίδραση στις εργασίες έρευνας, οδηγώντας τον Αναστασιάδη να αποχωρήσει διαμαρτυρόμενος από τις συνομιλίες για την επανένωση.
Η κυβέρνηση Αναστασιάδη ξεκίνησε ένα νέο γύρο προσφορών για τα δικαιώματα εξερεύνησης στα τέλη Μαρτίου. Και ενώ είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί πολλούς μήνες μέχρι οι εν λόγω άδειες να μετουσιωθούν σε εργασίες εξόρυξης, ο Ακιντζί προειδοποιεί ότι «όποια γεώτρηση πριν από την επανένωση θα θέσει τις συνομιλίες σε κίνδυνο».
Ο Ακιντζί, καθώς και πολλοί ειδικοί στον σχετικό βιομηχανικό κλάδο, υποστηρίζουν ότι ο αγωγός προς την Τουρκία είναι η φθηνότερη και γρηγορότερη επιλογή για την διάθεση και πώληση του φυσικού αερίου. Η Λευκωσία ωστόσο κρατά τις επιλογές της ανοικτές, και έχει εν τω μεταξύ αρχίσει να φλερτάρει με την «πεινασμένη» για αέριο Αίγυπτο, αν και η δυναμική αυτής της αγοράς για την Κύπρος είναι λιγότερο σαφής πια, μετά και την ανακάλυψη του τεράστιου κοιτάσματος φυσικού αερίου «Zohr» πέρυσι, στα αιγυπτιακά ύδατα.
«Ο παράγοντας Τουρκία»
Ενώ ο Αναστασιάδης και ο Ακιντζί διαπραγματεύονται «πρόσωπο με πρόσωπο», μια άλλη, «αόρατη» παρουσία δεσπόζει! Και δεν είναι άλλη από την Άγκυρα και τον ισχυρός πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Οι Ελληνοκύπριοι είναι ανένδοτοι στο ότι η Τουρκία πρέπει να αποσύρει όλα τα στρατεύματά της και να αναγνωρίσει την κυπριακή κυβέρνηση ως την νόμιμη κυβέρνηση της χώρας-μέλος της ΕΕ, στην οποία η Άγκυρα φιλοδοξεί επίσης να ενταχθεί κάποια στιγμή.
«Δεν έχουμε δει ακόμα μια πραγματική ένδειξη από τα κέντρα λήψεως αποφάσεων στην Τουρκία ότι θα αποσύρει τα στρατεύματά της,», δήλωσε ο Κορνήλιος Κορνηλίου, πρέσβης της Κύπρου στην ΕΕ. «Η Άγκυρα κρατά το κλειδί σε αυτόν τον τομέα».
Κι ενώ η μικρότερη από τις δύο ομάδες, οι Τουρκοκύπριοι, ανησυχεί ότι ίσως τους «καταπιεί» η πολυπληθέστερη ελληνοκυπριακή κοινότητα, δέχεται την ανάγκη να μειωθεί η παρουσία της Τουρκίας στο νησί, αν και ακόμη εμφανίζονται απρόθυμοι να κόψουν εντελώς τα δεσμά.
Ο Ακιντζί δηλώνει διατεθειμένος να μειώσει τον αριθμό των Τούρκων στρατιωτών σε 650 άνδρες, όπως προέβλεπε το Σύνταγμα της Κύπρου του 1960
«Η ασφάλεια, στα μάτια και στο μυαλό των Τουρκοκυπρίων, συνδέεται με τη συνέχιση της τουρκικής παρουσίας και εγγύησης», δηλώνει ο Ακιντζί. «Η ουσία του θέματος βρίσκεται ακριβώς εδώ: Πώς μπορούμε να εγγυηθουμε οτι αυτη η ανησυχια των Τουρκοκυπρίων γιθα την ασφαλεια τους, δεν θα εκληφθει ως απειλή από τον ελληνικό πληθυσμό της Κύπρου», προσθετει.
Ο Ακιντζί δηλώνει διατεθειμένος να μειώσει τον αριθμό των Τούρκων στρατιωτών σε 650 άνδρες, όπως προέβλεπε το Σύνταγμα της Κύπρου του 1960 (το οποίο προέβλεπε επίσης την παρουσία 950 στρατιωτών από την πλευρά της Ελλάδας).
Βέβαια, αν η Κύπρος καταλήξει σε κάποια επίλυση, οι προοπτικές εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου θα δημιουργήσει νέους λόγους για τη συνεργασία με την Τουρκία. Οι απαιτήσεις της Τουρκίας για φυσικό αέριο συνεχώς αυξάνονται, και η σχέση της χώρας με έναν από τους κύριους προμηθευτές του προϊόντος – την Ρωσία - είναι στο ναδίρ. Ακόμη και οι εισαγωγές φυσικού αερίου από το Ισραήλ θα πρεπε να διασχίσουν ύδατα της Κύπρου για να φτάσουν στην Τουρκία, κάτι το οποίο δεν θα μπορεί να συμβεί εάν η Κύπρος αρνηθεί να συμμετάσχει στο έργο. Ένας αγωγός προς την Τουρκία θα δημιουργούσε νέες, άμεσες επενδύσεις στην Κύπρο ύψους 1,3 δις ευρώ, σύμφωνα με την έρευνα του PRIO.
Ο Πρόεδρος Ερντογάν άφησε να εννοηθεί ότι θα ήθελε το Κυπριακό Πρόβλημα να επιλυθεί επιτέλους. Η αντιπαράθεση με τη Λευκωσία εμποδίζει τη χώρα του από την εκκίνηση των διαπραγματεύσεων για την ένταξη της ως πλήρες μέλος στην ΕΕ, ή τουλάχιστον στο να δημιουργήσει μια ειδική σχέση μαζί της. Ένα μεγάλο πρόβλημα για τον Ερντογάν αποτελεί το γεγονός πως οι Τούρκοι έποικοι αποτελούν πια περίπου το ήμισυ του πληθυσμού που κατοικεί στο βόριο τμήμα του νησιού, με πολλούς από αυτούς να έχουν γεννηθεί στην Κύπρος. Το αίτημα της ελληνικής πλευράς επομένως για τον επαναπατρισμό όλων των εποίκων μπορεί να αποτελέσει λόγο για να αντιταχθεί η Άγκυρα στην όποια συμφωνία τον προβλέπει.
«Σπίτι μου σπιτάκι μου»
Το όραμα των προσοδοφόρων ευκαιριών του φυσικού αερίου δεν έχει ακόμη υπάρξει ικανό να αποστραγγίσει τα συναισθήματα από την διαίρεση του 74.
Στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεων είναι η απώλεια της περιουσίας των Ελληνοκυπρίων και το ζήτημα της αποζημίωσης των ανθρώπων που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους πριν από 42 χρόνια. Αυτό γίνεται ακόμα πιο περίπλοκο όταν λαμβάνονται υπόψη τα συμφέροντα εκείνων που καταλαμβάνουν τώρα αυτά τα κτίρια και τα οικόπεδα.
Πρόκειται για μια πολλή ακριβή πτυχή της επίλυσης του προβλήματος και ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο ζήτημα για τους κατοίκους του νησιού. Οι πρώτες εκτιμήσεις υπολογίζουν ότι το συνολικό κόστος της επανένωσης θα είναι της τάξεως των 20-25 δις ευρώ, με ένα μεγάλο μέρος αυτών των κεφαλαίων να κατευθύνονται στις αποζημιώσεις που σχετίζονται με τις ιδιοκτησίες.
Οι Ελληνοκύπριοι αισθάνονται ότι η Τουρκία τους έχει αρνηθεί το δικαίωμα τους να χρησιμοποιούν τη δική τους περιουσία - μια θέση που η Λοϊζίδου επιβεβαίωσε με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Η Λοϊζίδου είναι το μόνο πρόσωπο στο νησί που η Τουρκία έχει αποζημιώσει ποτέ για την απώλεια της ιδιοκτησίας της, για την οποία εξακολουθεί να κατέχει τους τίτλους ιδιοκτησίας, καθώς και για ηθική βλάβη, συνολικού ύψους 1,2 εκατομμύρια δολάρια, το 2003. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με έδρα το Στρασβούργο αποφάσισε επίσης το 2014, ότι η Τουρκία πρέπει να πληρώσει περίπου 90 εκατομμύρια ευρώ για άλλες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που σχετίζονται με την κατοχή, αλλά η Άγκυρα αρνήθηκε να συμμορφωθεί ως σήμερα.
Ο Αναστασιάδης και ο Ακιντζί συμφωνούν ότι οι αξιώσεις για τα ακίνητα θα πρέπει να αντιμετωπιστούν κατά περίπτωση
Ο Αναστασιάδης και ο Ακιντζί συμφωνούν ότι οι αξιώσεις για τα ακίνητα θα πρέπει να αντιμετωπιστούν κατά περίπτωση, μέσω μιας επιτροπής που θα αποτελείται από ίσο αριθμό Ελλήνων και Τούρκων, και από έναν «τρίτο», αλλοδαπό.
Αν και δεν βρίσκονται όλοι στην ίδια γραμμή όσο αφορά το συγκεκριμένο θέμα. Πολλοί Ελληνοκύπριοι που έχασαν την περιουσία τους την θέλουν πίσω, ενώ αρκετοί Τουρκοκύπριοι υποστηρίζουν ότι θα παραμείνουν εκεί οπού βρίσκονται στον βορρά.
«Για τους Τουρκοκυπρίους, το κύριο ψυχολογικό ζήτημα που τους απασχολεί είναι η ασφάλεια τους, έτσι θα προτιμήσουν να νιώθουν ασφαλείς, από το να πάνε να ζήσουν εκεί όπου νιώθουν ότι απειλούνται», λέει ο Χαρμανσί.
«Φανταστείτε ανθρώπους που είναι 25, 30 ή 40 ετών και έχουν δημιουργήσει τη ζωή τους στη βόρεια ή στην νότια πλευρά αντίστοιχα. Δεν περιμένω ότι οι άνθρωποι αυτοί θα εγκαταλείψουν τους δρόμους τους, τις κοινότητες τους, τις εστίες τους για να πάνε να ζήσουν σε ένα μέρος όπου θα αισθάνονται σαν να βρίσκονται στην Αγγλία, ή σε οποιαδήποτε άλλη ξένη χώρα», προσθέτει.