Την ανάγκη για μια γενναία αναθεώρηση του συντάγματος επισήμαναν τόσο ο πρόεδρος της ΝΔ ο Κυριάκος Μητσοτάκης όσο και η επικεφαλής της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, Φώφη Γεννηματά, τονίζοντας πως πλέον οι συνθήκες για κάτι τέτοιο έχουν ωριμάσει.
Αμφότεροι συμφώνησαν, μιλώντας σε εκδήλωση του Κέντρου Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου με τίτλο « είναι ανθεκτικό το Σύνταγμά μας και τί πρέπει να αλλάξει» με αφορμή την έκδοση των βιβλίων του Ξενοφώντα Κοντιάδη και της Αλκμήνης Φωτιάδη, ότι η αναθεώρηση πρέπει να ξεκινήσει από την παρούσα Βουλή.
Μητσοτάκης: Αυτές είναι οι προτάσεις μας
Ο πρόεδρος της ΝΔ τόνισε πως «η νέα Ελλάδα που οραματιζόμαστε χρειάζεται νέο Σύνταγμα», και πως αυτή η αναθεώρηση πρέπει να ξεκινήσει από αυτή τη Βουλή . «Πρέπει να είναι γενναία και να αντιμετωπίζει τις παθογένειες» τόνισε ο κ. Μητσοτάκης επισημαίνοντας πως ήρθε η ώρα για μια νέα πολιτική γενιά να γράψει το δικό της Σύνταγμα.
Ο κ. Μητσοτάκης περιέγραψε τις βασικές αρχές που πρέπει να έχει το νέο Σύνταγμα τονίζοντας πως πρέπει να είναι πιο λιτό και να αναβαθμίζει τη Βουλή, έτσι ώστε να την απεμπλέκει από δικαστικές λειτουργίες. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΝΔ θα πρέπει να καταργηθεί το άρθρο 16, δηλαδή ο νόμος περί ευθύνης υπουργών καθώς, όπως είπε, δεν μπορεί η Βουλή να υποκαθιστά τη δικαιοσύνη. Παράλληλα, έκανε λόγο για την ανάγκη αναβάθμισης το ρόλου του Προέδρου της Δημοκρατίας με συμμετοχή του, για παράδειγμα, στην εκλογή των ανεξάρτητων και των δικαστικών αρχών.
«Χρειαζόμαστε ένα σύνταγμα που θα διασφαλίζει την κυβερνητική θητεία. Είναι απαραίτητο στα πλαίσιο ενός κοινοβουλευτικού συστήματος να διασφαλίσουμε τη σταθερότητα των κυβερνητικών κύκλων που μπορεί να γίνουν και 5ετείς» τόνισε ο κ. Μητσοτάκης εκφράζοντας την άποψη πως η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας δεν θα πρέπει να διακόπτει τον βίο μιας κυβέρνησης ενώ δεν θα πρέπει να επιτρέπεται η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες με επίκληση προσχηματικού εθνικού θέματος. Σύμφωνα με τον κ. Μητσοτάκη η χώρα χρειάζεται ένα σύνταγμα που θα καταργεί το μονοπώλιο της δημόσιας πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.
Όπως είπε το σύνταγμα θα πρέπει να είναι ευέλικτο και να μπορεί να αναθεωρηθεί με απλούστερες διαδικασίες ενώ έστειλε μήνυμα στον πρωθυπουργό τονίζοντας πως η συζήτηση για τη συνταγματική αναθεώρηση πρέπει να ανοίξει άμεσα. «Είχα τονίσει στον πρωθυπουργό την ανάγκη ελάχιστης συναίνεσης για να ξεκινήσει η διαδικασία από την υφιστάμενη βουλή. Παρά το νοσηρό κλίμα πόλωσης και όξυνσης η συζήτηση για τη συνταγματική αναθεώρηση ίσως είναι βάλσαμο στο νοσηρό κλίμα των ημερών» τόνισε χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα με τον κ. Μητσοτάκη την κρίση των τελευταίων ετών δεν τη δημιούργησε το σύνταγμα. «Η πολιτική θα μας βγάλει από την κρίση με τη βοήθεια ενός νέου συντάγματος. Η σημερινή κρίση υπάρχει γιατί το πολιτικό προσωπικό δεν μπόρεσε να αναλάβει την ευθύνη του για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας και την διαπαιδαγώγησης της κοινωνίας. Το σύνταγμα δεν μπόρεσε να λειτουργήσει ως ανάχωμα για πιέσεις προς το κράτος για προνόμια και εκδουλεύσεις» είπε ο κ. Μητσοτάκης.
Γεννηματά: Αναγκαίο ένα νέο πολιτικό συμβόλαιο
Στην ίδια εκδήλωση μίλησε και η επικεφαλής της Δημοκρατικής Συμπαράταξης Φώφη Γεννηματά, η οποία κατέθεσε τις προτάσεις της για την Συνταγματική Αναθεώρηση.
Η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ ζήτησε να ανοίξει απ’ αυτή την Βουλή η διαδικασία της Αναθεώρησης του Συντάγματος.
«Είναι αναγκαίο ένα νέο «πολιτικό συμβόλαιο» με σημαντικές τομές στο πολιτικό μας σύστημα, καθώς οι νέες κοινωνικές συνθήκες που διαμορφώθηκαν διεθνώς εξ αιτίας της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας, οδήγησαν σε μια βαθιά πολιτική και ηθική κρίση», είπε η Φώφη Γεννηματά, επισημαίνοντας ότι στην Ελλάδα το δημοσιονομικό αδιέξοδο δεν άργησε να μεταφερθεί στο πολιτικό πεδίο δοκιμάζοντας τις αντοχές του σύγχρονου συνταγματικού κράτους και των θεσμών της οργανωμένης εξουσίας.
Στις προτάσεις που ανέπτυξε η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων:
1) Ως προς τη μορφή του πολιτεύματος, απαιτείται η δημιουργία ισχυρών αντίβαρων στο πρωθυπουργοκεντρικό μοντέλο, με την παράλληλη διαφύλαξη του της προεδρευόμενης δημοκρατίας.
Η πρωτοκαθεδρία της κυβέρνησης στη χάραξη και υλοποίηση των δημόσιων πολιτικών δεν πρέπει να αμφισβητηθεί.
Η αξιοποίηση της μεταπολιτευτικής εμπειρίας πρέπει να είναι δημιουργική, με την έννοια της διατήρησης του θετικού πολιτειακού κεκτημένου του 1986 και της στοχευμένης βελτίωσης της λειτουργίας των θεσμών.
2) Ως προς τις αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας, κατά την πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, υπάρχει περιθώριο ενίσχυσης των αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας, που βέβαια δεν θα μας επιστρέφουν στη «διαρχία» του αρχικού Συντάγματος 1975.
Ενδεικτικά, πρότεινε να θεσπισθεί η ουσιαστική εμπλοκή του Προέδρου στην διαδικασία επιλογής της ηγεσίας των Ανωτάτων Δικαστηρίων και των επικεφαλής των Ανεξάρτητων Διοικητικών Αρχών, να ενισχυθεί η αρμοδιότητά του για σύγκληση του Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών και η ενεργοποίηση του Προέδρου στο Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής.
3) Αλλαγή του τρόπου ανάδειξης του Προέδρου της Δημοκρατίας.
Η σύνδεση της εκλογής του αρχηγού του κράτους με το ενδεχόμενο διάλυσης της Βουλής αποτελεί ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά παραδείγματα προβληματικής εφαρμογής του Συντάγματος. Η εκλογική διαδικασία υποβιβάζεται σε αντικείμενο κομματικής αντιπαράθεσης και χρησιμοποιείται για την επίτευξη πολιτικών σκοπιμοτήτων.
Ένα νέο, ορθολογικό σύστημα εκλογής είναι, λοιπόν, αναγκαίο. Που αποσυνδέει τη διάλυση της Βουλής από την εκλογή του Προέδρου.
4) Πρόωρη διάλυση της Βουλής.
Πρέπει να απαιτείται αυξημένη πλειοψηφία της Βουλής, ώστε το ίδιο το Κοινοβούλιο να λειτουργεί ως θεσμικό αντίβαρο.
Μπορούν επίσης να εξετασθούν με ισχυρά αντικίνητρα για την πρόωρη διάλυση της Βουλής. Όπως τον περιορισμό της θητείας της νέας Βουλής στο υπόλοιπο της αρχικής 4ετίας. Στόχος μας σε κάθε περίπτωση πρέπει να είναι ο ορισμός σταθερής ημερομηνίας εκλογών.
5) Αναθεώρηση του άρθρου 86 για την ποινική ευθύνη των υπουργών.
Η άσκηση της ποινικής δίωξης πρέπει να παραμείνει στη Βουλή με τη συνδρομή Δικαστικού οργάνου και με την κατάργηση των χρονικών ορίων της αποσβεστικής προθεσμίας.
6) Απαιτούμενη πλειοψηφία για τη στελέχωση των ανεξάρτητων αρχών.
Τα 4/5 που απαιτούνται σήμερα για τη στελέχωση των ανεξάρτητων αρχών έχουν αποδειχθεί μεγάλο πρόβλημα στην Ελλάδα της οξείας πολιτικής κρίσης, προτείνονται τη μείωση της απαιτούμενης πλειοψηφίας στα 3/5, όχι πια στη Διάσκεψη των Προέδρων, αλλά στην αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας, όπου η συμπολίτευση δεν διαθέτει ποτέ τα 3/5.
7) Θεσμική κατοχύρωση της εθνικής συλλογικής Σύμβασης Εργασίας. Το σύγχρονο Ευρωπαϊκό Δίκαιο της Εργασίας είναι το δίκαιο των συλλογικών συμβάσεων.
Επίσης η Φώφη Γεννηματά πρότεινε τη ριζική αλλαγή του εκλογικού νόμου.
- Την κατάργηση της πολύ ενισχυμένης σήμερα αναλογικής, που έχει χάσει την αξία και την αποστολή της, σε μια εποχή ισχνών πλειοψηφιών που εκ των πραγμάτων επιβάλλουν συγκλίσεις και ευρύτερες συνεργασίες.
- Την κατάργηση του απόλυτου μπόνους των 50 εδρών και την αντικατάστασή του με ένα μικρότερο, 30 εδρών, μόνο για το πρώτο κόμμα ή τον συνασπισμό κομμάτων που έχει υπερβεί το 40%: κίνητρο για κυβερνησιμότητα, αλλά και για συμμαχίες σε πολιτική και όχι καιροσκοπική βάση.
- Το σπάσιμο των μεγάλων εκλογικών περιφερειών και τη διατήρηση τουλάχιστον του 3% ως πλαφόν εισόδου στη Βουλή και του σημερινού αριθμού των βουλευτών, μακριά από λαϊκιστικές κορώνες.
