Η ανατροπή του Γιώργου Παπανδρέου από την εξουσία και η κυβέρνηση Λουκά Παπαδήμου, που ακολούθησε, φαίνεται ότι δρομολογούν την πλήρη αναδιάρθρωση των πολιτικών συσχετισμών στην χώρα, με πιθανή εξέλιξη την αναδιάταξη των δυνάμεων τόσο στην Κεντροδεξιά όσο και στην Κεντροαριστερά.
Ήδη στο ΠΑΣΟΚ έχουν αρχίσει παρασκηνιακά μυστικές συζητήσεις και διεργασίες που θα προετοιμάσουν τους συσχετισμούς στο κόμμα για την μετα-Παπανδρέου εποχή. Πολλοί πίστευαν ότι ο Βαγγέλης Βενιζέλος και ο Ανδρέας Λοβέρδος, που αυτή τη στιγμή θεωρούνται οι δύο πλέον ισχυρές προσωπικότητες για να διαδεχτούν τον Γιώργο Παπανδρέου στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, θα πήγαιναν μαζί. Ήταν, άλλωστε, μαζί το 2007 στην εσωκομματική σύγκρουση για την ηγεσία του κόμματος με αντίπαλο τον Γιώργο Παπανδρέου ο οποίος και τελικά επικράτησε.
Έκτοτε, κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι. Οι σχέσεις των δύο ανδρών πέρασαν από χίλια κύματα και οι προσωπικές τους σχέσεις διαταράχτηκαν μολονότι κρατήθηκαν απολύτως τα προσχήματα. Μετά την εσωκομματική ήττα του 2007, και μετά από μια άκαρπη προσπάθεια να αποχωρήσουν από το ΠΑΣΟΚ και να διαμορφώσουν έναν δεύτερο πόλο στην Κεντροαριστερά, που απετράπη την τελευταία στιγμή, οι δύο άνδρες συμπορεύθηκαν χαλαρά. Οι δρόμοι τους χώρισαν οριστικά το 2009, μετά το θρίαμβο του ΠΑΣΟΚ στις εκλογές το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους.
Ο καθένας πήρε το δρόμο του. Ο Βενιζέλος, τότε, διέλυσε ουσιαστικά τον εσωκομματικό του «στρατό» και απελευθέρωσε τους βουλευτές που επηρέαζε μέσα στην κοινοβουλευτική ομάδα, και προτίμησε έναν μοναχικό δρόμο. Δέχτηκε το υπουργείο Αμυνας και διατήρησε την αυτονομία του στη βάση μιας χαλαρής αλλά διακριτής συμμετοχής σε ένα κυβερνητικό σχήμα όπου κυριαρχούσε η ομάδα Παπανδρέου.
Ο Ανδρέας Λοβέρδος, που στοχοποιήθηκε από το σύστημα Παπανδρέου, τοποθετήθηκε στην ηλεκτρική καρέκλα του υπουργού Εργασίας με ουσιαστικό στόχο να εξοντωθεί πολιτικά. Παρά τα «αντιλαϊκά» μέτρα που ήταν αναγκασμένος να πάρει λόγω της εφαρμογής του Μνημονίου, κατάφερε να επιβιώσει και να διατηρήσει τη δημοφιλία του σε συνθήκες εξαιρετικά δύσκολες. Στη συνέχεια, μετατέθηκε στο υπουργείο Υγείας, άλλο ένα δύσκολο υπουργείο, όπου και εκεί κατάφερε -σε ένα ιδιαίτερα δυσμενές κλίμα για αυτόν- να επιβιώσει.
Στο μεταξύ, οι σχέσεις Βενιζέλου-Λοβέρδου κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Παπανδρέου φαίνεται ότι επιδεινώθηκαν. Πιθανότατα, είχε εμφιλοχωρήσει ανάμεσά τους η καχυποψία αφού ήταν κοινό μυστικό ότι οι δύο αυτοί πολιτικοί αποτελούσαν δύο εν δυνάμει υποψηφιότητες για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ όταν θα αποχωρούσε ο Παπανδρέου. Κανείς φυσικά δεν πίστευε ότι ο ίδιος ο πρώην πρωθυπουργός και η διακυβέρνησή του θα χρεοκοπούσε τόσο σύντομα και με τόσο παταγώδη τρόπο.
Λέγεται ότι τους τελευταίους δέκα μήνες, υπήρξαν διάφορα περιστατικά και εντάσεις μεταξύ τους που άλλοτε τους απομάκρυναν και άλλοτε τους έφερναν κοντά. Και πιθανότατα το ότι οι υπόγειες συγκρούσεις τους κρατήθηκαν μυστικές και η αντιπαράθεση κινήθηκε σε πολιτισμένα επίπεδα οφείλεται στη μακροχρόνια φιλία τους, που ανάγεται στα μέσα της δεκαετίας του '70 όταν ήταν και οι δύο φοιτητές στη Νομική Σχολή Θεσσαλονίκης. Ο Βενιζέλος τότε κινείτο πολιτικά στις παρυφές της Ενώσεως Κέντρου, ο δε Ανδρέας Λοβέρδος ήταν εξέχων στέλεχος του συνδικαλιστικού βραχίονα της ΚΝΕ στο Πανεπιστήμιο.
Οι σχέσεις τους λέγεται ότι επιδεινώθηκαν περαιτέρω την περίοδο όπου ο Ευάγγελος Βενιζέλος ανέλαβε υπουργός Οικονομικών στην τελευταία κυβέρνηση Παπανδρέου. Τότε, μια υποψία ασυνεννοησίας κυριάρχησε στις σχέσεις τους. Οι του Βενιζέλου έδειχναν ως υπεύθυνο τον Λοβέρδο. Οι του Λοβέρδου φωτογράφιζαν ως υπεύθυνο τον Βενιζέλο. Είναι κοινό μυστικό ότι το περασμένο καλοκαίρι υπήρξαν και εντάσεις μεταξύ τους μέσα στο υπουργικό συμβούλιο όπου μια τουλάχιστον φορά αντάλλαξαν και βαριές κουβέντες. Παρόλα αυτά λόγω της παλιάς φιλίας, σύντομα αποκατέστησαν τις σχέσεις τους χωρίς ωστόσο ουδείς εκ των δύο να εκχωρήσει την πρωτοκαθεδρία στον άλλον.
Λίγες μέρες πριν την ορκωμοσία Παπαδήμου συναντήθηκαν για δυο ολόκληρες ώρες χωρίς κανείς να ξέρει τι ακριβώς ειπώθηκε μεταξύ τους. Ήταν λίγο πριν το τελευταίο υπουργικό συμβούλιο του Γιώργου, τότε που ουσιαστικά ο πρώην πρωθυπουργός έκανε σαφή την αποχώρησή του από την πρωθυπουργία.
Κάποιοι λένε ότι εκείνο το απόγευμα τα βρήκαν μεταξύ τους. Κάποιοι άλλοι αντιθέτως λένε ότι εκεί ουσιαστικά έγινε σαφές ότι ο καθένας θα ακολουθήσει το δρόμο του. Οι ίδιοι φρόντισαν να κρατήσουν σαν επτασφράγιστο μυστικό όλα όσα ειπώθηκαν αρνούμενοι να δώσουν λεπτομέρειες για το περιεχόμενο εκείνης της συνάντησης.
Σημασία έχει ότι περιμένοντας τις αποφάσεις του Παπανδρέου (για το αν θα επιχειρήσει να παραμείνει στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ ή όχι) οι εσωκομματικοί στρατοί έχουν αρχίσει να παρατάσσονται. Ο Λοβέρδος έχει συγκροτήσει μια συμμαχία με την Άννα Διαμαντοπούλου, τον Γιάννη Ραγκούση, τον Ηλία Μόσιαλο. Προς το παρόν λειτουργούν ισότιμα, σαν ενιαίος πόλος χωρίς να έχει τεθεί θέμα πρωτοκαθεδρίας. Λέγεται ότι πάνω από 20 βουλευτές είναι έτοιμοι να στηρίξουν τον Ανδρέα Λοβέρδο όταν και εφόσον τεθεί θέμα ηγεσίας. Ισχυρή λέγεται ότι είναι και η επιρροή του στον κομματικό μηχανισμό, (ή ότι έχει απομείνει από αυτόν), αλλά και η απήχησή του στην κοινή γνώμη. Στην «ομάδα των τεσσάρων» φαίνεται να προστίθεται και ο Θεόδωρος Πάγκαλος, αφού το δείπνο με τα παϊδάκια στα Καλύβια πριν από λίγα 24ωρα είναι η απόδειξη ενός προφανούς συμβολισμού.
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος λέγεται ότι έχει διασφαλίσει την υποστήριξη πολλών υπουργών, όπως ο Κώστας Σκανδαλίδης, ο Μιχάλης Χρυσοχοϊδης, ίσως ο Δημήτρης Ρέππας και άλλοι. Και ακούγεται ότι μια ομάδα βουλευτών που ξεπερνά τους 35 είναι έτοιμη να τον ακολουθήσει.
Και τα δύο στρατόπεδα, ωστόσο, τα προβληματίζει η απόφαση του Γιώργου Παπανδρέου. Τι θα γίνει, δηλαδή, αν όπως όλα δείχνουν ο Παπανδρέου επιμείνει να παραμείνει στην ηγεσία του κόμματος στηριζόμενος στο Χρήστο Παπουτσή, τον Μιχάλη Καρχιμάκη, τον Χάρη Καστανίδη, την Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου και την ομάδα των «κηπουρών» του οι οποίοι όμως δεν έχουν καμία αναφορά ούτε στο κόμμα ούτε στην κοινωνία; Από την απόφαση Παπανδρέου θα κριθούν πολλά. Αν ο Παπανδρέου επιμείνει και διεκδικήσει την επανεκλογή του, μπορεί να υπάρξουν ακόμα και τρεις υποψηφιότητες για την προεδρία του ΠΑΣΟΚ. Αν αποσυρθεί, όλα είναι ανοικτά ακόμα και να «δείξει» με τον έναν ή το άλλον τρόπο την προτίμησή του.
Υπάρχει και μια τελευταία παράμετρος που φαίνεται να απασχολεί και τα δύο στρατόπεδα. Μήπως δηλαδή το ΠΑΣΟΚ είναι πλέον κλινικά νεκρό σαν πολιτικός φορέας και δεν έχει κανένα πλέον νόημα να το διεκδικήσει κανείς. Να παραλάβει δηλαδή, τι; Διαλυμένες οργανώσεις, απαξιωμένα στελέχη και γραφικές νομαρχιακές; Ποιος θα ήταν π.χ. ο αντίκτυπος στην κοινωνία αν ένας εν δυνάμει αρχηγός διαχειριστεί τις φιλοδοξίες των βαρόνων, τον «κυνισμό» τους και τα προνόμιά τους; Και ποια θα είναι η αντίδραση της κοινωνίας αν ξαναέβλεπε τα ίδια πρόσωπα στην οικογενειακή φωτογραφία πίσω από τον νέο αρχηγό; Δεν έχουν βαρεθεί οι πολίτες να βλέπουν τα ίδια πρόσωπα (με την προσθήκη κάποιων καινούριων) την μία πίσω από τον Σημίτη, μετά τον Γιώργο και αύριο δίπλα στον νέο αρχηγό; Μήπως αυτή η οικογενειακή φωτογραφία θα ισοδυναμεί με χαρακίρι;
Είναι βέβαιο ότι από την επιτυχία ή μη της κυβέρνησης Παπαδήμου θα εξαρτηθούν πολλά. Αν η κυβέρνηση αυτή πετύχει, θα δρομολογήσει σίγουρα τον διεμβολισμό του πολιτικού συστήματος, αλλάζοντα τους συσχετισμούς, τόσο στην Κεντροδεξιά όσο και στην Κεντροαριστερά. Και ίσως βάλει τις βάσεις ακόμα και για τη διάσπαση του ίδιου του ΠΑΣΟΚ. Εξάλλου τους πειρασμούς αυτούς τους ενισχύει και τους ενθαρρύνει η προοπτική ότι η χώρα τα επόμενα χρόνια θα κυβερνηθεί πιθανότατα από συμμαχικές κυβερνήσεις...
Διώχνουν τον Γιώργο και οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ
Παράλληλα, την πόρτα της εξόδου από το ΠΑΣΟΚ δείχνουν και οι ψηφοφόροι, τόσο στο σύνολό τους όσο και στο εσωτερικό του κόμματος, σύμφωνα με χτεσινή δημοσκόπηση της Real ενώ από τους υποψήφιους διαδόχους έχουν ήδη ξεχωρίσει οι κ. Ευάγγελος Βενιζέλος και Ανδρέας Λοβέρδος.
Συγκεκριμένα, από το σύνολο των ψηφοφόρων το 66,8% ζητά την αποχώρηση του Γιώργου Παπανδρέου και από την προεδρία του ΠΑΣΟΚ, ενώ ανάμεσα στους ψηφοφόρους του κινήματος το 58,3% πιστεύει ότι ο πρώην πρωθυπουργός πρέπει να παραιτηθεί και από πρόεδρος. Αντίθετα, την παραμονή του στην αρχηγία στηρίζει το 19,8% του συνόλου των ψηφοφόρων αλλά και το 34,7% των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ.
Όσον αφορά τους διαδόχους του Γιώργου Παπανδρέου στην προεδρία του κόμματος, εδώ φαίνεται ότι η εσωκομματική μάχη θα είναι παράσταση για δύο καθώς Ευάγγελος Βενιζέλος και Ανδρέας Λοβέρδος έχουν ξεχωρίσει στα μάτια των ψηφοφόρων, τουλάχιστον αυτή τη στιγμή. Συγκεκριμένα, στην ερώτηση «αν ο Γιώργος Παπανδρέου αποφάσιζε να αποσυρθεί από την προεδρία του ΠΑΣΟΚ, ποιος είναι ο καταλληλοτερος να τον διαδεχθεί», στο σύνολο των πολιτών, το 27,3% προτιμά τον Ευάγγελο Βενιζέλο για πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, έναντι 17,2% που επιλέγει τον Ανδρέα Λοβέρδο προτιμά το 17,2%. Η Αννα Διαμαντοπούλου μένει πολύ πίσω αφού συγκεντρώνει μόλις το 2,4% των προτιμήσεων του συνόλου των ψηφοφόρων.
Ίδια σχεδόν είναι η κατάσταση και στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ, με τον Ανδρέα Λοβέρδο με 24,7% να μειώνει λίγο τη διαφορά που τον χωρίζει από τον προπορευόμενο για την αρχηγία Ευάγγελο Βενιζέλο που συγκεντρώνει το 31,3% των προτιμήσεων ανάμεσα στους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ. Η Άννα Διαμαντοπούλου μένει και εδώ πολύ πίσω με 1,9%. Να σημειωθεί ότι το 17,5% των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ δεν θέλει κανέναν από τους τρεις, ενώ το 6,5% δηλώνει ότι προτιμά κάποιον άλλον.