Η γοητευτική συλλογή του Thomas Hope – Σχέδια από τη λαμπρή Οθωμανική Πόλη του 18ου αιώνα [εικόνες]

Γόνος πάμπλουτων τραπεζιτών, συλλέκτης, διακοσμητής αλλά και συγγραφέας, ο Τόμας Χόουπ έκανε το grand tour του στην Ευρώπη, την Αφρική και στην Ασία το 1784. Τότε συγκέντρωσε από την Κωνσταντινούπολη τα σχέδια που εκτίθενται σήμερα στο Ισλαμικό Μουσείο.

Ο Τόμας Χόουπ γεννήθηκε το 1769 και πέθανε το 1831. Ηταν ολλανδο-βρετανικής καταγωγής και έζησε κυρίως στη Βρετανία. Υπήρξε πολυτεχνίτης: τραπεζίτης, συλλέκτης, φιλόσοφος, συγγραφέας, διακοσμητής και ολίγον... αρχιτέκτονας. Το έργο που άφησε πίσω του ήταν μια τεράστια συλλογή έργων τέχνης -κυρίως αρχιτεκτονικών σχεδίων και γλυπτών- πολλά λεφτά στους κληρονόμους και ένα μυθιστόρημα με τίτλο «Anastasius» το οποίο ξεπούλησε σε δυο νύχτες (κυριολεκτικά!) και θεωρήθηκε (από τους φίλους του συγγραφέα) ως το αντίπαλον δέος στα γραπτών του Λόρδου Βύρωνα. Ο ίδιος ο Βύρωνας και οι κριτικοί της εποχής χαρακτήρισαν γελοίο τον παραλληλισμό.

Ο Τόμας Χόουπ δεν σπούδασε σε πανεπιστήμιο, αλλά εκπαιδεύτηκε ως αυτοδίδακτος στους τομείς που τον ενδιέφεραν (αρχιτεκτονική, μόδα, διακόσμηση) στα τα μεγάλα ταξίδια του.

Το 1784 ξεκίνησε για το λεγόμενο grand tour στην Ευρώπη, στην Αφρική και στην Ασία. Τότε άρχισε και να συλλέγει, έργα τέχνης, ρούχα, υφάσματα και άλλα αντικείμενα που του προκαλούσαν την προσοχή. Οταν επέστρεψε στο Λονδίνο, διακόσμησε το ανάκτορο της οικογένειας με τον δικό του τρόπο – κάθε δωμάτιο ήταν ένα ταξίδι και σε μια άλλη χώρα, σε μια άλλη εποχή. Κάθε δωμάτιο είχε τη δική του μίνι βιβλιοθήκη με βιβλία και συγγράμματα σε διάφορες γλώσσες. Αυτό το σπίτι σύντομα αποτέλεσε πόλο έλξης πλούσιων, αριστοκρατών, διανοούμενων και καλλιτεχνών (κυρίως ανδρών) και ο ίδιος ο Τόμας Χόουπ εξελίχθηκε σε μαικήνα της τέχνης.

Επίσης ο Τόμας Χόουπ άρχισε να σχεδιάζει έπιπλα, εσωτερικούς χώρους, κοστούμια και να δημοσιεύει τα σχέδιά του σε βιβλία, μαζί με μακροσκελή συνοδευτικά κείμενα. Σε αυτόν τον τομέα θεωρήθηκε πρωτοπόρος αν και τα σχέδιά του (έπιπλα και κοστούμια) ήταν μάλλον κακόγουστα, πομπώδη και ψευδοκλασικίζοντα – αυτό το στυλ έμεινε στην ιστορία με τον όρο Βρετανική Αυτοκρατορία.

Πάντως με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο ο Τόμας Χόουπ άφησε το στίγμα του στην καλλιτεχνική περίοδο Regency.

Η έκθεση με τίτλο «Thomas Hope: Σχέδια της Οθωμανικής Κωνσταντινούπολης» που εγκαινιάζεται στις 24 Μαρτίου στο Ισλαμικό Μουσείο, περιλαμβάνει σχέδια του Χόουπ από την Κωνσταντινούπολη – τοπογραφικά σχεδιαγράμματα και διπλωτά πανοράματα, επιμέρους απόψεις από διάφορες γειτονιές, μνημεία, ναούς, οθωμανικά παλάτια, αίθουσες του Σεραγιού, πύλες, τζαμιά, ταφικά μνημεία, υπαίθριες κρήνες, πύλες, τα γιαλιά στον Βόσπορο, τις βάρκες διασκεδάσεων του Σουλτάνου... Επίσης τα σχέδια απεικονίζουν λεπτομέρειες από μαγαζιά της αγοράς, καφενεία, φυσιογνωμίες της Πόλης, άνδρες και γυναίκες με παιδιά, παραστάσεις με ενδυμασίες, αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες συνοδευόμενες από μακροσκελείς περιγραφές με επεξηγήσεις και σχόλια.

Μια ολόκληρη εποχή, με τα μάτια ενός αληθινού αριστοκράτη. Ντοκουμέντο!

Πραγματικά μάλλον αξίζει να επισκεφθεί κανείς αυτή την έκθεση – αν μη τι άλλο, θα ταξιδέψει στον χώρο και στον χρόνο, από παλάτι σε παλάτι κι από αισθητική σε αισθητική, με έναν τρόπο που μόνο σε ταινίες εποχής συναντάμε.

Επιμελητές έκθεσης: Φανή Μαρία Τσιγκάκου, Δρ. Ιστορίας της Τέχνης και Μίνα Μωραΐτου, επιμελήτρια του Μουσείου Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης

Την έκθεση θα συνοδεύει δίγλωσσος κατάλογος.

Η έκθεση
Thomas Hope: Σχέδια της Οθωμανικής Κωνσταντινούπολης
Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης: Ασωμάτων 22 & Διπύλου, Κεραμεικός, Αθήνα, τηλ. 210 3251311
Εγκαίνια: 23/03 στις 20.00
Διαρκεί: ως 25/09