Κομμάτι της πίτας σε μια τεράστια αγορά ειδικών τροφίμων, μεγέθους τρισεκατομμυρίων δολαρίων, μπορούν να διεκδικήσουν οι ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις.
Aποκτώντας πιστοποιήσεις "χαλάλ" (Halal) και "κόσερ" (Kosher), με τις οποίες έχουν τη δυνατότητα να εξάγουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους σε χώρες με μεγάλο μουσουλμανικό και εβραϊκό πληθυσμό αντίστοιχα -και όχι μόνον. Ήδη, δεκάδες επιχειρήσεις από διάφορες περιοχές της Ελλάδας έχουν σπεύσει τα τελευταία χρόνια ν' αποκτήσουν τις συγκεκριμένες πιστοποιήσεις, οι οποίες αποτελούν διαβατήριο για να 'ξεκλειδώσουν" σημαντικές αγορές για τα προϊόντα "made in Greece".
Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο σύμβουλος εξαγωγών Θωμάς Βασσάρας, εκπρόσωπος στις αγορές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης της εταιρείας Halal Certification Services με έδρα την Ελβετία, η συνολική αξία των τροφίμων της ισλαμικής οικονομίας υπολογίζεται ότι ανήλθε το 2013 σε περίπου 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια κι αναμένεται να αυξηθεί στα 2,5 τρισεκατομμύρια μέχρι το 2019, οπότε γίνεται άμεσα αισθητό το μέγεθος της επιχειρηματικής ευκαιρίας.
Έπειτα από αδράνεια αρκετών ετών, οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν αρχίσει να "παίρνουν το μήνυμα" και ήδη, σύμφωνα με τον κ. Βασσάρα, ο οποίος είναι και μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ), περίπου 70 έχουν αποκτήσει σχετικές πιστοποιήσεις για εξαγωγές προϊόντων "χαλάλ", είτε αυτά αφορούν κορινθιακή σταφίδα είτε γαλακτοκομικά είτε ελαιόλαδο είτε άλλα προϊόντα.
"Κόσερ" δεν ζητούν μόνο οι Εβραίοι καταναλωτές
«Από συζητήσεις που είχα με ραβίνους, πιστεύω ότι περίπου αντίστοιχος είναι και ο αριθμός των επιχειρήσεων που έχουν λάβει πιστοποιήσεις "κόσερ" καθώς π.χ., στις ΗΠΑ οι εισαγωγείς το θέτουν συχνά ώς προαπαιτούμενο για κάθε είδους προμήθεια τροφίμων. Κι αυτό διότι πολλοί είναι οι μη Εβραίοι καταναλωτές, που αναζητούν κι αγοράζουν προϊόντα κόσερ γιατί τα θεωρούν πιο ασφαλή και πιο αυστηρά ελεγμένα. Η αγορά των τροφίμων κόσερ υπολογίζεται ότι προσεγγίζει τα 12,5 δισ. δολάρια μόνο στις ΗΠΑ και ότι ξεπερνά τα 20 δισ. δολ παγκοσμίως. Από αυτή την αξία, μόλις το 30%-40% υπολογίζεται ότι προέρχεται από κατανάλωση που αφορά σε Εβραίους καταναλωτές» σημειώνει ο κ. Βασσάρας. Στο σκηνικό αυτό, ολοένα περισσότερες είναι και οι κρούσεις για ενημέρωση, που γίνονται από επιχειρήσεις, ιδίως τους τελευταίους μήνες. "Εκεί που είχαμε τρία-τέσσερα ερωτήματα κάθε μήνα από το φθινόπωρο και μετά έχουμε τουλάχιστον δέκα" σημειώνει ο κ. Βασσάρας.
Διαδικασία, διάρκεια και κόστος
Κατά τον κ. Βασσάρα, η διαδικασία απόκτησης των δύο πιστοποιήσεων (χαλάλ και κόσερ) είναι σε πολλά σημεία παρόμοια. Για παράδειγμα, και στα δυο η διαδικασία ελέγχων είναι συνήθως ετήσια. Επίσης, σε αμφότερες τις διαδικασίες, ο αρμόδιος επιθεωρητής στην περίπτωση των χαλάλ ή ραβίνος στην περίπτωση των κόσερ, αρχικά μελετά τα υλικά παραγωγής για να δει αν είναι αποδεκτά και μετά ελέγχει τη γραμμή παραγωγής για να διαπιστώσει αν υπάρχει κίνδυνος επιμολύνσεων από επεξεργασία μη αποδεκτών υλικών στην ίδια γραμμή. Πόσος χρόνος απαιτείται κατά μέσο όρο από τη στιγμή της αίτησης μέχρι την απόκτηση της πιστοποίησης χαλάλ; Και ποιο είναι το κόστος; "Παρότι υπάρχουν διαφορές, ο μέσος όρος είναι ο μήνας. Υπήρξαν και περιπτώσεις fast track κατά τις οποίες όλες οι απαιτούμενες διαδικασίες έγιναν άμεσα για να εξυπηρετηθεί ο εξαγωγέας. Το κόστος ποικίλει αφού εξαρτάται από τον αριθμό των μονάδων παραγωγής που έχει κάθε επιχείρηση αλλά και από το πόσες διαφορετικές κατηγορίες προϊόντων παράγει. Έτσι, το κόστος μπορεί να ξεκινά από 1000-1500 ευρώ ετησίως και σε πιο πολύπλοκες περιπτώσεις να φτάνει πχ, στα 3.000 ευρώ κάθε χρόνο καθώς κάθε χρόνο γίνεται re-audit (σ.σ. επανέλεγχος)" εξηγεί ο κ. Βασσάρας.
Ευκαιρία και για τους παραγωγούς πρώτων υλών
"Η πιστοποίηση χαλάλ θα έπρεπε να ενδιαφέρει όλους του εξαγωγείς, άμεσους και έμμεσους κι όταν λέω έμμεσους εννοώ αυτούς που παράγουν πρώτες ύλες για μεταποίηση, π.χ. σε μια παγωτοβιομηχανία" σημειώνει και προσθέτει ότι μεγάλη θα ήταν η προοπτική για πιστοποιημένες εξαγωγές αμνοεριφίων, καθώς το συγκεκριμένο κρέας έχει μεγάλη ζήτηση στις μουσουλμανικές αγορές. "Προς το παρόν όμως δεν έχουμε τη δυνατότητα να εξάγουμε ώς χαλάλ κι αυτό γιατί δεν υπάρχουν πιστοποιημένα σφαγεία" επισημαίνει.
Αύξηση ενδιαφέροντος για πιστοποιήσεις Κόσερ την τελευταία διετία
Στο μεταξύ, αυξημένο ενδιαφέρον για πιστοποιήσεις "κόσερ" διαπιστώνει την τελευταία διετία ο Ραβίνος Γίσροελ Φίνμαν (Yisroel Finman), μάνατζερ δραστηριοτήτων της Balkan Kosher, η οποία διαθέτει γραφεία σε Θεσσαλονίκη, Ισραήλ και ΗΠΑ. Με ορμητήριο τη Θεσσαλονίκη, η εταιρεία παρέχει πιστοποιήσεις σε όλη την Ελλάδα, αλλά και σε Κύπρο, Αλβανία, Βουλγαρία, Τουρκία και όλα τα κράτη της πρώην Γιουγκοσλαβίας.
Όπως λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, αρκετές ελληνικές επιχειρήσεις έχουν λάβει εσχάτως τη σχετική πιστοποίηση. Για να ξεκινήσει κάποιος τη διαδικασία πιστοποίησης, απευθύνεται σε πρώτη φάση στη Balkan Kosher μέσω της ιστοσελίδας της και συμπληρώνει τη σχετική αίτηση. Μετά ξεκινά η διαδικασία του ελέγχου, π.χ., συστατικών, συνδυασμών και προμηθευτών πρώτων υλών και του επιτόπιου ελέγχου στη γραμμή παραγωγής. Ακολουθεί η τεχνική έκθεση, που αποστέλλεται στα κεντρικά γραφεία της εταιρείας στο Ισραήλ. Αν όλα είναι όπως προβλέπεται, τότε εκδίδεται το σχετικό συμβόλαιο και πιστοποίηση, το οποίο όμως διατηρείται και ανανεώνεται μόνο μετά από τακτικούς ελέγχους, η περιοδικότητα των οποίων διαφοροποιείται ανάλογα με το προϊόν (πχ, οι έλεγχοι στο κρέας είναι πολύ συχνότεροι από ό,τι εκείνοι σε μια εταιρεία εμφιάλωσης νερού). Συνάρτηση του οργανισμού/εταιρείας που επιθυμεί να πιστοποιηθεί αλλά και του παραγόμενου από αυτή είδους είναι και το κόστος της πιστοποίησης.
Μόνο ένα ξενοδοχείο στην Ελλάδα έχει πιστοποιημένη κόσερ κουζίνα
Σε διεθνές επίπεδο, παρατηρεί ο Ραβίνος, ένα πιστοποιημένο ώς κόσερ συστατικό ή προϊόν μπορεί να κάνει τη διαφορά μεταξύ της απόκτησης ενός μεγάλου πελάτη ή της απώλειάς του. Περιοχές που έχουν αυξημένες αφίξεις ισραηλινών τουριστών είναι επίσης αγορές για κόσερ τρόφιμα. Ωστόσο, σε ολόκληρη την Ελλάδα σήμερα, παρατηρεί ο Ραβίνος, μόνο ένα ξενοδοχείο, το "Astoria" στη Θεσσαλονίκη, διαθέτει πιστοποιημένη κόσερ κουζίνα.
Χώρες με μεγάλο εβραϊκό πληθυσμό έχουν βιώσιμες κόσερ αγορές. Οι χώρες αυτές είναι: Ισραήλ, ΗΠΑ, Μεξικό (Πόλη του Μεξικού και το Κανκούν), Αργεντινή, Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία και Αυστραλία. Υπενθυμίζεται ότι η πιστοποίηση κόσερ διασφαλίζει την εβραϊκή διατροφή με κανόνες οι οποίοι έχουν τις ρίζες τους στη Βίβλο και στην εβραϊκή παράδοση. Προϋποθέτει μια σειρά από πολύ συγκεκριμένες προδιαγραφές, που καλύπτουν την επιλογή των πρώτων υλών, τον συνδυασμό των συστατικών και τον τρόπο παραγωγής των συγκεκριμένων προϊόντων.