Ερευνητές στις ΗΠΑ αξιοποιούν πλέον την εικονική πραγματικότητα για να βοηθήσουν άτομα εξαρτημένα από τα ναρκωτικά, προκειμένου να απεξαρτηθούν.
Οι επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Χιούστον στο Τέξας, σύμφωνα με το πρακτορείο Ρόιτερς, δοκιμάζουν μία ειδική κάσκα εικονικής πραγματικότητας, που φορούν στο κεφάλι τους όσοι συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Το σύστημα δημιουργεί το λεγόμενο «σπήλαιο της ηρωίνης», ένα εικονικό περιβάλλον μέσα στο οποίο περιδιαβαίνει ο εθισμένος χρήστης και έρχεται αντιμέτωπος με την ικανότητά του να αντιστέκεται στις επιθυμίες του.
Στο «σπήλαιο» λαμβάνει χώρα ένα εικονικό πάρτι, όπου γίνεται χρήση ηρωίνης από τη μύτη ή με ένεση. Ο χρήστης έρχεται ενώπιον προκλήσεων και πειρασμών και προετοιμάζεται καλύτερα από άποψη αυτοελέγχου για αντίστοιχες καταστάσεις που μπορεί να συναντήσει στην πραγματική ζωή του, όταν ολοκληρώσει το παραδοσιακό πρόγραμμα απεξάρτησης. Οι δημιουργοί της εικονικής πραγματικότητας χρειάσθηκαν ένα έτος για να αναπτύξουν ένα εικονικό περιβάλλον που να έχει τον αναγκαίο ρεαλισμό. Το σύστημα δημιουργεί τρισδιάστατες ψηφιακές προσωπικότητες (αβατάρ) σε φυσιολογικό μέγεθος, με τις οποίες έρχεται σε επαφή ο χρήστης.
Όπως δήλωσε ο ερευνητής Πάτρικ Μπόρντνικ, «στην παραδοσιακή θεραπεία παίζουμε παιγνίδια ρόλων με τον ασθενή, αλλά το όλο πλαίσιο είναι λάθος. Εκείνοι γνωρίζουν ότι βρίσκονται στο γραφείο του θεραπευτή και ότι σε αυτό δεν υπάρχουν ναρκωτικά. Γι' αυτό, χρειάζεται να βάλουμε τους ασθενείς σε ρεαλιστικά περιβάλλοντα εικονικής πραγματικότητας και να τους κάνουμε να νιώσουν ότι όντως εκεί που βρίσκονται, υπάρχουν τα ναρκωτικά και ο πειρασμός. Έτσι θα έχουμε μια καλύτερη εικόνα για την πρόοδο του ασθενους και θα βελτιώσουμε την παρέμβασή μας».
Η ομάδα του Μπόρντνικ έχει στο παρελθόν δοκιμάσει την εικονική πραγματικότητα σε άλλες εξαρτήσεις, όπως η νικοτίνη του τσιγάρου. Η έως τώρα εμπειρία δείχνει ότι στη συνέχεια οι χρήστες εμφανίζουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση πως θα αντισταθούν στον πειρασμό, όταν τον συναντήσουν στην πραγματικότητα.
Μένει πάντως να αποδειχθεί, όπως ανέφερε ο Μπόρντνικ, «αν η μείωση της επιθυμίας στο εργαστήριο όντως τροποποιεί τη χρήση της ηρωίνης στον πραγματικό κόσμο».