Η Ιταλία βρίσκεται στο στόχαστρο των αγορών οι οποίες τρομοκρατημένες παρακολουθούν τη μετάδοση του «ιού της κρίσης». Ακόμα και η πρόθεση του Μπερλουσκόνι να παραιτηθεί δεν καθησύχασε τις αγορές, και τα ιταλικά δεκαετή ομόλογα έφτασαν στο απαγορευτικό επιτόκιο του 7,5%. Ποια είναι όμως τα σενάρια της επόμενης μέρας; Τι θα πράξει η Ευρώπη; Μπορεί η Ρώμη να ανταποκριθεί στην πρόκληση μείωσης του χρέους; Το iefimerida.gr παρουσιάζει τα τέσσερα πιθανά σενάρια για την επόμενη μέρα στην Ιταλία.
ΣΕΝΑΡΙΟ 1: «Going by the book»
«Η Ιταλία δεν είναι Ελλάδα», δήλωσε χθες ο πρόεδρος Ομπάμα. Πράγματι, η γειτονική μας χώρα μπορεί να έχει ένα φαινομενικά δυσβάσταχτο χρέος αλλά σε αντίθεση με την Ελλάδα τα ετήσια ελλείμματά της είναι μικρά. Επιπλέον, η Ιταλία διαθέτει μια μεγάλη και διαφοροποιημένη, με ένα ισχυρό τραπεζικό τομέα.
Ως εκ τούτου, ένα πακέτο μεταρρυθμίσεων που θα εφαρμοστεί άμεσα, είναι σε θέσει να περικόψει αμέσως το χρέος της χώρας, και να τονώσει την οικονομική ανάπτυξη. Αυτή τι στιγμή οι επιθεωρητές ζητούν από τη Ρώμη να πουλήσει περιουσιακά στοιχεία ύψους 5 δισεκατομμυρίων Όλα αυτά βέβαια αν η Ιταλία ακολουθήσει τις οδηγίες του ΔΝΤ και κινηθεί «by the book».
ΣΕΝΑΡΙΟ 2: Μια «προληπτική» γραμμή πίστωσης
Αυτό ήταν το πακέτο που προσφέρθηκε στον κ. Μπερλουσκόνι στη Σύνοδο των G20 στις Κάννες, αλλά απορρίφθηκε. Μια τέτοια γραμμή πίστωσης είναι πιθανό να προέλθει από το ΔΝΤ, συνήθης πρακτική για τις χώρες που είναι φερέγγυες, αλλά ζητούν μετρητά.
Ουσιαστικά, το EFSF ή του ΔΝΤ θα δώσει στην Ιταλία ένα περιορισμένο ποσό της πίστωσης, από 50 ως 80 δισεκατομμύρια ευρώ, φυσικά συνοδευόμενο από «πακέτο μέτρων». Κάτι τέτοιο αφενός θα προσδώσει αξιοπιστία στο ιταλικό σχέδιο μεταρρύθμισης και αφετέρου θα επιτρέψει στην Ιταλία να δανείζεται με λογικά επιτόκια.
Ωστόσο, σε μια ανάποδη ανάγνωση της κίνησης, οι επενδυτές μπορεί να θορυβηθούν ότι τα οικονομικά προβλήματα της Ιταλίας είναι πολύ σοβαρότερα από όσο θεωρούνταν. Η κίνηση είναι μεγάλου ρίσκου με πενιχρά αποτελέσματα, καθώς η Ιταλία πρέπει να βρει 300 δισεκατομμύρια μέσα στην επόμενη χρονιά, συνεπώς η βοήθεια των 50 δισεκατομμυρίων το πολύ πολύ να καλύψει τη χώρα για τρεις μήνες
ΣΕΝΑΡΙΟ 3: Πλήρης «διάσωση» της Ιταλίας
Αν η Ιταλία βγει ουσιαστικά εκτός αγορών, το επόμενο βήμα είναι μια συνολική διάσωση της χώρας, που θα την απομακρύνει για ένα διάστημα από την αγορά ομολόγων
Εάν υποθέσουμε ότι ένα τέτοιο σχέδιο τεθεί σε εφαρμογή, μιλάμε για ένα τριετές πρόγραμμα, υπό το βλέμμα της τρόικα, κατά τα πρότυπα των προγραμμάτων που εφαρμόστηκαν σε Ελλάδα, Ιρλανδία και Πορτογαλία.
Το πρόβλημα όμως είναι το μέγεθος της Ιταλίας. Αν η Ελλάδα χρειάζεται περίπου 130 δισεκατομμύρια ευρώ για να καλύψει τις δανειακές της ανάγκες για μια περίοδο τριών ετών, το ίδιο ποσό καλύπτει την Ιταλία μόλις για ένα εξάμηνο!
Επιπλέον, ο μηχανισμός EFSF, το οποίο προικοδοτήθηκε με 440 δισεκατομμύρια ευρώ και τώρα διαθέτει περίπου 250 δισεκατομμύρια ευρώ, σε ένα ενδεχόμενο πακέτο διάσωσης της Ιταλίας, η δυναμική του μηχανισμού μειώνεται καθώς η ιταλική συνεισφορά στο μηχανισμό (που αγγίζει τα 140 δισεκατομμύρια ευρώ) θα κοπεί.
Η Ιταλία συνεπώς, θα πρέπει να στηριχθεί σε μεγάλο βαθμό από το ΔΝΤ, το οποίο δηλώνει πως διαθέτει άμεσα περίπου 400 δισεκατομμύρια, όσα δηλαδή χρειάζεται η Ιταλία για ένα χρόνο. Τι σημαίνει αυτό; Αναταραχή στο διεθνή οργανισμό καθώς οι αναπτυσσόμενες χώρες δε θα δεχθούν να συνεισφέρουν παραπάνω για τη διάσωση άλλης μιας χώρας της ευρωζώνης.
ΣΕΝΑΡΙΟ 4: Δανεισμός από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα
Το σενάριο αυτό είναι γαλλικής εμπνεύσεως και υποστηρίζεται ως πρακτική για όλες τις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας που αντιμετωπίζουν πρόβλημα χρέους. Η πρόταση περιλαμβάνει το δανεισμό από την ΕΚΤ ως λύση έσχατης ανάγκης. Από τη στιγμή που ο οργανισμός που κόβει νόμισμα μπορεί να εγγυηθεί το ιταλικό χρέος στο σύνολό του λύνει τα χέρια στην Ιταλία ώστε να δανειστεί με χαμηλά επιτόκια από τις αγορές.
Η πρακτική αυτή δεν είναι ξένη: εφαρμόζεται τακτικά από τις κεντρικές τράπεζες στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στην ευρωζώνη όμως το πρόβλημα είναι η Γερμανία, η οποία από καιρό έχει αμφισβητήσει τη λεγόμενη «νομισματική χρηματοδότηση». Ήταν τέτοια η επιμονή του Βερολίνου στο σημείο αυτό, που εξασφάλισε και τη ρητή απαγόρευση της πρακτική στη Συνθήκη της Λισσαβώνας.
Αναμένεται αλλαγή; Δεν υπάρχουν σημάδια ότι το Βερολίνο θα αλλάξει τη στάση του. Ωστόσο, το γεγονός ότι στο διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ η Γερμανία έχει μόνο δύο ψήφους, μπορεί να συσπειρώσει τις άλλες χώρες ώστε να ξεπεράσουν τις γερμανικές αντιρρήσεις.
Ωστόσο, ακόμα και η λύση της ΕΚΤ, μπορεί να μη είναι επαρκής προκειμένου να καθησυχάσει τις αγορές. «Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί δραματικά σε τέτοια μεγάλη κλίμακα που η αγορά περιουσιακών στοιχείων από την ΕΚΤ δεν θα ήταν κατ 'ανάγκη πανάκεια», επισημαίνει ο αναλυτή της Royal Bank of Scotland, Αλμπέρτο Γκάλο, αναφέρουν οι Financial Times.