Αμφιλεγόμενο πείραμα: Διαγράφουν τη μνήμη για να καταπολεμήσουν τον εθισμό στα ναρκωτικά [εικόνες]

Επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης πραγματοποίησαν ένα αμφιλεγόμενο πείραμα, προσπαθώντας να διαγράψουν μνήμες από ποντίκια. Μελλοντικός τους στόχος είναι η καταπολέμηση του εθισμού στα ναρκωτικά.

Μια μέθοδος που θυμίζει κάτι από την ταινία «Η Αιώνια Λιακάδα Ενός Καθαρού Μυαλού», όπου όσοι είχαν ερωτική απογοήτευση απευθύνονταν σε μια ιατρική ομάδα ώστε να διαγράψει την μνήμη του πρώην συντρόφου τους.

Η πιθανή, μελλοντική καταπολέμηση του εθισμού – Διαγράφοντας την μνήμη

Η καταπολέμηση του εθισμού στα ναρκωτικά αποτελεί άθλο για τους ναρκομανείς. Οχι μόνο επειδή διατηρούν έναν σχεδόν ανυπέρβλητο πόθο για την εκάστοτε ουσία, αλλά διότι ολόκληρη η ζωή τους είναι γεμάτη από συνήθειες που τους ωθούν την χρήση. Συγκεκριμένα άτομα, μέρη, δραστηριότητες ή οτιδήποτε άλλο μπορεί να έχει συνδεθεί στο μυαλό ενός ναρκομανή με την χρήση ναρκωτικών.

Ενώ λοιπόν υπάρχουν κέντρα απεξάρτησης που μπορούν να βοηθήσουν έναν, ενδεχομένως μικρό, αριθμό των χρηστών, δεν υπάρχει τρόπος ώστε αυτοί να μπορέσουν να αποβάλουν συνολικά την συνήθεια. Επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης που ασχολήθηκαν γύρω από το συγκεκριμένο θέμα, έκαναν μια πολύ σημαντική πειραματική ανακάλυψη, η οποία όμως είναι σε ένα βαθμό... αμφιλεγόμενη.

Δουλεύοντας πάνω σε ποντίκια, οι επιστήμονες κατάφεραν να διαγράψουν από την μνήμη τους συγκεκριμένα σημεία που είχαν συνδεθεί στο μυαλό τους με την χρήση κοκαΐνης. Η μελέτη τους δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό Nature Neuroscience και άνοιξε τον δρόμο για μια καινούργια μέθοδο αντιμετώπισης του εθισμού στα ναρκωτικά, που όμως πατάει στα όρια της βιοηθικής.

Στο πείραμα τους, αφού έθισαν τα ποντίκια στην κοκαΐνη, οι ερευνητές εντόπισαν την περιοχή του εγκεφάλου που συνδέει την επιθυμία για το ναρκωτικό, με την τοποθεσία όπου τους το προσέφεραν. Η εν λόγω περιοχή ονομάζεται «ιππόκαμπος» και έχει παρατηρηθεί ως η περιοχή που συνδέεται με την μνήμη και την χωρική πλοήγηση. Μάλιστα, τοποθετώντας μια ειδική χημική ουσία στον οργανισμό των ποντικιών, οι άνθρωποι του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ξεχώρισαν τους 133 νευρώνες που χρησιμοποιεί ο εγκέφαλος.

Χρησιμοποιώντας την τεχνική της οπτογενετικής, δηλαδή ουσιαστικά «φωτίζοντας» με μεγάλη προσοχή τις 133 περιοχές, οι επιστήμονες απενεργοποίησαν την δράση τους, για να δουν πως πλέον τα ποντίκια δεν κατευθύνονταν στο σημείο που τους τοποθετούσαν την κοκαΐνη. Με λίγα λόγια, οι επιστήμονες κατάφεραν να τροποποιήσουν την μνήμη των τρωκτικών, βοηθώντας τα να... ξεχάσουν τα ναρκωτικά.

Είναι σωστό να «πειράζει» κανείς τον ανθρώπινο εγκέφαλο; – Ενα θέμα βιοηθικής

Αυτό δεν είναι το πρώτο πείραμα διαγραφής μνήμης που πραγματοποιείται. Η τροποποίηση των αναμνήσεων είναι μια μέθοδος που τελευταία εξετάζεται από τους επιστήμονες, αφήνοντας όμως πολλά ερωτηματικά. Είναι σωστό να διαγράφει κανείς τα βιώματα του, ή ακόμα και τις υποσυνείδητες συνήθειες του; Εστω πως είναι.

Είναι ασφαλές να χρησιμοποιηθεί μελλοντικά μια τέτοιου είδους τακτική, από την στιγμή που έχουμε πολύ λίγες γνώσεις γύρω από την λειτουργία του ανθρώπινου εγκεφάλου; Και τι θα συμβεί αν η οπτογενετική δεν πάει όπως περιμένουν οι επιστήμονες και απενεργοποιηθούν κάποιοι λάθος νευρώνες;

Ακόμα και να υποθέσουμε όμως πως όλοι αυτοί οι προβληματισμοί ξεπερνιούνται. Η καταπολέμηση του εθισμού στα ναρκωτικά θα είναι μια θετική πλευρά του κλάδου της οπτογενετικής. Γνωρίζοντας όμως πως μπορεί κάποιος να επέμβει στον εγκέφαλο του, διαγράφοντας ο,τι επιθυμεί, δεν είναι πιθανόν η χρήση της οπτογενετικής επεκταθεί σε ακόμα πιο αμφιλεγόμενα ζητήματα;

Ακόμα φυσικά είναι πολύ νωρίς ώστε να βγει οποιοδήποτε συμπέρασμα, αφού οι επιστήμονες βρίσκονται σε πρωτογενές πειραματικό επίπεδο. Οι πειραματισμοί τους όμως, πατώντας πάνω στα όρια της βιοηθικής, είναι ικανοί να προκαλέσουν ποικίλα σχόλια.
(Εικόνα από την γνωστή ταινία «Η Αιώνια Λιακάδα Ενός Καθαρού Μυαλού)