Την ίδια ώρα που πολλές χώρες μιμούνται το πρόσφατο παράδειγμα της Αυστρίας να περιορίσει την ροή της μετανάστευσης, υψηλόβαθμα στελέχη των Βρυξελλών προσπαθούν να αναβιώσουν μια πανευρωπαϊκή προσέγγιση.
Μια ομάδα αξιωματούχων της ΕΕ στις Βρυξέλλες θέλει να διασώσει και να επαναπροσδιορίσει μια κοινή πανευρωπαϊκή προσέγγιση για τη μετανάστευση.
Η αναβίωση της κοινής προσέγγισης
Η νεα ώθηση από τις Βρυξέλλες έρχεται την ώρα που η Αυστρία, μαζί με μια ομάδα άλλων κρατών της ΕΕ, προχωρούν σε μονομερείς εθνικές λύσεις για να σταματήσουν τη ροή των προσφύγων, υπονομεύοντας τις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής – που υποστηρίζεται σθεναρά από τη Γερμανία - να εφαρμόσει μια κοινή πολιτική και στα 28 κράτη-μέλη για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Ενώ οι υπουργοί Εσωτερικών της ΕΕ ετοιμάζονται να συναντηθούν την Πέμπτη στις Βρυξέλλες για να βελτιώσουν την εφαρμογή της υπάρχουσας πολιτικής -που θεωρείται ευρέως ως μια αποτυχία- αξιωματούχοι της ΕΕ, μαζί με τους προέδρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τους ηγέτες των δύο κύριων πολιτικών ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, (οι οποίοι συνθέτουν την επονομαζόμενη και ομάδα G5) θα συναντηθούν την Δευτέρα σε μια προσπάθεια να συζητηθούν όλες οι εναλλακτικές λύσεις.
Οι υπέρμαχοι της κοινής προσέγγισης επιδιώκουν να εμποδίσουν τις χώρες που -υποχωρώντας από την κοινή γραμμή- επαναφέρουν τους συνοριακούς ελέγχους και να εντείνουν τις πιέσεις έναντι τους ώστε να τιμήσουν τις δεσμεύσεις που έλαβαν πέρυσι, συμπεριλαμβανομένης της μετεγκατάστασης των προσφύγων που βρίσκονται ήδη στην Ελλάδα και στην Ιταλία, σε άλλες χώρες της ΕΕ και να κρατήσουν ανοιχτά τα σύνορα για νέες αφίξεις αιτούντων άσυλο.
Οι G5
Σε συνέντευξή του, την Τρίτη, στην γερμανόφωνη έκδοση του Politico, ο Μάνφρεντ Βέμπερ, πρόεδρος της κεντροδεξιάς ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και μέλος του G5, δήλωσε ότι η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει τις προσπάθειές της σε διάφορα μέτωπα - από την ανθρωπιστική βοήθεια μέχρι τον έλεγχο των συνόρων.
«Χρειαζόμαστε πρώτα από όλα ένα σχέδιο για να βοηθήσουμε τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη», δήλωσε ο Βέμπερ. «Επίσης, χρειαζόμαστε έναν μηχανισμό κατανομής των βαρών εντός της ΕΕ. Τέλος, πρέπει να επενδύσουμε περισσότερους πόρους στις περιφέρειες και να εντείνουμε την αναπτυξιακή βοήθεια».
Ο Βέμπερ είπε επίσης ότι «αν μια χώρα δεν είναι σε θέση να προστατεύσει τα εξωτερικά σύνορα, (της ΕΕ), τότε ο Frontex πρέπει να έχει το δικαίωμα να κάνει τους ελέγχους και να εξασφαλίζει τα κοινά, ευρωπαϊκά μας σύνορα».
Ο Βέμπερ πρόσθεσε: «Έχουμε συμφωνήσει με την χώρα που κατέχει αυτή τη στιγμή την Προεδρία της ΕΕ, την Ολλανδία, ότι θέλουμε να ολοκληρωθεί η νομοθετική διαδικασία (σχετικά με τις προτάσεις που έχουν ήδη υποβληθεί) μέχρι το τέλος της Προεδρίας της, αυτό το καλοκαίρι».
Το G5 είναι μια άτυπη ομάδα που συνεδριάζει τακτικά κατά την διάρκεια των δείπνων εργασίας για να συντονίσει την μεταναστευτική πολιτική της Ένωσης. Περιλαμβάνει τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζάν Κλόντ Γιούνκερ, τον Αντιπρόεδρο της, Φρανς Τίμερμανς, τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Μάρτιν Σούλτς και τους ηγέτες των δύο κύριων πολιτικών ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τον Βέμπερ του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και τον Πιτέλα της κεντροαριστερής ομάδας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών.
Η αμφισβήτηση της κοινής προσέγγισης
Η μορφή και το περιεχόμενο της ανανεωμένης πρωτοβουλίας παραμένουν ασαφή, αλλά αυτή η κίνηση από τους κορυφαίους πολιτικούς ηγέτες της ΕΕ δείχνει ότι η Ένωση θα μπορούσε να ετοιμάζεται για άλλη μια συντονισμένη προσπάθεια ώστε να αναζωογονηθεί μια κατά τα άλλα αποτυχημένη κοινή πολιτική.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες προετοιμάζουν ακόμη μια Σύνοδο Κορυφής, στις 6 Μαρτίου, αυτήν την φορά μαζί με την Τουρκία, η οποία και θεωρείται ένας κρίσιμος εταίρος στη νέα στρατηγική.
Οι αποφάσεις της ΕΕ, έχουν ήδη αρχίσει να αμφισβητούνται στο έδαφος με αρκετές ευρωπαϊκές χώρες να σηκώνουν φράχτες στα σύνορα τους, ενώ δεχθήκαν νέο ισχυρό πλήγμα στη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου την περασμένη εβδομάδα, όταν η Αυστρία ανακοίνωσε την θέσπιση ανώτατων ορίων για τις αιτήσεις ασύλου που θα δέχεται (μόνο 80 την ημέρα) και την απαγόρευση εισόδου στην χώρα σε μετανάστες οταν υπερβαίνουν το όριο των 3.200 ατόμων την ημέρα.
Αυτό προκάλεσε την έντονη αντίδραση ηγετών και αξιωματούχων της ΕΕ, οι οποίοι φοβούνται ότι η απόφαση της Βιέννης θα ενθαρρύνει και άλλες χώρες να λάβουν μονομερείς αποφάσεις για να αντιμετωπίσουν την εισροή προσφύγων στα εδάφη τους.
Αυτό έχει αποδειχθεί ότι είναι το και μεγάλο πρόβλημα των ημερών που ακολούθησαν την πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής, οδηγώντας τον αρμόδιο Επίτροπο της ΕΕ για την μετανάστευση, Δημήτρη Αβραμόπουλο, να κάνει μια λακωνική επικριτική δήλωση την Τρίτη και τον Ολλανδό Υπουργό Μετανάστευσης, Κλάας Ντίτζκχοφ, σε μια δραματική έκκληση για μια «πανευρωπαϊκή προσέγγιση» στο πρόβλημα.
Η Ελλάδα στα «κρύα του λουτρού»
Η Επιτροπή είχε ήδη αναστατωθεί από το γεγονός ότι η Αυστρία δεν την ενημέρωσε για την απόφαση της να επιβάλει ανώτατα όρια, σύμφωνα με πληροφορίες αξιωματούχων της ΕΕ. Επιπλέον, η πρωτοβουλία της να οργανώσει μια συνάντηση την Τετάρτη στη Βιέννη με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων που βρίσκονται στην «προσφυγική διαδρομή», χωρίς να περιλαμβάνει στους προσκεκλημένους της ούτε την Επιτροπή ούτε την Ελλάδα, εξόργισε τους Ευρωπαίους αξιωματούχους και προκάλεσε την σφοδρή αντίδραση της Αθήνας.
Ο Πρέσβης της Αυστρίας στην Ελλάδα κλήθηκε την Τρίτη στο υπουργείο Εξωτερικών για να λάβει σχετική διαμαρτυρία, σύμφωνα με την εφημερίδα Καθημερινή, την ίδια ώρα που εκπρόσωπος της Επιτροπής δήλωνε ότι «ανησυχούμε που ορισμένα κράτη-μέλη ενεργούν έξω από το συμφωνημένο πλαίσιο».
Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, η Σλοβενία, μια χώρα εντός της ζώνης Σένγκεν, δήλωσε ότι θα ενισχύσει τους ελέγχους στα σύνορά της με την Κροατία. Νοτιότερα, η Σερβία και η ΠΓΔΜ αναζητούν τον περιορισμό της ροής των προσφύγων από την Ελλάδα, και κατ 'ουσίαν, κινούνται προς την κατεύθυνση του ολοκληρωτικού κλεισίμοτος των συνόρων τους, απόφαση που θα αφήσει εκατοντάδες μετανάστες παγιδευμένους στην ελληνική πλευρά.
Οι εταίροι
Την Τρίτη, η βελγική κυβέρνηση κοινοποίησε στην Ευρωπαϊκή Ένωση την απόφαση της για προσωρινή αναστολή της συμφωνίας Σένγκεν για την ελεύθερη κυκλοφορία και για την ανάπτυξη έως και 290 αστυνομικών στα γαλλοβελγικά σύνορα για να αποτρέψουν τους μετανάστες που βρίσκονται στο στρατόπεδο του Καλαί, γνωστό και ως «Ζούγκλα», από το να περάσουν στο Βέλγιο.
Η κίνηση αυτή ήρθε την στιγμή που η Γαλλία αναμένει σχετική δικαστική απόφαση που θα μπορούσε να επιτρέψει στις γαλλικές αρχές να διαλύσουν τους καταυλισμούς και οικισμούς των μεταναστών στο Καλαί.
Το Βέλγιο είναι η έβδομη χώρα που ζητάει την προσωρινή αναστολή των κανόνων της Σένγκεν κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών. Η λίστα περιλαμβάνει την Αυστρία, τη Δανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Σουηδία και τη Νορβηγία, η οποία είναι μέλος της Σένγκεν, αλλά όχι της ΕΕ.
Η Ελλάδα, ένα τεράστιο στρατόπεδο προσφύγων
Η αυστριακή απόφαση και τα σημεία συμφόρησης της προσφυγικής ροής που έχουν ενεργοποιηθεί καθ όλο το μήκος της διαδρομής της μετανάστευσης, αναδεικνύουν όλο και περισσότερο την διαφαινόμενη μοίρα της Ελλάδα: Να μετατραπεί σ ένα τεράστιο στρατόπεδο προσφύγων.
«Αυτή είναι η χειρότερη δυνατή εξέλιξη, γιατί αφήνει Ελλάδα «στο κρύα του λουτρού», καθώς είναι πολύ δύσκολο να εφαρμόσει τις αποφάσεις», υποστήριξε η Αλεξάνδρα Στίγκλμαγιερ, κύρια αναλύτρια του think tank, «Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Σταθερότητας». «Οι περιφράξεις που κατασκευάζονται δεν θα είναι αρκετές για να ανακόψουν την ροή», προειδοποίησε. «Θα απαιτηθεί η παρέμβαση της αστυνομίας και αυτό πολύ πιθανά θα οδηγήσει στην χρήση βίας κατά των προσφύγων», πρόσθεσε.
Η προοπτική της Ελλάδα βρίσκεται τόσο στην αρχή, όσο και στο τέλος της προσφυγικής διαδρομής των ανθρώπων που προσπαθούν να φτάσουν στην βόρεια Ευρώπη. Είναι ένας από τους λόγους άλλωστε για τους οποίους κατά την τελευταία σύνοδο κορυφής, οι ηγέτες της ΕΕ χαιρέτισαν την πρόθεση της Επιτροπής να «κάνει συγκεκριμένες προτάσεις, το συντομότερο δυνατόν, για να παράσχει ανθρωπιστική βοήθεια και να στηρίξει τις χώρες που αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο αριθμό προσφύγων και των μεταναστών».
Σχεδόν 50 υπάλληλοι της ΕΕ συνεργάζονται αυτή την στιγμή με τις εθνικές αρχές στην Ελλάδα, παρέχοντας βοήθεια προς την κύρια χώρα υποδοχής της ΕΕ .
Εν τω μεταξύ, οι πρόσφυγες συνεχίζουν να καταφθάνουν μαζικά στην Ευρώπη. Μόνο μέσω της Ελλάδας, έχουν ήδη εισέλθει 102.547 άτομα από την αρχή του έτους, σύμφωνα με στοιχεία που έδωσε ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης, την Τρίτη. Συγκριτικά, το 2015, χρειάστηκαν έξι μήνες, μέχρι τον Ιούνιο, για να ξεπεράσουν οι αφίξεις τις 100.000.
(Άρθρο του Jacopo Barigazzi στο politico.eu)