Η προσφυγική κρίση και οι ολοένα αυξανόμενες μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη είναι ένα πρόβλημα που σείει συθέμελα την Ευρωπαϊκή Ένωση, με τους θεσμούς και τα κράτη μέλη της να αδυνατούν ως σήμερα να αντιμετωπίσουν επιτυχώς την έλευση τόσων εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων στα εδάφη της.
Δημόσια διοίκηση, κοινωνία, πολιτικό σύστημα και οικονομική ζωή αναστατώνονται σε κάθε ευρωπαϊκή χώρα που έχει βρεθεί στον δρόμο των προσφύγων που προσπαθούν να γλιτώσουν από την φρίκη του πολέμου και να βρεθούν στο ασφαλές καταφύγιο της φιλελεύθερης Ευρώπης. Ανάμεσα τους και πολλοί οικονομικοί μετανάστες που περιπλέκουν ακόμη πιο πολύ την ήδη εύθραυστη κατάσταση. Η εξέλιξη αυτή έχει επίσης αναδείξει όλες τις αδυναμίες της Ένωσης, όπως είναι τα αργά αντανακλαστικά της, ο αποσπασματικός χειρισμός της κρίσης, καθώς και οι έντονες διαφορές μεταξύ των χωρών που την απαρτίζουν.
Η ευρωπαϊκή έκδοση του Politico ρώτησε την γνώμη 12 κορυφαίων ειδικών, πολιτικών και τεχνοκρατών, για τους καταλληλότερους τρόπους αντιμετώπισης της προσφυγική κρίσης απο την Ευρώπη και δημοσιεύει τις απαντήσεις τους.
- Jens Spahn, Γερμανός Βουλευτής των Χριστιανοδημοκρατών
«Η κρίση είναι ευκαιρία για την αναζωογόνηση της ΕΕ»
Η υψηλή εισροή προσφύγων είχε ήδη προκαλέσει ανησυχία τα τελευταία μερικά χρόνια. Το περασμένο καλοκαίρι όμως η κατάσταση έγινε πολύ κρίσιμη. Η αναζήτηση μιας ευρωπαϊκής λύσης έχει αποδειχθεί ότι είναι μια επίπονη διαδικασία, καθώς παρατηρούνται έντονες κοινωνικές και πολιτικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών.
Η Γερμανία, επίσης, αναμφισβήτητα, δεν κάνει αρκετά για να υποστηρίξει τις χώρες της Νότιας Ευρώπης που διαχειρίζονται τον αυξημένο αριθμό των προσφυγικών αφίξεων. Τώρα, η ΕΕ αντιμετωπίζει μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της ιστορίας της. Αλλά το ευρωπαϊκό εγχείρημα υπήρξε ιδιαίτερα ανθεκτικό σε συνθήκες κρίσεις στο παρελθόν και αυτό θα πρέπει να χρησιμεύσει ως ενθάρρυνση και για την τρέχουσα πρόκληση. Θα πρέπει μάλιστα να θεωρηθεί ως μια ευκαιρία για να πάει η Ευρώπη ένα ακόμη βήμα προς τα εμπρός.
Η κρίση των προσφύγων δεν είναι κατά κύριο λόγο γερμανικό πρόβλημα, αλλά ευρωπαϊκό. Για πάρα πολύ καιρό έχουμε αγνοήσει τις συγκρούσεις θα προέκυπταν λογικά ανάμεσα στα κράτη-μέλη της. Εμείς πρέπει τώρα να αναλάβουν την ευθύνη για αυτό το γεγονός. Ως Ευρωπαίοι, δεν μπορούμε να αφήσουμε το δύσκολο αυτό έργο να μας χωρίσει.
Προς αυτόν τον στόχο, υπάρχουν τρία σημαντικά βήματα για την ΕΕ
- Πρέπει να διασφαλίσει τα εξωτερικά σύνορα της, ενισχύοντας τον Frontex σε σύντομο χρονικό διάστημα. Μόνο αυτό μπορεί να εγγυηθεί την ελευθερία που μας δίνει η Σένγκεν.
- Θα πρέπει να αυξήσει τη στήριξη της προς τις γειτονικές της χώρες, προκειμένου να εξαλείψει την ανάγκη των πολιτών τους να μεταναστεύσουν για οικονομικούς λόγους.
- Πρέπει να θεσπίσει κοινή ευρωπαϊκή νομοθεσία για το άσυλο με καθορισμένους κανόνες και συγκρίσιμα επίπεδα παροχών για τη στήριξη εκείνων που έχουν ανάγκη.
Ένα πράγμα πρέπει να είναι σαφές σε κάθε μέλος της ΕΕ: Καμία χώρα δεν μπορεί να επωμιστεί το βάρος της κρίσης των προσφύγων μόνη της. Πρέπει να συμβιβαστούμε με τα λάθη μας - και να μάθουμε από αυτά. Αν το κάνουμε, η κρίση θα μπορούσε να είναι μια ευκαιρία για την αναζωογόνηση της Ένωσης.
- Guy Verhofstadt, Επικεφαλής της «Alliance of Liberals and Democrats for Europe» στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
«Η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται μια πολιτική ασύλου με συνοχή»
Αντί για αποτρεπτικές τακτικές όπως το κλείσιμο των συνόρων, η επιβολή εθνικών ποσοστώσεων ή η κατάσχεση προσωπικών αντικειμένων, χρειαζόμαστε μια πραγματικά ευρωπαϊκή προσέγγιση.
Πρώτα απ 'όλα, θα πρέπει να εξασφαλίσουμε τα πιο κρίσιμα σύνορα μας- αυτά ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Τουλάχιστον 2.000 Ευρωπαίοι αξιωματικοί θα έπρεπε να ασχολούνταν ήδη με την καταγραφή των προσφύγων στην περιοχή. Η Δύναμη Ταχείας Αντίδρασης θα πρέπει να αποφασίζει έπειτα ποιος θα ταξιδέψει προς κάποιον προορισμό στην Ευρώπη και ποίος θα ταξιδέψει πίσω στη χώρα καταγωγής του.
Ταυτόχρονα, πρέπει να βελτιώσουμε τις συνθήκες διαβίωσης στα κέντρα προσφύγων στην Τουρκία και την Ευρώπη. Αντί να ξοδεύουμε δισεκατομμύρια σε μια κακή συμφωνία με τον Ερντογάν, θα πρέπει να δώσουμε στοχευμένη, άμεση βοήθεια στους πρόσφυγες - με τη μορφή της παροχής υγειονομικής περίθαλψης, εκπαίδευσης και σίτισης – για να τους ενδυναμώσουμε και να τους επιτρέψουμε περισσότερο έλεγχο της κατάστασής τους.
Αλλά για να λύσει πραγματικά κάποιος την κρίση, πρέπει να κοιτάξει πέρα από την κατάσταση έκτακτης ανάγκης που βιώνουμε και να αντιμετωπίσει τα βαθύτερα αίτια της. Χρειάζεται να μετατρέψουμε την Frontex σε ένα ολοκληρωμένο ευρωπαϊκό «Λιμενικό Σώμα». Η πρόταση της Επιτροπής είναι έτοιμη και τώρα πρέπει να περάσει γρήγορα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο Υπουργών. Η επόμενη ενδιάμεση αναθεώρηση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού είναι η κατάλληλη στιγμή για να αυξήσουμε σημαντικά τη χρηματοδότηση της Frontex.
Η δημιουργία μιας ευρωπαϊκής μεθοριακής Ακτοφυλακής θα μπορούσε φυσικά να σημαίνει ότι πρέπει να συμφωνήσουμε σε ένα σύνολο κανόνων που θα διέπει τις ενέργειές της. Ο ισχύων κανονισμός του Δουβλίνου έχει αποτύχει -προκάλεσε μια κούρσα «προς τα κάτω», σύμφωνα με την οποία τα ευρωπαϊκά κράτη ανταγωνίζονται για το πιό θα γίνει λιγότερο ελκυστικά για τους μετανάστες. Το Συμβούλιο πρέπει να συμφωνήσει σε ένα σύνολο κανόνων χορήγησης ασύλου που πρέπει να εφαρμόζονται από όλες τις χώρες, με ένα υποχρεωτικό σύστημα ποσοστώσεων που διανέμει τους πρόσφυγες στα 28 κράτη-μέλη.
- György Schöpflin, Ούγγρος Ευρωβουλευτής
«Η Μεταναστευτική Πολιτική πρέπει να είναι αρμοδιότητα των κρατών»
Η κρίση της μετανάστευσης έχει εμβαθύνει τα ήδη υπάρχοντα ρήγματα στην Ευρώπη - μεταξύ των κρατών μελών της Ένωσης που «κοιτούν προς την άλλη μεριά» όταν οι μετανάστες περνούν μέσα από αυτά και εκείνων των κρατών που τους υποδέχονται, μεταξύ εκείνων που αγκαλιάζουν την πολυπολιτισμικότητα και εκείνων που δεν θέλουν καμμία σχέση με αυτήν, μεταξύ εκείνων που πιστεύουν ότι η μετανάστευση θα τονώσει την οικονομία τους και εκείνων που υποστηρίζουν ότι οι μετανάστες θα επιβαρύνουν την αγορά εργασίας τους, μεταξύ εκείνων που έχουν τα χρήματα για να ενσωματώσουν ανειδίκευτους μετανάστες και εκείνων που δεν έχουν αυτήν την δυνατότητα..
Αυτές οι αντίθετες απόψεις δεν μπορούν να συμφιλιωθούν.
Η διάκριση μεταξύ γνήσιων αιτούντων άσυλο και των οικονομικών μεταναστών θα πρέπει να τηρείται με πολύ μεγαλύτερη αυστηρότητα. Η ιδιότητα του «προστατευόμενου προσώπου» θα πρέπει να εφαρμόζεται πιο συχνά, καθώς αποφεύγει την ανεξέλεγκτη διόγκωση της μετανάστευσης μέσω πολιτικών όπως η επανένωση οικογενειών, που περιθωριοποιεί τους τοπικούς πληθυσμούς και υπονομεύουν την ένταξη.
Οι χώρες-μέλη της ΕΕ θα πρέπει να προετοιμαστούν για να επιστρέψουν έναν σημαντικό αριθμό μεταναστών, ιδίως εκείνων που ήρθαν για οικονομικούς λόγους, στις χώρες καταγωγής τους. Η ΕΕ θα πρέπει να αποδεχθεί ότι οι πολίτες των χωρών μελών θα πρέπει να δώσουν τη συγκατάθεσή τους για τη φιλοξενία μεγάλου αριθμού μεταναστών στα κράτη τους και ότι οι περισσότερες, αν όχι όλες, οι πτυχές της μεταναστευτικής πολιτικής θα πρέπει να καθοριστούν σε επίπεδο έθνους-κράτους.
- Gianni Pittella, Πρόεδρος της ομάδας «Progressive Alliance of Socialists and Democrats» στο Ευρωκοινοβούλιο
«Έχουμε λύσεις, τώρα πρέπει να τις εφαρμόσουμε»
Πώς μπορούμε να λύσουμε την κρίση της μετανάστευσης; Είναι εύκολο. Θα ήταν αρκετό αν θέταμε σε ισχύ αμέσως όλα τα μέτρα που προτείνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που ψήφισε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και κυρίως, που έχουν εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Υπάρχει όμως μια εμπλοκή. Τα περισσότερα από τα ευρωπαϊκά κράτη δεν εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους και περιφρονούν τις αποφάσεις που λαμβάνονται.
Η Ευρώπη κινδυνεύει με κατάρρευση ως αποτέλεσμα της ανόητης και κοντόφθαλμης ψευδαίσθησης ότι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα με την αύξηση των τειχών, το κλείσιμο των συνόρων, θέτοντας όρια και διακρίσεις με βάση τη θρησκεία ή με την οικοδόμηση μιας μίνι-Σένγκεν περιοχής.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη προτείνει λύσεις. Οι χώρες απλά αρνούνται να τις εφαρμόσουν. Ως συνέπεια της γενικής απουσίας συγκεκριμένων στοιχείωνς, η καταγραφή δεν λειτουργεί σωστά, το ξεπερασμένο σύστημα του Δουβλίνο 2 παραμένει στη θέση του και ο Frontex δεν έχει ξεκινήσει ακόμη τη στήριξη των χωρών μελών στον τομέα του έλεγχου των εξωτερικών συνόρων.
Πώς μπορούμε λοιπόν να επιλύσουμε την κρίση; Ας ξεκινήσουμε από κυρώσεις για τη μη συνεργασία και παράλληλα επιβράβευση εκείνων που συνεργάζονται. Η Ευρώπη είναι μια οικογένεια που μοιράζεται τις ίδιες αξίες και υποχρεώσεις. Δεν είναι ένα à-la-carte μενού από τα οποία μπορούμε να επιλέξουμε μόνο όσα μας αρέσουν.
- Ivan Krastev, Πρόεδρος του Κέντρου Φιλελεύθερων Στρατηγικών στην Σόφια, Βουλγαρία
«Για να επιζήσουμε πρέπει να ανακτήσουμε τον έλεγχο»
Υπάρχουν κρίσεις που δεν μπορούμε να επιλύσουμε, παρά μόνο να τις επιζήσουμε - και η προσφυγική κρίση των προσφύγων είναι μια από αυτές. Η πιο πειστική πρόταση που έχει στη διάθεσή της η Ευρώπη, που θα μπορούσε πραγματικά να κάνει τη διαφορά σε σύντομο χρονικό διάστημα, είναι το σχέδιο που παρουσίασε η Μέρκελ στην «Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Σταθερότητας» (European Stability Initiative) και που τώρα συζητείται από τους Ευρωπαίους ηγέτες.
Κεντρική ιδέα της πρότασης είναι η επανεγκατάσταση εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων από την Τουρκία σε μια ομάδα κρατών μελών της ΕΕ, και παράλληλα η επιστροφή όλων των μεταναστών από την Ελλάδα στην Τουρκία. Αν η Τουρκία θεωρείται ασφαλής τρίτη χώρα για τους πρόσφυγες, η Ελλάδα μπορεί νομίμως να επιστρέψει τους ανθρώπους που εισήλθαν στα εδάφη της και να εξετασθούν εκεί οι αιτήσεις τους για άσυλο.
Ταυτόχρονα, η ΕΕ πρέπει να δείξει ότι είναι σοβαρή όσο αφορά στην υποστήριξη των προσφύγων που βρίσκονται στην Τουρκία, και να πραγματοποιήσει την υπόσχεσή της προς τους Τούρκους πολίτες για ταξίδια χωρίς βίζα.
Καμία πρόταση δεν είναι τέλεια. Αυτή ειδικά θα είναι πολύ δύσκολο να την διαπραγματευτούν και να την εφαρμόσουν, αλλά περιγράφει μια ρεαλιστική πορεία προς τα εμπρός. Θα μετατρέψει μια ανθρωπιστική καταστροφή σε μια ομαλή διαδικασία μετανάστευσης. Οι πρόσφυγες θα μπορούν να φτάσουν στην Ευρώπη χωρίς να διακινδυνεύουν τη ζωή τους και την ίδια στιγμή θα αποκατασταθεί ένα αίσθημα ελέγχου, στοιχείο ζωτικής σημασίας για το μέλλον ολόκληρου του ευρωπαϊκού σχεδίου.
- Demetrios G. Papadimetriou, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Μεταναστευτική Πολιτικής και επίτιμος Πρόεδρος του Ινστιτούτου Μεταναστευτικής Πολιτικής
«Να λέμε λιγότερα - Να πράττουμε περισσότερα»
Η "Επίλυση" της μεταναστευτικής κρίση δεν επιδέχεται απλές ή εφάπαξ συνταγές. Μπορούμε όμως αν θέλουμε να ξεκινήσουμε με μια απλή παραδοχή: Η Ευρώπη πρέπει να λέει λιγότερα και να κάνει περισσότερα.
Η επίλυση της κρίσης απαιτεί τρία πράγματα.
1) Πρέπει να προσδιορίσουμε τα λάθη που έγιναν και να τα διορθώσουμε. Αυτό συμπεριλαμβάνει το γεγονός ότι η Ευρώπη "καταργεί" μονομερώς τα σύνορά της στην Μεσόγειο, με τις επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης που πραγματοποιεί -νομικά αναγκαίο και ηθικά υπεύθυνο- επιτρέποντας η ίδια την είσοδο αυτών των ανθρώπων στα εδάφη της- όταν την ίδια στιγμή, λίγοι άνθρωποι που δεν δικαιούνται προστασίας επαναπατρίζονται. Το χάος στο Αιγαίο είναι η λογική εξέλιξη αυτής της «πολιτικής». Επιπλέον, οι Ευρωπαίοι πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι οι μονομερείς αποφάσεις μίας χώρας έχουν μεγάλες συνέπειες για τους γείτονες της. Και η Γερμανία είναι μια τέτοια περίπτωση.
2) Οι κυβερνήσεις πρέπει να αντιμετωπίσουν το δύσκολο έργο που βρίσκεται μπροστά τους: να αναπτύξουν ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανταπόκρισης και να το εφαρμόσουν με δυναμισμό. Όπως έχει γραφτεί τόσες πολλες φορές - το πρόβλημα είναι η εκτέλεση. Συγκεκριμένα, ο επαναπατρισμός των αιτούντων άσυλο των οποίων οι αιτήσεις έχουν απορριφθεί. Αυτό πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα της πολιτικής μας, για την προστασία της ακεραιότητας του συστήματος της ΕΕ. Εξίσου σημαντικός στόχος πρέπει να είναι η μείωση της ροής από την Τουρκία, βάσει και των μέτρων που αποφασίστηκαν στην κοινή συμφωνία του περασμένου Νοεμβρίου. Η εφαρμογή της συμφωνίας θα είναι δύσκολη, και πολύ πιο ακριβή από ό, τι η Ευρώπη φαντάζεται. Η αποφασιστικότητα της Τουρκίας - και η υπομονή της Ευρώπης - θα δοκιμαστούν. Η Συρία είναι ένα ακόμη κομμάτι αυτού του παζλ. Ο στόχος πρέπει να είναι η δημιουργία και η σταδιακή επέκταση των «ασφαλών ζωνών» στις οποίες οι Σύριοι μπορούν να βρουν προστασία. Τελικός στόχος: Ένα μεγάλο πρόγραμμα ανθρωπιστικής αποκατάστασης που αντικαθιστά το χάος με την τάξη, τον κίνδυνο με την ασφάλεια, την παρανομία με τη νομιμότητα.
3) Πρέπει να αναπτύξουμε σχέδια έκτακτης ανάγκης για την πιθανότητα οι πολιτικές της ΕΕ να μην εφαρμόζονται σωστά. Τίποτα σχετικό με αυτές τις προτεινόμενες λύσεις δεν θα είναι εύκολο. Αλλά η εναλλακτική λύση - η διάλυση του Ευρωπαϊκού πειράματος - θα ήταν πολύ πιο σοβαρή.
- Jeroen Lenaers, Ολλανδός ευρωβουλευτής, «ραπορτέρ» του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος
«Να ελέγξουμε τα σύνορα - Να διασφαλίσουμε την αλληλεγγύη»
Η επίλυση της μεταναστευτικής κρίσης έχει γίνει το πιο επείγον ερώτημα για τους υπεύθυνους χάραξης της ευρωπαϊκής πολιτικής και για τους ηγέτες των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών κυβερνήσεων σε όλη την Ευρώπη. Από την μια Σύνοδο Κορυφής στην άλλη, η Ευρώπη υπόσχεται πολύ περισσότερα από ότι οι χώρες-μέλη της είναι πρόθυμες να προσφέρουν.
Κατά συνέπεια, ο μηχανισμός μετεγκατάστασης που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει μετατραπεί σ' ένα νεκρό γράμμα. Τα προοριζόμενα κεφάλαια για τα κράτη-μέλη δεν έχουν μεταβιβαστεί ακόμη. Από τα πέντε "hotspots" που υποσχέθηκε η Ελλάδα μόνο το ένα λειτουργεί. Και ακόμη και σήμερα, παρά την αμφιλεγόμενη συμφωνία με την Τουρκία, χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες εξακολουθούν να εισέρχονται στην ΕΕ σε καθημερινή βάση.
Η πρώτη μας προτεραιότητα θα πρέπει να είναι να αποκτήσουμε ξανά τον έλεγχο των εξωτερικών μας συνόρων. Η πρόταση της Επιτροπής για την συνοριοφύλαξη θα πρέπει να ολοκληρωθεί και να εφαρμοστεί πριν από το τέλος του έτους, αλλά δεν έχουμε την πολυτέλεια να περιμένουμε μέχρι τότε. Χρειαζόμαστε κοινή δράση στα σύνορά μας – τώρα!
Θα πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε ότι δεν είναι όλοι όσοι φθάνουν στις ακτές της Ευρώπης πρόσφυγες, κυνηγημένοι από τον πόλεμο και τις διώξεις. Υπάρχει μια επικίνδυνη έλλειψη σαφήνειας όσον αφορά τον αριθμό των προσφύγων που φθάνουν στην Ευρώπη. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε αμέσως αυτό το ζήτημα και ταυτόχρονα να επιταχυνθεί η επιστροφή των παράνομων μεταναστών στις χώρες καταγωγής τους.
Οι επαναπατρισμοί πρέπει να εκτελούνται χωρίς καθυστέρηση. Ο μηχανισμός αναδιανομής θα πρέπει να επαναλετουργήσει, προκειμένου να μοιραστεί το βάρος δίκαια μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. Αν η συνεργασία με βάση την αρχή της αλληλεγγύης δεν λειτουργήσει σε εθελοντική βάση, η Επιτροπή θα πρέπει να διερευνήσει τις δυνατότητες της για επιβολή αυτής στις χώρες που αρνούνται κατηγορηματικά και συστηματικά να συμμετάσχουν σε μια κοινή προσέγγιση.
- Syed Kamall, Πρόεδρος της ομάδας «Conservatives and Reformists» στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
«Να σταματήσουμε να ψάχνουμε την εύκολη λύση - Να τηρήσουμε τους κανόνες»
Τα έθνη της ΕΕ έχουν την ηθική υποχρέωση να βοηθήσουν τους ανθρώπους που προσπαθούν να διαφύγουν απο δολοφονικά καθεστώτα ή οργανισμούς. Όμως η αποτυχία να γίνει η διάκριση μεταξύ των προσφύγων και των οικονομικών μεταναστών έχει επιδεινώσει την κρίση. Η Ευρώπη δεν μπορεί να είναι ο προορισμός για τον καθένα που αναζητά μια καλύτερη ζωή.
Οι πολιτικοί ηγέτες πρέπει να σταματήσουμε να αναζητούμε την «εύκολη λύση», που είναι βέβαιο ότι θα αποτύχει ακόμη και τη στιγμή που ανακοινώνεται. Θα πρέπει να αποδείξουμε ότι έχουμε κατανοήσει τις διαστάσεις αυτής της πολύ περίπλοκης κρίσης. Μόνο τότε μπορούμε να επικεντρωθούμε στην παροχή βοήθειας σε όσους πραγματικά διώκονται.
Δεν υπάρχει θαυματουργή λύση, εκτός από την προσκόλληση στους κανόνες στους οποίους έχουν ήδη συμφωνήσει οι ευρωπαϊκές χώρες. Αυτή η κρίση απαιτεί σημαντικούς πόρους από τα κράτη μέλη της ΕΕ: για την αστυνόμευση των εξωτερικών συνόρων, για την καταγραφή των εισερχομένων μεταναστών, για την διαδικασία εξέτασης των αιτημάτων ασύλου και για τις διαδικασίες επαναπατρισμού.
Οι επιστροφές μεταναστών, στο πλαίσιο των κανονισμών του Δουβλίνου, που ανεστάλησαν προς την Ελλάδα πριν από πέντε χρόνια, λόγω των κακών συνθηκών υποδοχής και η ανοιχτή πρόσκληση της Γερμανίας το 2015 τίναξε στον αέρα την Συνθήκη του Δουβλίνου. Ωστόσο, οι κανόνες αυτοί δεν χρειάζεται να ξαναγραφτούν, απλώς πρέπει να εφαρμοστούν. Εάν μια χώρα δεν μπορεί να συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις της και αρνείται να δεχθεί βοήθεια, οι άλλες χώρες έχουν κάθε δικαίωμα να προστατεύσουν τα δικά τους εθνικά σύνορα.
Η εφαρμογή είναι το κλειδί για την επίλυση αυτής της κρίσης. Μιλάμε για αλληλεγγύη με έναν αφηρημένο και ρομαντικό τρόπο. Αλλά η πραγματική αλληλεγγύη σημαίνει ότι ο καθένας συμμορφώνεται με τους κανόνες και τις υποχρεώσεις που έχουν συμφωνηθεί. Οι χώρες πρέπει να επιτρέψουν στους νόμους που συμφώνησαν να εφαρμοσθούν και να μην αφήσουν τους γείτονές τους να τους «σύρουν» προς τα κάτω.
- Alexandra Stiglmayer, κορυφαία αναλυτής και Γενική Γραμματέας του «European Stability Initiative»
«Να σταλεί βοήθεια σε Τουρκία και Ελλάδα»
Για την επίλυση της μεταναστευτικής κρίσης, η Ευρώπη πρέπει να δημιουργήσει έναν ασφαλή και νόμιμο τρόπο για τους πρόσφυγες να φτάνουν στις ευρωπαϊκές χώρες και να «κλείσουν» την παράνομη και επικίνδυνη διαδρομή του Αιγαίου. Αυτό μπορεί να ακούγεται εξαιρετικά φιλόδοξο, αλλά είναι εφικτό.
Ένας συνασπισμός προθύμων ευρωπαϊκών κρατών, με επικεφαλής τη Γερμανία, θα πρέπει να δεχθεί 100.000 Σύριους πρόσφυγες κατευθείαν από την Τουρκία, και να ξεκινήσει αμέσως η υλοποίηση αυτής της δέσμευσης. Σε αντάλλαγμα, η Τουρκία θα πρέπει να συμφωνήσουν να πάρει πίσω όποιον φτάνει στα ελληνικά νησιά μετά από μια ορισμένη ημερομηνία. Η ροή των προσφύγων έτσι θα μειωθεί σημαντικά, καθώς θα είναι σαφές ότι το ταξίδι στο Αιγαίο οδηγεί κατευθείαν πίσω στην Τουρκία.
Προκειμένου να αποτραπούν νέοι πρόσφυγες απ' το να συρρέουν στην Τουρκία με την ελπίδα να εγκατασταθούν μετά στην ΕΕ, ο συνασπισμός θα πρέπει να συμφωνήσει ότι οι άνθρωποι που θα δεχθεί τα αιτήματα τους, θα προέρχονται μόνο μεταξύ των 2,2 εκατομμυρίων προσφύγων που βρίσκονται στην Τουρκία πριν από τον Δεκέμβριο του 2015.
Για να είναι η Ελλάδα σε θέση να στείλει τους αιτούντες άσυλο πίσω στην Τουρκία νόμιμα, η Τουρκία πρέπει να βελτιώσει την προστασία που παρέχει στους Σύριους και να εφαρμόζει μέχρι κεραίας τις νομικές προβλέψεις. Αυτό είναι ένα θέμα που προϋποθέτει την πολιτική βούληση και στήριξη της ΕΕ.
Οι Ευρωπαϊκές χώρες που θα αποτελέσουν την αιχμή του δόρατος της νέας προσέγγισης θα πρέπει επίσης να αρχίσουν αμέσως τη χρηματοδότηση των σχεδίων που έχουν συνταχθεί για την Τουρκία, χωρίς να περιμένουν την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ όλων των 28 κρατών για τα 3 δις € πουη ΕΕ έχει υποσχεθεί στην Τουρκία.
Ο ηγέτης του ολλανδικού Εργατικού Κόμματος, το οποίο αποτελεί μέρος του κυβερνώντος συνασπισμού, φαίνεται να έχει λάβει σοβαρά υπόψη του την πρότασή μας, η οποία συνδυάζει την προστασία των προσφύγων με τον αποτελεσματικό έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ. Είναι καιρός να τεθεί σε ισχύ - αντί των επικίνδυνων και καταδικασμένων να αποτύχουν προτάσεων, όπως είναι η ανέγερση ενός «σιδηρούν παραπετάσματος» στην βόρεια Ελλάδα.
- Jimmie Åkesson, Σουηδός Βουλευτής, ηγέτης των «Σουηδών Δημοκρατών»
«Να σταματήσουμε στην Ευρώπη να παριστάνουμε τους αφελείς, έχουμε φτάσει στα όρια μας»
Σε μια πρόσφατη επίσκεψη μου σε ένα στρατόπεδο προσφύγων στην Ιορδανία, γνώρισα πολύ λίγους ανθρώπους που εξέφρασαν την επιθυμία να μετακινηθούν μακριά από τα σπίτια τους. Οι περισσότεροι δεν ήθελαν τίποτα περισσότερο από το να επιστρέψουν στην πατρίδα τους όταν σταματήσει ο πόλεμος..
Η μαζική ροή των μεταναστών που εισέρχονται στην Ευρώπη αποτελείται ως επί το πλείστον από νέους και μεσήλικες άνδρες που έχουν τα μέσα για να χρηματοδοτήσουν το ταξίδι τους και να πληρώσουν τους λαθρεμπόρους. Οι πραγματικά φτωχοί και άποροι μένουν πίσω. Ως εκ τούτου, οποιαδήποτε στήριξη και αν παρέχουμε στους μετανάστες που φτάνουν στην Ευρώπη βοηθά μόνο ένα κλάσμα όσων την έχουν ανάγκη.
Οι προσπάθειές μας για τη μακροπρόθεσμη επιτυχία του εγχειρήματος θα πρέπει να επικεντρωθούν στην παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας προς τις χώρες που οι εκτοπισμένοι έχουν εγκαταλείψει.
Υπάρχουν δύο βασικά πλεονεκτήματα σε αυτή την προσέγγιση. Πρώτον, τα κεφάλαια που διατίθενται στις περιοχές αυτές παρέχουν την απαραίτητη βοήθεια σε μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων. Η ιδέα ότι μπορούμε να εξασφαλίσουμε σε όλους ένα ευρωπαϊκό βιοτικό επίπεδο είναι τόσο αφελής, όσο και αδύνατο να επιτευχθεί. Θα πρέπει όμως να διασφαλίσουμε τις βασικές ανάγκες, όπως το καθαρό πόσιμο νερό, την επαρκή τροφή, την ένδυση,την στέγη, τα φάρμακα και τα σχολικά είδη για τα παιδιά και τους πιο ευάλωτους πληθυσμούς. Αυτό το είδος της βοήθειας είναι καλύτερα να παρέχεται στις χώρες που γειτνιάζουν με τις εμπόλεμες περιοχές.
Δεύτερον, η προσέγγιση αυτή εξασφαλίζει ότι χωρα διατηρεί την δυναμική της για ανοικοδόμηση, μετα το πέρας των συγκρούσεων. Το ταξίδι προς την Ευρώπη είναι πολύ ακριβό και ένας μεγάλος αριθμός αυτών των εκτοπισμένων ατόμων είναι οικονομικοί μετανάστες και όχι πρόσφυγες. Μερικοί είναι μάλιστα γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί και έχουν ένα καλό επίπεδο εκπαίδευσης. Είναι ζωτικής σημασίας να διασφαλίσουμε ότι αυτή η τεχνογνωσία θα παραμείνει στην χώρα, προκειμένου να βελτιστοποιήσει τις πιθανότητες ανάκαμψης όταν οι συγκρούσεις θα έχουν πια τερματιστεί.
- François De Smet, Διευθυντής του Βελγικού Ομοσπονδιακού Κέντρου για την Μετανάστευση
«Να μην ξεχνάμε και τους οικονομικούς μετανάστες»
Η Ευρώπη μπορεί να επιλύσει μόνη της κρίσης των προσφύγων αν δεσμευθεί σε μια διττή προσέγγιση: Από την μια, μια κοινή, ολοκληρωμένη πολιτική ασύλου και από την άλλη, μια μεταναστευτική πολιτική που θα αναγνωρίζει και θα οργανώνει τις ροές της οικονομικής μετανάστευσης, αντί να αντιστέκεται και την αρνείται.
Η κρίση των προσφύγων που έγινε πρωτοσέλιδο το περασμένο καλοκαίρι είναι μόνο μια πτυχή της διεθνούς μετανάστευσης. Αλλά έχει «λάμψει» εν απουσία προληπτικής πολιτικής και συγκεκριμένης διεθνούς πολιτικής για την μετανάστευση.
Η λύση για την τωρινή κρίση απαιτεί περισσότερη συνεργασία. Η Ευρώπη πρέπει να δημιουργήσει ένα σύστημα που επιτρέπει στους αιτούντες άσυλο να καταχωρούν τις αιτήσεις από τις χώρες τους ή από κράτη που γειτνιάζουν με την ΕΕ. Αυτό θα καταπολεμήσει τα δίκτυα λαθρεμπορίου και θα εξαλείψει τους κινδύνους που συνεπάγεται η παράνομη διέλευση των μεταναστών. Οι αιτήσεις για άσυλο πρέπει να αντιμετωπίζονται το ίδιο σε όλη την ΕΕ. Η βιωσιμότητα του συστήματος βασίζεται στην ίση μεταχείριση των αιτούντων άσυλο σε ολόκληρη την ήπειρο, ανεξάρτητα από τη χώρα προορισμού για την οποία έχουν συμπληρωθεί.
Η Ευρώπη θα πρέπει επίσης να εργαστεί για το άνοιγμα νόμιμων διαύλων για τους οικονομικούς μετανάστες που αναζητούν εργασία στην ΕΕ, και να διευκολύνει την κατάρτιση τόσο για τις εξειδικευμένες, όσο και για τις ανειδίκευτες θέσεις εργασίας . Η Ευρώπη πρέπει να γίνει πιο ελκυστική και προσιτή για τους εργαζόμενους όλων των επιπέδων. Η Ευρώπη πρέπει να αντιμετωπίσει το θέμα με ρεαλισμό και να συλλογιστεί τις δικές της οικονομικές ανάγκες.
Λαμβάνοντας υπόψη την μάλλον δεινή δημογραφική προβολή της ηπείρου μας, θα πρέπει να είναι δυνατή η δημιουργία ενός αμοιβαία επωφελούς συστήματος με το οποίο η ΕΕ θα αντιμετωπίσει την κρίση. Δεν είναι απλά εφικτό - είναι θεμελιώδες για το ευρωπαϊκό εγχείρημα.
- Josef Janning, επικεφαλής του γραφείου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τις διεθνείς σχέσεις στο Βερολίνο
«Η Ευρώπη πρέπει να δράσει και έπρεπε να έχει παρέμβει νωρίτερα»
Η επίλυση της προσφυγικής κρίσης απαιτεί πέντε αλληλοσυμπληρούμενες ενέργειες.
1) Η Ευρώπη χρειάζεται εσωτερική αλληλεγγύη. Αντί να επιμένει σχετικά με τα συστήματα φυσικής μετεγκατάστασης, το Ευρωπαϊκό Ταμείο για τους πρόσφυγες και το άσυλο, που χρηματοδοτείται από τα μέλη της ΕΕ, θα πρέπει να διατηρήσει την αλληλεγγύη του και να βοηθήσει τις χώρες που επωμίζονται το βάρος των προσφύγων.
2) Αν και η νέα συνοριακή υπηρεσία της ΕΕ είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, η ίδια η ζώνη του Σένγκεν θα πρέπει να προστατεύσει την ασφάλεια των εξωτερικών συνόρων της. Αυτό περιλαμβάνει τα κέντρα υποδοχής προσφύγων, όπου θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα για επαναπατρισμό όσων οι αιτήσεις τους για άσυλο έχουν απορριφθεί.
3) Η ΕΕ χρειάζεται μια ανθρωπιστική δύναμη επέμβασης, έτοιμη να δράσει σε μια πολύ μεγαλύτερη κλίμακα από ό, τι η ΕΕ ή η Ύπατη Αρμοστεία έχουν κάνει μέχρι σήμερα. Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να βοηθήσουν τους πρόσφυγες, από την στιγμή που εγκαταλείπουν τις πατρίδες τους, και όχι μόνο μετά την άφιξή τους στην Ευρώπη.
4) Οι Ευρωπαίοι χρειάζονται κοινή οικονομική, διπλωματική και στρατιωτική στόχευση - και τη θέληση να επιλυθούν οι συγκρούσεις στις γειτονικές τους περιοχές με πολιτικά μέσα. Θα πρέπει προς αυτόν τον στόχο να συνεργαστούν με κάθε άλλη περιφερειακή δύναμη, εποικοδομητικά.
5) Η ΕΕ χρειάζεται μια κοινή πολιτική ασύλου και μια συνολική μεταναστευτική πολιτική που θα της επιτρέψει να μοιράσει δίκαια τα βάρη μεταξύ των κρατών-μελών της. Πολύ συχνά, η διαδικασία χορήγησης ασύλου χρησιμοποιείται ως ένα υποκατάστατο για να αντιμετωπιστεί η έλλειψη πόρων για την μετανάστευση.
Η παθητικότητα δεν αποτελεί επιλογή. Ως το πιο προσηλωμένη κράτος-μέλος, η Γερμανία θα πρέπει να αναζητήσει ένα «συνασπισμό προθύμων» για την επίτευξη των στόχων αυτών.