Σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς Υγείας ο καρκίνος των ωοθηκών θεωρείται ως ο δεύτερος συχνότερος καρκίνος στις γυναίκες και δυστυχώς δίνει συμπτώματα όταν η νόσος έχει προχωρήσει αρκετά.
Φουσκωμένη κοιλιά το πρώτο σύμπτωμα
Οι γυναίκες που εμφανίζουν καρκίνο ωοθήκης συνήθως παρατηρούν μεγάλη αύξηση (φούσκωμα) της κοιλιάς τους. Συνήθως το αποδίδουν σε συνολική αύξηση του βάρους τους, όμως παράλληλα διαπιστώνουν πως αυτό δεν συμβαίνει και στα υπόλοιπα μέρη του σώματος τους, αλλά μόνο στην περιοχή της κοιλιάς.
Δυστυχώς, το φούσκωμα αυτό είναι αποτέλεσμα της δημιουργίας υγρού μέσα στην κοιλιά από τον καρκίνο που ονομάζεται ασκίτης. Επειδή το ασκιτικό υγρό που βρίσκεται σε όλη την κοιλιά έχει παραχθεί από τον καρκίνο, μοιραία είναι γεμάτο από καρκινικά κύτταρα που επιπλέουν μέσα σε αυτό. Αυτό σημαίνει ότι όπου βρίσκεται το ασκιτικό υγρό, υπάρχουν και εμφυτευμένα καρκινικά κύτταρα στις εσωτερικές επιφάνειες όλης της κοιλιάς. Για το λόγο αυτό ο καρκίνος της ωοθήκης είναι δυστυχώς γενικευμένος σε όλη την κοιλιακή χώρα μόλις διαγνωστεί.
Στρατηγική θεραπείαΜια κοιλιά «ποτισμένη» με ασκιτικό υγρό θα πρέπει να αντιμετωπιστεί με στρατηγικό τρόπο. Στις περιπτώσεις αυτές μία εγχείρηση που απλά θα αφαιρέσει μόνο τις ωοθήκες και τη μήτρα, δεν πρόκειται να θεραπεύσει τη νόσο. Μπορεί να αφαιρέσει την «πηγή» που προκάλεσε τον καρκίνο, δηλαδή την ωοθήκη, αλλά η μακροπρόθεσμη εξέλιξη και πρόγνωση για τη ζωή της ασθενούς εξαρτάται από το αν η νόσος είχε ήδη κάνει μεταστάσεις όταν αφαιρέθηκαν τα γυναικολογικά όργανα.
Οι συγκεκριμένες ασθενείς θα πρέπει να αντιμετωπίζονται εξ αρχής με τον τρόπο εκείνο που θα εξαλείψει τις πιθανότητες να παραμείνουν καρκινικά κύτταρα ή καρκινικοί λεμφαδένες στο εσωτερικό της κοιλιάς τους.
Πρέπει ο εξειδικευμένος ογκολογικός χειρουργός να κρίνει εάν πρέπει να προηγηθεί προ-εγχειρητική χημειοθεραπεία (neoadjuvant chemotherapy – downstaging), ώστε ο όγκος να συρρικνωθεί και ο ασκίτης να πάψει να υπάρχει και ακολούθως να γίνει η εγχείρηση ώστε να έχει τη μέγιστη αποτελεσματικότητα. Το αν πρέπει η ασθενής να χειρουργηθεί άμεσα ή να προηγηθεί ένα σχήμα χημειοθεραπείας θα κριθεί από τον έμπειρο ογκολογικό χειρουργό, ο οποίος θα έχει ως μοναδικό μέλημα το καλύτερο για την κάθε ασθενή εξατομικευμένα.
Ποιο είναι αποτελεσματικό χειρουργείο;
Αφού επιλεγεί η πλέον ενδεδειγμένη στρατηγική για την κάθε ασθενή, πρέπει να επακολουθήσει μία πολύ ριζική εγχείρηση. Η αφαίρεση ωοθηκών και μήτρας γίνεται πάντα από συνεργάτη γυναικολόγο, αλλά από μόνη της δεν είναι ποτέ αρκετή. Πρέπει σε όλες τις ασθενείς να αφαιρείται όλο το μείζον επίπλουν (όχι ένα μικρό μέρος του) και να γίνεται πλήρης λεμφαδενικός καθαρισμός στις περιοχές των λαγονίων αγγείων.
Στις ασθενείς εκείνες που υπάρχει μεταστατική νόσος, συνήθως αυτή γίνεται αντιληπτή σαν πάχυνση της εσωτερικής επιφάνειας της κοιλιάς (δηλαδή του περιτοναίου), ιδίως στην επιφάνεια του δεξιού ημιδιαφράγματος γύρω από το ήπαρ. Στις περιπτώσεις αυτές, όλες οι μεταστατικές μάζες πρέπει να αφαιρούνται κατά την διάρκεια της ίδιας εγχείρησης και όχι να αφήνονται μέσα στην κοιλιά για να αντιμετωπιστούν αργότερα με χημειοθεραπεία. Η συνολική αφαίρεση όλων των μεταστάσεων μπορεί μερικές φορές να χρειάζεται και αφαίρεση άλλων οργάνων, ή μέρους του διαφράγματος, ή μέρους του περιτοναίου. Η αφαίρεση όμως όλων αυτών των μαζών είναι απολύτως απαραίτητη κατά την πρώτη εγχείρηση προκειμένου να δοθεί στην ασθενή η ευκαιρία να ξεπεράσει οριστικά την νόσο της.
Σε ορισμένες περιπτώσεις εφαρμόζεται η λεγόμενη «Υπερθερμική Ενδοπεριτοναϊκή Χημεοθεραπεία – HIPEC», δηλαδή η έγχυση και κυκλοφορία χημειοθεραπευτικών φαρμάκων σε υψηλή θερμοκρασία (ώστε να είναι αποτελεσματικότερα) εντός της κοιλιάς, μετά την αφαίρεση των ύποπτων για καρκίνο περιοχών. Η μέθοδος αυτή, που απαιτεί ειδική τεχνολογία και εμπειρία όλης της χειρουργικής ομάδας, εξασφαλίζει την επαφή με χημειοθεραπευτικό φάρμακο όλης της εσωτερικής επιφάνειας της κοιλιάς και όλων των οργάνων, περιοχών δηλαδή που μπορεί τώρα να φαίνονται φυσιολογικές, αλλά να εμφανίσουν καρκινικές εναποθέσεις στο μέλλον, λόγω ακριβώς του ότι ο καρκίνος της ωοθήκης μπορεί να είναι ουσιαστικά γενικευμένος από την στιγμή της διάγνωσής του, όπως και παραπάνω αναφέρθηκε.
Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με τον κ. Τσιώτο Γρηγόριο, Γενικός Χειρουργός, Επίκ. Καθηγητής Χειρουργικής, Mayo Clinic, τηλ.επικοινωνίας: 6972094230 ή επισκεφτείτε την ιστοσελίδα www.digestive-surgery.gr
