Μιλήσαμε με τον Πίτερ Λίντμπεργκ, τον Νο 1 φωτογράφο μόδας που καθιέρωσε τη χρυσή πεντάδα των σούπερ μοντέλων [εικόνες]

Ηρθε για μία μέρα, για τα εγκαίνια της έκθεσής του, με τα διασημότερα σούπερ μοντέλα του κόσμου. Τον συνάντησα στην γκαλερί Gagosian στο Κολωνάκι.

Ο Πίτερ Λίντμπεργκ είναι ο κορυφαίος φωτογράφος μόδας παγκοσμίως στις μέρες μας. Είναι ο φωτογράφος που καθιέρωσε τον όρο σούπερ μοντέλο το 1990 και που την ίδια χρονιά απαθανάτισε για πρώτη φορά τη χρυσή πεντάδα Σίντι Κρόφορντ, Ναόμι Κάμπελ, Λίντα Ευαντζελίστα, Κρίστι Τέρλινγκτον, Τατιάνα Πάτιτζ. Φωτογραφίζει βασικά σε άσπρο μαύρο και δεν ρετουσάρει ποτέ πρόσωπα και σώματα. «Ρετουσάρω μόνο τις ψηφιακές εικόνες για τεχνικούς λόγους» δήλωσε στη συνέντευξη που έδωσε σήμερα το μεσημέρι στην γκαλερί Gagosian, επί της οδού Μέρλιν, λίγα μέτρα μακριά από τα επεισόδια στο Σύνταγμα. Από τα ανοιχτά παράθυρα της γκαλερί άκουγα τους ήχους της διαδήλωσης αλλά μέσα εκεί, περιστοιχισμένη από τις διασημότερες φωτογραφίες του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα ένιωθα λίγο σαν πολίτης του κόσμου, όπως πριν μερικά χρόνια.

«Για να απαντήσω στην ερώτηση, ρετουσάρω για να διορθώσω την εντελώς επιφανειακή αίσθηση της ψηφιακής φωτογραφίας. Προτιμώ το παραδοσιακό φιλμ αλλά τώρα πια δεν γίνεται να φωτογραφίσεις με φιλμ, είναι πολύ αργό, δεν προλαβαίνεις. Ομως το αποτέλεσμα της ψηφιακής δεν αποδίδει τίποτα από την ατμόσφαιρα, από τη λεπτομέρεια, από το βάθος της φωτογραφίας. Μου πήρε δύο χρόνια μέχρι να βρω πως να διορθώνω το ψηφιακό. Είναι αστείο, βέβαια, ο κόσμος να προχωράει κι εγώ να προσπαθώ να κάνω τα καινούργια πράγματα να δείχνουν όπως τα παλιά».

Τι είναι αυτό που βλέπετε στο μοντέλο σας όταν το φωτογραφίζετε;

«Την αύρα, τη σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ μας, τον αέρα που μεσολαβεί ανάμεσα σε μένα και σε αυτό. Το μοντέλο μου πάντα έχει ένα ενδιαφέρον για μένα κι αυτό δεν έχει να κάνει με την ομορφιά. Το μοντέλο είναι ο άνθρωπος που προσεγγίζω για να αποτυπώσω την αύρα που αναδίνει».

Ordula Reyer, Camargue, France, 1993 © Peter Lindbergh, Courtesy Gagosian Gallery

Οι περισσότερες φωτογραφίες στην έκθεση είναι γυμνά. Τι συμβολίζει το γυμνό για σας;

«Τη σχέση μου με το μοντέλο. Δεν εννοώ φυσικά μια σχέση ερωτική, αλλά μια σχέση προσωπική. Οταν ένα μοντέλο σου ποζάρει γυμνό, σου δίνει κάτι κι εσύ το παίρνεις και η σχέση σας από εκείνη τη στιγμή αλλάζει για πάντα. Αυτό το δόσιμο, συμβολίζει για μένα το γυμνό. Ξέρετε, την Κίρστεν (Μακ Μέναμι) προσπαθούσα να την πείσω για δύο χρόνια να κάνουμε ένα γυμνό. Δεν απαντούσε. Δεν έλεγε ούτε ναι ούτε όχι. Μια μέρα έρχεται και μου λέει από μόνη της “ΟΚ, είμαι έτοιμη”. Αυτό άλλαξε εντελώς τη σχέση που ένιωθα ότι έχω μαζί της. Δεν γίναμε ζευγάρι, δεν παντρευτήκαμε, αλλά πια έχουμε να μοιραστούμε κάτι πιο εσωτερικό. Το γυμνό είναι σαν την πορνογραφία: μπορεί να βλέπεις πορνό ταινίες για χρόνια κρυφά από τη γυναίκα σου και να μη συμβαίνει τίποτα. Από τη στιγμή όμως που θα της το πεις, η σχέση σας δεν είναι πια ίδια».

Σπουδάσατε ζωγραφική στην Σχολή Καλών Τεχνών του Βερολίνου. Τι σας έκανε να στραφείτε τελικά στην φωτογραφία;

«Η τύχη. Ημουν πολύ καλός φοιτητής στην Καλών Τεχνών, δούλευα περισσότερο απ΄όλους πάντα! Αρχισα με τη ζωγραφική και μετά ανακάλυψα τη νοηματική τέχνη – μαγεύτηκα! Στη νοηματική τέχνη μπορούσες να κάνεις τα πάντα, ένιωθες απόλυτη ελευθερία, αυτό με τρέλαινε! Αλλά μετά είδα το κενό. Αισθάνθηκα δηλαδή, βλέποντας τους συμφοιτητές μου και άλλους καλλιτέχνες, ότι αντιμετώπιζαν την τέχνη ως ιδέα, του στυλ “Θα κάνω αυτό και θα είναι φανταστικό. Θα κάνω εκείνο και θα είναι εντελώς διαφορετικό κ.ο.κ.”. Πάντα σημασία είχε η ιδέα αλλά δεν υπήρχε καμία σύνδεση με σένα τον ίδιο ως καλλιτέχνη, με αυτό που είχες μέσα σου, μέσα στην ψυχή σου, μέσα στην κοιλιά σου. Τότε είπα “τι κάνω εδώ;”».

Τι κάνατε εκεί;

«Εφυγα. Σταμάτησα να δουλεύω για 8 μήνες και κάθισα λίγο να σκεφτώ. Δεν έκανα τίποτα. Αυτό βεβαίως ήταν πρωτοφανές για μένα, διότι πάντα δούλευα σαν τρελός. Οπότε μου λέει κάποια στιγμή ένας φίλος μου να πάω σε έναν φωτογράφο που έψαχνε για βοηθό. Και πήγα. Εκεί, στη φωτογραφία, βρήκα τη σύνδεση που ήθελα. Φωτογραφίζαμε τα πάντα, όχι μόνο μόδα. Διαφήμιση, πορτρέτα, οτιδήποτε. Και μου άρεσαν όλα!».

Cristen McMenamy, Le Touquet, France, 2009 © Peter Lindbergh, Courtesy Gagosian Gallery

Οπότε μετά σπουδάσατε φωτογραφία;

«Ναι, στο Ντίσελντορφ. Και δούλευα παράλληλα, διότι όπως σας είπα, γενικά πάντα μου άρεσε να δουλεύω πολύ. Δούλεψα στη διαφήμιση, αλλά μου άρεσε και το φωτορεπορτάζ. Θαύμαζα ας πούμε τον Λουί Καρτιέ-Μπρεσόν. Δοκίμασα τα πάντα».

Και τι σας τράβηξε απ' όλα αυτά στη μόδα;

«Η ομορφιά. Με τον τρόπο που την έβλεπα εγώ όμως».

Mariacarla Boscono, Numero, Deauville, France, 2006. © Peter Lindbergh/Courtesy Shirmer Mosel

Με ποιο τρόπο τη βλέπατε;

«Σαν βιομηχανικό τοπίο. Κοιτάξτε, εγώ γεννήθηκα και μεγάλωσα σε μια άσχημη βιομηχανική πόλη. Ολα γύρω ήταν μαύρα και γκρι. Βρωμιά και καπνός. Φτώχεια και δυστυχία. Το αξιοθέατο της ζωής μας στην πόλη μου ήταν οι καμινάδες. Κι όμως, εμένα αυτή ήταν η πόλη μου και την ένιωθα όμορφη. Ομορφη στα δικά μου μάτια. Αργότερα και το Ντίσελντορφ, επίσης βιομηχανική πόλη, το έβλεπα όμορφο. Οι άλλοι δεν με καταλάβαιναν, με θεωρούσαν τρελό όταν έλεγα ότι μου αρέσει το Ντίσελντορφ, αλλά μου αρέσει! Οταν έχω λοιπόν μπροστά μου ένα πρόσωπο, βλέπω τα ψεγάδια και νιώθω την ομορφιά. Γι' αυτό δεν κάνω ρετούς. Ενα μικρό ψεγάδι στο δέρμα μπορεί να συμπυκνώσει όλη την ομορφιά της φωτογραφίας».

Αρα η έμπνευσή σας δεν έχει καμία σχέση με τη μόδα...

«Τι νομίζατε; Ο,τι εμπνέομαι από τις σελίδες της Vogue; Οχι βέβαια. Εμπνέομαι από αυτό που υπάρχει μέσα μου. Αυτό, όταν φωτογραφίζω έρχεται σε επαφή με το μοντέλο μου, και η αύρα που δημιουργείται, ο αέρας της σχέσης μου με το μοντέλο, εκτυπώνεται τελικά για τις σελίδες των περιοδικών».

Nadja Auermann, Mojave Desert, California USA, 1996 © Peter Lindbergh, Courtesy Gagosian Gallery

Πόσο χρόνο χρειάζεστε για να χτίσετε αυτή τη σχέση με το μοντέλο σας;

«Τρία λεπτά. Δεν παίρνει πολύ. Θα σας το εξηγήσω: επειδή είμαι χαρούμενος για τη δουλειά μου, τα πάω καλά με τους ανθρώπους που συνεργάζομαι. Συμπαθώ όλα τα μοντέλα μου. Τους το δείχνω. Οχι με υπερβολές, αλλά τους το δείχνω. Ετσι αναπτύσσεται η εμπιστοσύνη κι έτσι δημιουργείται αυτή η σχέση που οδηγεί στη φωτογραφία. Υπάρχουν βέβαια και περιπτώσεις δύσκολες. Αν το μοντέλο μου έχει μια πρόσφατη δυσάρεστη εμπειρία από φωτογράφο δεν εμπιστεύεται ούτε εμένα. Ετσι υψώνεται ένας τοίχος ανάμεσά μας που δεν μου επιτρέπει να το δω. Πρέπει να σκαρφαλώσω τον τοίχο για να δω το πρόσωπο ή το σώμα. Το κάνω. Αυτό όμως διαρκεί περισσότερο...».

Τελικά όταν κοιτάζετε τις φωτογραφίες σας τι βλέπετε εσείς μέσα σ΄αυτες;

«Την ιστορία τους. Τι συνέβαινε εκείνη την ημέρα. Πόσοι άνθρωποι ήμασταν στη φωτογράφιση. Τι είπε ο ένας, τι είπε ο άλλος. Τι καιρό έκανε. Το ελικόπτερο που μπορεί να πέταγε και που με τον θόρυβο που έκανε δεν με άφηνε να συγκεντρωθώ. Τέτοια πράγματα. Αλλα από αυτά που σκέφτεται ο οποιοσδήποτε άνθρωπος όταν κοιτάζει την ίδια φωτογραφία».

Pascal Greggory & Daphne Groeneveld 2011. Φωτο: Peter Lindbergh

Φωτογραφίζετε πιο πολύ γυναίκες. Γιατί;

«Γιατί οι γυναίκες είναι πιο εκφραστικές, με ενδιαφέρουν, ανοίγονται πιο εύκολα, είναι πιο ωραίες. Μου αρέσει να φωτογραφίζω γυναίκες. Μου αρέσει και το γυναικείο γυμνό. Είναι πολύ εκφραστικό το γυναικείο σώμα».

Και γιατί προτιμάτε το ασπρόμαυρο από το χρώμα;

«Γιατί το ασπρόμαυρο πιάνει τις λεπτές γραμμές της αλήθειας σε μια φωτογραφία. Το ασπρόμαυρο αποτυπώνει τον αέρα, το αίσθημα, την έκφραση. Το ασπρόμαυρο είναι πιο ειλικρινές. Ξέρετε, στην Αμερική, την εποχή της Μεγάλης Υφεσης, τα μέλη του Κονγκρέσου για να αποφύγουν να γυρίζουν από πόλη σε πόλη προκειμένου να δουν τα προβλήματα που αντιμετώπιζε ο κόσμος έστελναν κρατικούς φωτορεπόρτερ. Αυτοί οι φωτογράφοι ήταν δημόσιοι υπάλληλοι. Αυτοί λοιπόν φωτογράφιζαν τα μικρά παιδιά που δούλευαν, τους πεινασμένους ανθρώπους, την απόγνωση στα μάτια των άνεργων, αυτοί οι φωτορεπόρτερ αποτύπωσαν για λογαριασμό του αμερικανικού κράτους ό,τι υπήρξε το Κραχ για την κοινωνία. Πάντα με ασπρόμαυρο φιλμ. Ποτέ έγχρωμο. Ασπρόμαυρο και δραματικό. Το ασπρόμαυρο λέει την αλήθεια. Το έγχρωμο λέει εύκολα ψέματα. Το έγχρωμο το χρησιμοποιείς στη διαφήμιση για να πουλήσεις το προϊόν σου».

Τέτοια ενδιαφέροντα πράγματα έλεγε ο σπουδαίος αυτός φωτογράφος, εν μέσω των ήχων της διαδήλωσης. Στο ένα μέτρο απόσταση. Για μένα, που έχω δουλέψει στα γυναικεία περιοδικά για 15 χρόνια τουλάχιστον, η σημερινή, ήταν μια μεγάλη ευκαιρία.

Στο τέλος της συνέντευξης ο συνεργάτης του προθυμοποιήθηκε να μας τραβήξει μία φωτογραφία με το κινητό μου. «Καλύτερα όχι εμένα» είπα. «Να τον βγάλουμε μόνο του, για να χρησιμοποιήσω τη φωτογραφία, εγώ θα βγω χάλια και θα τη χαλάσω». «Οχι, θα βγούμε μαζί», επενέβη ο Πίτερ Λίντμπεργκ. «Είναι αυτό το λάθος πάντα... Πρόσωπα που δεν είναι τίποτα βγαίνουν στις φωτογραφίες σαν θεϊκά. Και πρόσωπα με ενδιαφέρον βγαίνουν άσχημα, επειδή οι άνθρωποι φοβούνται».

Φεύγοντας τον ρώτησα: Εχετε φωτογραφήσει τις ωραιότερες γυναίκες του κόσμου! Εσάς, ως άντρα, ποιες γυναίκες σας αρέσουν;

«Κατ' αρχήν οι γυναίκες χωρίς μακιγιάζ. Ποτέ στη ζωή μου δεν πήγα με γυναίκα που φορούσε μακιγιάζ».

Ο Πίτερ Λίντμπεργκ πέρα από τη φωτογραφία, ασχολείται ενεργά και με το ντοκιμαντέρ: Models, The Film (1991), Inner Voices (1999) – Βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ στο Φεστιβάλ του Τορόντο το 2000, Pina Bausch, Der Fensterputzer (2001) και Everywhere at Once (2008) με αφήγηση της Ζαν Μορό - παρουσιάστηκε στις Κάννες και στο Φεστιβάλ της Τραϊμπέκα το 2008.

Οι φωτογραφίες του φιγουράρουν στα μεγαλύτερα μουσεία διεθνώς. Στο Victoria & Albert (Λονδίνο), στο Μητροπολιτικό Μουσείο (Νέα Υόρκη), στην Εθνική Πινακοθήκη Βικτώρια (Μελβούρνη), στο Κέντρο Πομπιντού (Παρίσι), στο Μουσείο Πούσκιν (Μόσχα) κ.α.

Η φωτογραφική δουλειά του εκπροσωπείται παγκοσμίως από τον Lary Gagosian. Τον σημαντικότερο αυτή τη στιγμή συλλέκτη και ιδιοκτήτη γκαλερί παγκοσμίως.

Η έκθεση
Πίτερ Λίντμπεργκ, φωτογραφίες
Γκαλερί Gagosian: Μέρλιν 3, Κολωνάκι, Αθήνα
Εγκαίνια: 4 Φεβρουαρίου (17.00-21.00), τηλ. 210 3640215
Διάρκεια: ως 4 Απριλίου