Στις 10 Νοεμβρίου του 2015, οι επιθεωρητές της ΕΕ έφτασαν στην Ελλάδα χωρίς προειδοποίηση. Εμειναν τρεις ημέρες και εξέτασαν πόσο καλά λειτουργούν τα ελληνικά σύνορα, που είναι ταυτόχρονα και τα εξωτερικά σύνορα της Σένγκεν.
Το συμπέρασμα της έκθεσης των 23 σελίδων, συντριπτικό: Οι Ελληνες αποτυγχάνουν. Και υπάρχουν πολλοί λόγοι: έλλειψη προσωπικού, ανικανότητα, απουσία εκπαίδευσης, τεχνικές ελλείψεις, κακές εγκαταστάσεις, σύμφωνα με την Die Welt που αποκάλυψε την Τρίτη το περιεχόμενο αυτού του πορίσματος.
Πρόκειται για την έκθεση την οποία υιοθέτησε η Κομισιόν την προηγούμενη εβδομάδα, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα αμελεί σοβαρά τα καθήκοντά της και ότι υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις στη φύλαξη των συνόρων. Και αν η χώρα μας δεν τα διορθώσει όλα αυτά σε τρεις μήνες, κινδυνεύει να αποκλειστεί από τη ζώνη Σένγκεν.
Δεν ελέγχονται τα διαβατήρια
Οι Ευρωπαίοι, που επιστρέφουν από τον πόλεμο της Συρίας, αποτελούν τεράστιο κίνδυνο για την Ευρώπη. Αλλά οι Ελληνες συνοριοφύλακες συχνά δεν είναι εξοικειωμένοι με το θέμα, ήταν ένα από τα παράπονα. Οι αξιωματούχοι της ΕΕ διαπίστωσαν ότι τα διαβατήρια των προσφύγων δεν είναι ελέγχονται με τις μεγάλες βάσεις δεδομένων, όπως της Ιντερπόλ. «Αυτό δεν επιτρέπει τη σωστή ταυτοποίηση των ανθρώπων», σημειώνεται.
Οι ταξιδιώτες που περνούν νόμιμα τα σύνορα, ελέγχονται ανεπαρκώς. Η έκθεση της ΕΕ για την επιθεώρηση στα λιμάνια της Χίου και της Σάμου αναφέρει ότι η αυθεντικότητα των διαβατηρίων ελέγχθηκε σε μία περίπτωση, γιατί ο μοναδικός αξιωματούχος που μπορεί να χειριστεί την απαραίτητη συσκευή ήταν σε άδεια.
Δεν υπάρχει ούτε ίντερνετ
Τρομακτικές είναι και οι τεχνικές ελλείψεις στα ελληνικά σύνορα. Πολλές φορές δεν υπάρχουν ακόμη και τα πιο απλά πράγματα, όπως η σύνδεση ίντερνετ. Στη Χίο, όπου έφτασαν 67.000 πρόσφυγες από τον Ιανουάριο ως τον Οκτώβριο του 2015, λειτουργούσαν μόνο δύο μηχανήματα καταγραφής. Και ακόμη και με αυτά υπήρχε πρόβλημα, καθώς δεν υπήρχε σύνδεση ίντερνετ.
Αντί για αυτό, οι αξιωματούχοι παίρνουν αποτυπώματα με μελάνι και τα σκανάρουν μετά. Ομως αυτό απαιτεί δέκα ημέρες, αλλά μέχρι τότε οι πρόσφυγες ήδη είναι καθ' οδόν για τη Γερμανία. Στη Σάμο, όπου έφτασαν 92.000 πρόσφυγες από τον Ιανουάριο ως τον Οκτώβριο του 2015, από τα δύο σκάνερ στην πόλη μόνο ένα λειτουργούσε, γιατί έλειπε ένας αξιωματούχος. Στο λιμάνι, λειτουργούσαν μόνο δύο από τα τρία σκάνερ. Η Αθήνα αποφάσισε να λαμβάνονται αποτυπώματα μόνο από τους ενήλικους άνδρες, κάτι που σημαίνει ότι 25.000 άνθρωποι διέφυγαν τον έλεγχο.
Οι πρόσφυγες ξεφεύγουν από τον έλεγχο
Προφανώς, είναι εύκολο να ξεφύγει κάποιος από την υποχρεωτική καταγραφή. Οι αξιωματούχοι της ΕΕ αναφέρουν ότι μπροστά στα μάτια της ελληνικής αστυνομίας πολλοί πρόσφυγες κατάφερναν να ξεφύγουν πριν τους πάρουν αποτυπώματα. Ο λόγος είναι ότι η καταγραφή δεν γίνεται σε κλειστό χώρο.
Επίσης, σημειώνεται ότι οι ελληνικές αρχές δεν κάνουν τίποτα για εκείνους που είναι εμφανές ότι δεν δικαιούνται άσυλο. Από τα νησιά δεν τους επιστρέφουν στις χώρες προέλευσης, αλλά τους αφήνουν να περνούν στην ενδοχώρα. Και από εκεί, συνεχίζουν το ταξίδι τους για την Ευρώπη.
Κανένα σχέδιο για hotspot
Η έκθεση κατακεραυνώνει την Ελλάδα και επειδή δεν είχε καμία πληροφορία για τα σχέδια δημιουργίας των πέντε hotspot, για τα οποία έχει δεσμευθεί η χώρα μας, σύμφωνα με τα όσα έγραψαν οι αξιωματούχοι έπειτα από την επίσκεψή τους στη Σάμο και τη Χίο.
Επιπλέον, σημειώνεται ότι η Ελλάδα και η Τουρκία μετά βίας συνεργάζονται στον έλεγχο των συνόρων. Η επικοινωνία είναι περίπλοκη και αναποτελεσματική σύμφωνα με τους αξιωματούχους, με αποτέλεσμα να είναι αδύνατη η γρήγορη δράση.
Ελάχιστοι φύλακες
Σύμφωνα με τους Ευρωπαίους, οι Ελληνες συνοριοφύλακες είναι ελάχιστοι και η κατάσταση τους ξεπερνά, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η αποτελεσματική ταυτοποίηση και καταγραφή των προσφύγων. Το ίδιο ισχύει και για τα ηπειρωτικά σύνορα με την Τουρκία, σύμφωνα με τους αξιωματούχους της ΕΕ, οι οποίοι αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι ακόμη και τις ημέρες μικρής κίνησης είναι εύκολο να ξεγελάσει κάποιος τους συνοριοφύλακες και να περάσει απαρατήρητος.
Η έκθεση της ΕΕ όμως ασκεί κριτική και στον ελληνικό στρατό, αναφέροντας ότι μετά βίας μοιράζεται τις πληροφορίες που έχει, με αποτέλεσμα οι συνοριοφύλακες να έχουν μία γενική άποψη για τα πλοία που δεν δίνουν αναγνωριστικό σήμα, προκειμένου να εντοπίσουν τα σκάφη με τους πρόσφυγες.
Η έκθεση θα συζητηθεί από τα μέλη της ΕΕ και αν οι υπόλοιπες χώρες υιοθετήσουν τα ευρήματα των αξιωματούχων, η Ελλάδα θα έχει τρεις μήνες να βελτιωθεί, διαφορετικά κινδυνεύει να μείνει εκτός Σένγκεν.