Αντιμέτωπη με μία νέα απειλή εξόδου βρίσκεται η Ελλάδα, αυτή τη φορά όμως από τη Ζώνη Σένγκεν.
Μετά από αρκετό διάστημα που αυτά τα σενάρια δημοσιεύονταν στον ξένο Τύπο, την Τετάρτη ήρθε με τον πιο επίσημο και αυστηρό τρόπο η επιβεβαίωσή τους. Η Κομισιόν έδωσε διορία τρεις μήνες στη χώρα μας, προκειμένου να ελέγξει τα σύνορά της, προειδοποιώντας ότι σε διαφορετική περίπτωση κινδυνεύει με έξοδο από την Σένγκεν.
Αιτία το γεγονός ότι το σχέδιο έκθεσης, που προέκυψε έπειτα από επισκέψεις στην Ελλάδα, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η χώρα μας παραμέλησε σοβαρά τις υποχρεώσεις της και ότι υπάρχουν σοβαρές παραλείψεις στους ελέγχους των εξωτερικών συνόρων που πρέπει να αντιμετωπιστούν από τις ελληνικές Αρχές.
Μετά από αυτό το «χαστούκι» από την Κομισιόν, η πρώτη αντίδραση της Αθήνας ήταν να περάσει στην αντεπίθεση, με τον πρωθυπουργό να μιλά για «γραφειοκράτες των Βρυξελλών» που δεν αντιλαμβάνονται τη συνεισφορά της Ελλάδας στην προσφυγική κρίση και για blame game από μέρους των Ευρωπαίων, από τους οποίους απαίτησε να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους απέναντι στην Αθήνα.
Τσίπρας: Να σταματήσει το blame game
Στην απειλή της Κομισιόν, ο Αλέξης Τσίπρας απάντησε κάνοντας επίθεση στους Ευρωπαίους και τους «γραφειοκράτες των Βρυξελλών», από το Ισραήλ.
Ο πρωθυπουργός κάλεσε τους Ευρωπαίους να ανταποκριθούν στις δεσμεύσεις τους και να σταματήσουν το «παιχνίδι» της απόδοσης ευθυνών (blame game).
«Να σταματήσει το blame game. Δεν είναι αποτελεσματικό. Είναι σημαντική η συνεισφορά μας στην Ευρώπη, δεν έχει σημασία αν την καταλαβαίνουν κάποιοι γραφειοκράτες στις Βρυξέλλες. Η πραγματικότητα είναι καταγεγραμμένη και αναγνωρισμένη», δήλωσε ο Ελληνας πρωθυπουργός.
Ο κ. Τσίπρας κάλεσε την Ευρώπη να ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει απέναντι στην Ελλάδα, τονίζοντας ότι η λύση πρέπει να δοθεί στη Συρία και με τη συνεργασία της Τουρκίας, σε συνεννόηση για τον καταμερισμό των βαρών.
«Εχουμε αναλάβει δεσμεύσεις, έχουν προχωρήσει, θα είμαστε έτοιμοι τον επόμενο μήνα. Μένει να δούμε αν και η Ευρώπη θα ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει απέναντί μας», τόνισε ο πρωθυπουργός, σημειώνοντας ότι η προσφυγική κρίση δεν είναι ελληνική κρίση. «Η λύση δεν μπορεί να είναι στο σύμπτωμα, αλλά στη Συρία και περνά μέσα από την ουσιαστική συνεργασία με την Τουρκία αλλά και μέσα από την κατάλληλη συνεννόηση και τον διαμερισμό βαρών».
Αν η ΕΕ δεν μπορεί να μοιράζει τα βάρη, δεν θα έχει νόημα ύπαρξης, συνέχισε ο κ. Τσίπρας. Τονίζοντας ότι οι εικόνες των νεκρών μικρών παιδιών ντροπιάζουν την Ευρώπη, ανέφερε ακόμη ότι η Ελλάδα, παρά τις μεγάλες αδυναμίες εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, καταφέρνει να αντιμετωπίζει το προσφυγικό αναδεικνύοντας το ανθρώπινο πρόσωπο της Ευρώπης.
Τα επόμενα βήματα
Πλέον, η έκθεση θα διαβιβαστεί στην επιτροπή αξιολόγησης της Σένγκεν και αφού αυτή διατυπώσει τη γνώμη της, στη συνέχεια θα εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ο Μηχανισμός Αξιολόγησης Σένγκεν που δημιουργήθηκε τον Οκτώβριο του 2013, προβλέπει τον έλεγχο της εφαρμογής των κανόνων Σένγκεν μέσω επισκέψεων παρακολούθησης σε συγκεκριμένο κράτος μέλος από ομάδες εμπειρογνωμόνων των κρατών μελών και του Frontex υπό την ηγεσία της Επιτροπής, είτε αιφνίδιες, είτε προγραμματισμένες.
Μετά από κάθε επίσκεψη, συντάσσεται έκθεση στην οποία εντοπίζονται τυχόν αδυναμίες και διατυπώνονται συστάσεις για διορθωτικά μέτρα, τα οποία πρέπει να υλοποιηθούν εντός καθορισμένης ημερομηνίας. Οι συστάσεις υποβάλλονται από την Επιτροπή στο Συμβούλιο για έγκριση. Στη συνέχεια, το αξιολογούμενο κράτος μέλος πρέπει να υποβάλει ένα σχέδιο δράσης το οποίο καθορίζει τον τρόπο αντιμετώπισης των αδυναμιών που εντοπίστηκαν. Για να υλοποιήσουν τις συστάσεις, τα κράτη μπορούν να υποστηρίζονται πρακτικά ή και οικονομικά από την Επιτροπή, τον Frontex και άλλους φορείς της ΕΕ.
Εάν μια έκθεση αξιολόγησης Σένγκεν καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το αξιολογούμενο κράτος μέλος «αμελεί σοβαρά τις υποχρεώσεις του στο πλαίσιο των κανόνων Σένγκεν» και εάν υπάρχουν «σοβαρές ελλείψεις στη διενέργεια ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα», η Επιτροπή μπορεί να προτείνει συστάσεις, που πρέπει να εγκρίνει το Συμβούλιο της ΕΕ, σχετικά με τη λήψη διορθωτικών μέτρων για να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις που διαπιστώθηκαν κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης. Προκειμένου να διασφαλίσει τη συμμόρφωση με αυτές τις συστάσεις, η Επιτροπή μπορεί, βάσει του άρθρου 19α του Κώδικα Συνόρων Σένγκεν, να υποδείξει στο αξιολογούμενο κράτος μέλος να λάβει συγκεκριμένα μέτρα, όπως η ανάπτυξη ευρωπαϊκών ομάδων συνοριοφυλάκων, ή η υποβολή στρατηγικού σχεδίου το οποίο θα καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο το εν λόγω κράτος μέλος θα διαθέσει το δικό του προσωπικό και εξοπλισμό για την αντιμετώπιση των ελλείψεων.
Οι προτάσεις της Επιτροπής πρέπει να εγκριθούν από επιτροπή των κρατών μελών με ειδική πλειοψηφία. Το αξιολογούμενο κράτος μέλος έχει τότε προθεσμία τριών μηνών για να ολοκληρώσει τις διορθωτικές δράσεις.
Σε περίπτωση που, μετά την παρέλευση τριών μηνών, εξακολουθούν να υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις και τα μέτρα που έχουν ληφθεί δεν επαρκούν για την κατάλληλη αντιμετώπισή τους, η Επιτροπή δύναται να ενεργοποιήσει την εφαρμογή της διαδικασίας που προβλέπεται στο άρθρο 26 του Κώδικα Συνόρων Σένγκεν.
Σύμφωνα με το άρθρο 26 του Κώδικα Συνόρων Σένγκεν, εάν τα μέτρα που αναφέρονται στο άρθρο 19α δεν είναι αποτελεσματικά, το Συμβούλιο της ΕΕ μπορεί, με βάση πρόταση της Επιτροπής, να συστήσει σε ένα ή περισσότερα κράτη μέλη να επαναφέρουν τους συνοριακούς ελέγχους στο σύνολο ή σε συγκεκριμένα τμήματα των εσωτερικών συνόρων του(ς) ως λύση εσχάτης ανάγκης, προκειμένου να προστατευθεί το κοινό συμφέρον στον χώρο Σένγκεν. Η σύσταση του Συμβουλίου πρέπει να εγκριθεί με ειδική πλειοψηφία.
Σύμφωνα με το άρθρο 26, και στις εξαιρετικές περιστάσεις που περιγράφονται ανωτέρω, οι έλεγχοι μπορούν να επαναφερθούν για διάστημα που δεν υπερβαίνει τους έξι μήνες. Το μέτρο αυτό μπορεί να παραταθεί για επιπλέον εξαμηνιαίες περιόδους μέχρι και δύο έτη.
Αβραμόπουλος: Πρέπει να διαχειριστούμε καλύτερα τα εξωτερικά μας σύνορα
Σε δήλωσή του, ο Δημήτρης Αβραμόπουλος τόνισε ότι «Εάν θέλουμε να διατηρήσουμε έναν εσωτερικό χώρο ελεύθερης κυκλοφορίας, οφείλουμε να διαχειριζόμαστε καλύτερα τα εξωτερικά μας σύνορα. Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να διαφυλάξουμε τον χώρο Σένγκεν μόνον εάν εφαρμόζουμε τους κανόνες που τον διέπουν».
Ο Ευρωπαίος επίτροπος, σημειώνοντας τις σοβαρές ελλείψεις στις οποίες αναφέρεται η έκθεση, πρόσθεσε ότι η Ελλάδα άρχισε στο μεταξύ να κάνει προσπάθειες για να διορθώσει την κατάσταση και να συμμορφωθεί με τους κανόνες Σένγκεν.
«Απαιτούνται ουσιαστικές βελτιώσεις για να διασφαλιστεί η ορθή εφαρμογή της διαδικασίας υποδοχής, καταγραφής, μετεγκατάστασης ή επιστροφής των μεταναστών, ώστε να αποκατασταθεί η κανονική λειτουργία της Συνθήκης Σένγκεν, χωρίς ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα. Αυτός είναι ο απώτερος κοινός μας στόχος», τόνισε ακόμη.
Κομισιόν: Σοβαρά προβλήματα στον έλεγχο των ελληνικών συνόρων
Ο Επίτροπος Βάλντις Ντομπρόφσκις ανακοίνωσε ότι κατά τη διάρκεια της σημερινής της συνεδρίασης, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε ένα σχέδιο έκθεσης για την κατάσταση στα ελληνικά σύνορα, βασισμένη σε επιτόπιες επισκέψεις που πραγματοποιήθηκαν τον περασμένο Νοέμβριο.
Το βασικό συμπέρασμα της έκθεσης είναι η ύπαρξη σοβαρών προβλημάτων που σχετίζονται όπως είπε με πλημμελείς διαδικασίες καταγραφής, δακτυλοσκόπησης και ελέγχου των εγγράφων των προσφύγων και των μεταναστών καθώς και με την έλλειψη διασύνδεσης με τα δεδομένα ευρωπαϊκών υπηρεσιών, όπως η Ιντερπόλ.
Ο Ντομπρόβσκις αναγνώρισε ωστόσο ότι από τον Νοέμβριο και μετά έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος. Ανέφερε επίσης ότι αν το σχέδιο της Επιτροπής εγκριθεί, με ειδική πλειοψηφία, από τις χώρες της ζώνης Σέγκεν, η Επιτροπή θα συντάξει συστάσεις προς την Ελλαδα οι οποίες θα πρέπει να υλοποιηθούν εντός τριμήνου. Στην αντίθετη περίπτωση θα μπορούν, όπως άφησε σαφώς να εννοηθεί, οι χωρες της ζώνης του Σέγκεν να επαναφέρουν ελέγχους στα συνορά τους ως το μέγιστο χρονικό διάστημα των δύο ετών και όχι των έξι μηνών, όπως σήμερα ισχύει.
Γεροβασίλη: Εμείς κάνουμε ό,τι μπορούμε, οι άλλοι όχι
Πριν από τις δηλώσεις του κ. Τσίπρα, απάντηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή από την πλευρά της κυβέρνησης είχε δώσει η Ολγα Γεροβασίλη «καρφώνοντας» την Κομισιόν και διαμηνύοντας ότι είναι «μη εποικοδομητικό να επιχειρείται η επικοινωνιακή απομόνωση της Ελλάδας».
Επιπλέον, μεταξύ άλλων αιχμών, τόνισε «η Ελλάδα ξεπερνά τον εαυτό της προκειμένου να τηρήσει τις υποχρεώσεις της. Αναμένουμε από όλους να πράξουν το ίδιο».
Το βλέμμα όλου του κόσμου στην Ελλάδα
Η είδηση για την προειδοποίηση της Κομισιόν, όπως ήταν λογικό, κυριάρχησε στα διεθνή ΜΜΕ, καθώς η Ελλάδα ήρθε ξανά στο προσκήνιο. Χαρακτηριστικό όμως είναι και το δημοσίευμα της Die Zeit, με τίτλο «Πολύ απλά, φταίνε οι Ελληνες».
«Κατά την ευρωκρίση οι Έλληνες είχαν συνηθίσει στις προειδοποιήσεις από τις Βρυξέλλες και την υπόλοιπη Ευρώπη. Τώρα όμως το μικρό νοτιοευρωπαϊκό κράτος γίνεται και στη δεύτερη μεγάλη κρίση της ΕΕ, ο αποδιοπομπαίος τράγος», επισημαίνει η εφημερίδα.
Ο αρθρογράφος αναφέρεται επίσης στο αίτημα της ΕΕ, να διαφυλάξει η Ελλάδα καλύτερα τα σύνορα της και σχολιάζει με χαρακτηριστικό τρόπο:
«Εάν δεν συμβεί αυτό τότε οι πολιτικοί της Αυστρίας, του Βελγίου και άλλων ευρωπαϊκών χωρών έχουν έτοιμη τη γρήγορη λύση: έξω με τις κλωτσιές. Για άλλη μια φορά. Αυτή τη φορά όμως όχι από την ευρωζώνη, αλλά από τη ζώνη Σένγκεν. Για αυτό και χρειάζεται μια συνολικά κοινή ευρωπαϊκή λύση».