Λένε ότι το ράι είναι η εκδοχή του μπλουζ και του φλαμένκο στην Αλγερία. Το ράι τραγουδάει τους έρωτες και τα βάσανα στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων με έναν τρόπο που η αραβική εξουσία δεν αντέχει.
Ακόμη περισσότερο σήμερα, η μουσική ράι, που κυρίως ξεσηκώνει τους νέους να χορέψουν και να διασκεδάσουν, καταδικάζεται αυστηρά από τον ισλαμικό κόσμο.
Το ράι γεννήθηκε σε μια περιοχή της Αλγερίας που ποτέ δεν τα πήγαινε καλά με την εκάστοτε κυβέρνηση, το Οράν. Ράι σημαίνει «άποψη», «γνώμη». Θεωρήθηκε από τη γέννησή της ως μουσική στρατευμένη υπέρ της ελευθερίας του ατόμου. Ο πανεπιστημιακός Hadj Miliani το εξηγεί καλύτερα:
«Θα έλεγα ότι το ράι είναι μια μουσική που διατυπώνει απόψεις. Μιλάει για τον έρωτα και την καθημερινή ζωή, για τον πόνο και την αδικία. Δεν είναι πολιτικό τραγούδι, αλλά παίρνει πολιτικές εκφάνσεις με τα θέματα που επιλέγει και τα οποία δεν αρέσουν πάντα».
Στις αρχές του 20ού αιώνα το ράι ήταν η μόνη μουσική στον αραβικό κόσμο που τόλμησε να μιλήσει για σεξ, για απόλαυση, για αλκοόλ και για τη μοναξιά. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι στη δεκαετία του 1930 το ράι ήταν το τραγούδι εναντίον των Γάλλων αποίκων και μετέφερε την ιδέα της αντίστασης και της ανεξαρτησίας. Επειδή δεν κρατούσε κανένα ταμπού, γρήγορα το ράι καταδικάστηκε από την αλγερινή κυβέρνηση.
Τα πράγματα χειροτέρεψαν τη δεκαετία του 1950, όταν και οι γυναίκες αρχίζουν να τραγουδούν ράι. Η ειλικρίνεια και οι στίχοι της Cheikha Rimitti, της μεγαλύτερης τραγουδίστριας ράι της Αλγερίας, η οποία πέθανε το 2006, προκαλούν πολιτικό σκάνδαλο στη χώρα.
Οταν απελευθερώθηκε η Αλγερία, το ράι άρχισε να εξαπλώνεται πιο ελεύθερα. Με τον καιρό, κιθάρες και ηλεκτρικά πιάνα προστίθενται στα αρχικά όργανα. Τότε εμφανίζεται μια γενιά νέων τραγουδιστών -τους αποκαλούσαν όλους Cheb- που αλλάζουν τα πάντα στο ράι. Το κάνουν λιγότερο «αραβικό» και οριεντάλ, προσθέτουν «δυτικά» όργανα.
Οι Cheb Khaled και Cheb Mami έφεραν το ράι στη Γαλλία και το έκαναν διεθνή επιτυχία. Ο Cheb Mami τα πιο ωραία του κομμάτια τα ερμήνευσε με τον Στινγκ. Οι συναυλίες τους στην Ευρώπη ξεπουλάνε και εκατοντάδες χιλιάδες δίσκοι κυκλοφορούν.
Ακούστε τη συναυλία του Στινγκ με τον Cheb Mami. Ο Στινγκ τον προσφωνεί ως «τον καλύτερο τραγουδιστή στον κόσμο»:
«Για καιρό το ράι απαγορευόταν στο ραδιόφωνο», εξηγεί η τραγουδίστρια Cheba Djenet. «Τα τραγούδια ράι τα λέγανε στα χωριά, στις γιορτές, στους γάμους. Τώρα βρίσκονται σε κάθε δυτικό σπίτι. Θέλουν να ακούσουν τον έρωτα και τα βάσανα της ζωής όπως μόνο το ράι ξέρει να το κάνει».
Ακούστε και το πιο ωραίο τραγούδι του Cheb Khaled «Aicha», το οποίο τραγουδάει στα γαλλικά και στα αραβικά: