Οι αρχές της Αϊτής ανέβαλαν χθες τις προεδρικές εκλογές, οι οποίες κανονικά θα διεξάγονταν αύριο Κυριακή, εν μέσω ταραχών που διαρκούν αρκετές ημέρες και εν μέσω της απειλής του υποψήφιου της αντιπολίτευσης να απόσχει από την διαδικασία, αφού κατήγγειλε νοθεία.
Ο Πιερ Λουί Οπόν, ο πρόεδρος της εκλογικής επιτροπής της Αϊτής, ανακοίνωσε ότι ο δεύτερος γύρος των προεδρικών εκλογών αποφασίστηκε να αναβληθεί για «προφανείς» λόγους ασφαλείας. Δεν διευκρίνισε πότε θα διεξαχθεί η διαδικασία, που χρηματοδοτεί κυρίως η κυβέρνηση των ΗΠΑ.
Η ανακοίνωση αρχικά προκάλεσε ένα ξέσπασμα χαράς μεταξύ των διαδηλωτών στους δρόμους της πρωτεύουσας Πορτ-ο-Πρενς, αλλά πολύ γρήγορα οι διαθέσεις άλλαξαν. Ακούστηκαν πυροβολισμοί καθώς διαδηλωτές συγκρούονταν με αστυνομικούς.
Η αναβολή των προεδρικών εκλογών αναμένεται να οδηγήσει στην σταδιακή αποκλιμάκωση της έντασης και των ταραχών στην πάμφτωχη χώρα των 10 εκατομμυρίων ανθρώπων, που ακόμα δυσκολεύεται να καταγράψει ουσιαστική πρόοδο στην ανοικοδόμηση μετά τον καταστροφικό σεισμό που την είχε σαρώσει πριν από έξι χρόνια, αλλά και να βγει από τα πολιτικά αδιέξοδα που κρατάνε δεκαετίες.
Ο υποψήφιος της αντιπολίτευσης Ζιντ Σελεστέν ξεκαθάρισε την περασμένη εβδομάδα ότι δεν επρόκειτο να συμμετάσχει στη διαδικασία, καταγγέλλοντας ότι στον πρώτο γύρο, τον Οκτώβριο, υπήρξε εκτεταμένη νοθεία προς όφελος του υποψηφίου του κυβερνώντος κόμματος.
Η Αϊτή, όπου ιστορικά οι θεσμοί είναι αδύναμοι, δυσκολεύεται να οικοδομήσει ένα σταθερό δημοκρατικό πολίτευμα, ακόμη από την εποχή της ανατροπής της δικτατορίας των Ντιβαλιέ (1957-1986), την οποία ακολούθησαν περισσότερα πραξικοπήματα κι εκλογικές αναμετρήσεις που σημαδεύτηκαν από φαινόμενα εκτεταμένης νοθείας.
Διαδηλωτές έκαψαν αυτοκίνητα και έσπασαν παράθυρα κτιρίων τις τελευταίες μέρες στο Πορτ-ο-Πρενς. Πάνω από δέκα εκλογικά τμήματα πυρπολήθηκαν τη νύχτα της Πέμπτης προς Παρασκευή. Χθες η αστυνομία άνοιξε πυρ εναντίον ενός άνδρα ο οποίος φέρεται να είχε πυροβολήσει εναντίον διαδηλωτών. Ο άνδρας έμεινε να κείτεται στον δρόμο αιμορραγώντας ακατάσχετα, χωρίς να είναι σαφές πώς τραυματίστηκε.
Φλεγόμενα ελαστικά αυτοκινήτων ήταν διάσπαρτα στους δρόμους, ενώ μια στήλη μαύρου καπνού υψωνόταν κάτω από μια τεράστια προεκλογική αφίσα του υποψηφίου του κυβερνώντος κόμματος Γιοβενέλ Μοΐζ. Μια ομάδα διαδηλωτών κάρφωσε σε μια αφίσα του Μοΐζ έναν μεταλλικό στύλο.
«Η κατεύθυνση στην οποία ο (απερχόμενος πρόεδρος Μισέλ) Μαρτελί οδήγησε τη χώρα δεν είναι καλή», είπε ένας από τους διαδηλωτές. «Είπαμε "όχι" σε αυτό το καθεστώς. Οι εκλογές ήταν μια απάτη».
Ο Σελεστέν, ένας μηχανικός που έχει σπουδάσει στην Ελβετία, καταγγέλλει ότι η κυβέρνηση δεν έπραξε αρκετά για να αντιμετωπίσει τα φαινόμενα νοθείας του πρώτου γύρου. Χαρακτήρισε τα κυβερνητικά σχέδια για τη διεξαγωγή του δεύτερου γύρου «φάρσα».
Ο Σελεστέν κατέλαβε τη δεύτερη θέση μεταξύ 54 υποψηφίων στον πρώτο γύρο, τον Οκτώβριο, συγκεντρώνοντας 25,29%. Ήταν όμως σε απόσταση οκτώ εκατοστιαίων μονάδων από τον Μοΐζ (32,76%), επιτυχημένο επιχειρηματία που εξάγει μπανάνες και νέο πολιτικό, που υπόσχεται να εκσυγχρονίσει τη γεωργία και να διαχειριστεί καλύτερα τους υδάτινους πόρους στη χώρα, που βρίσκεται αντιμέτωπη συχνά με πλημμύρες αλλά και ξηρασίες.
Μετά την αναβολή, στελέχη της εκστρατείας του Μοΐζ συγκεντρώθηκαν σκυθρωπά σε ένα ξενοδοχείο της πρωτεύουσας. Στην ερώτηση τι θα γίνει τώρα, ένας από τους συνεργάτες του υποψηφίου του κυβερνώντος κόμματος απάντησε: «αυτή είναι η ερώτηση του ενός εκατομμυρίου δολαρίων».
Οι πιέσεις να αναβληθεί η διαδικασία κλιμακώνονταν όλη την εβδομάδα. Η νέα Γερουσία ψήφισε υπέρ της αναβολής, ενώ η καθολική εκκλησία, ενώσεις επιχειρηματιών και παρατηρητές προειδοποιούσαν πως η διεξαγωγή των εκλογών υπό αυτές τις συνθήκες θα σήμαινε πως το αποτέλεσμα δεν θα ήταν αξιόπιστο.
Σε ανακοίνωση που εκδόθηκε στα Ηνωμένα Έθνη, μια ομάδα κρατών που προσφέρουν βοήθεια στην Αϊτή, ανάμεσά τους η Βραζιλία, ο Καναδάς, η Γαλλία, η Ισπανία και οι ΗΠΑ, καταδίκασαν τη βία και επανέλαβαν την «υποστήριξή τους στην ολοκλήρωση μιας συνεκτικής και δίκαιης εκλογικής διαδικασίας».
Ο Μοΐζ είχε πει νωρίτερα χθες πως περίμενε οι εκλογές να διεξαχθούν κανονικά.
Μόλις το 25% των 5,8 εκατομμυρίων εγγεγραμμένων ψηφοφόρων συμμετείχε στον πρώτο γύρο, που οργανώθηκε χάρη στην οικονομική βοήθεια ύψους 30 εκατομμυρίων που προσέφεραν κυρίως οι ΗΠΑ.
Παρατηρητές κατήγγειλαν μεταξύ άλλων ότι υπάρχει ένα νομικό παραθυράκι που επιτρέπει σε εκλογικούς αντιπροσώπους κομμάτων να ψηφίζουν πάνω από μια φορά. Ο Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών υπογράμμισε επίσης ότι τρέφει έντονες ανησυχίες για παρατυπίες. Η συγκεκριμένη ανωμαλία διορθώθηκε, αλλά πολλοί εξέφραζαν την ανησυχία τους για τον κίνδυνο η συμμετοχή στον δεύτερο γύρο να είναι ακόμη χαμηλότερη, καθώς πολλοί Αϊτινοί φοβούνταν ότι θα βρίσκονταν ανάμεσα στην αστυνομία και σε διαδηλωτές.
Άλλοτε τραγουδιστής, γνωστός ως ο «γλυκός Μίκι», ο πρόεδρος Μαρτελί είναι υποχρεωμένος βάσει του Συντάγματος να εγκαταλείψει την εξουσία την 7η Φεβρουαρίου, ωστόσο η πενταετής θητεία του τυπικά λήγει τον Μάιο. Αυτό δίνει κάποια ευελιξία στην εκλογική επιτροπή και ορισμένοι πρότειναν αυτή την εβδομάδα ο δεύτερος γύρος των προεδρικών εκλογών να γίνει τον Μάρτιο.
Η αντιπολίτευση αντίθετα θέλει ο Μαρτελί να αποχωρήσει την 7η Φεβρουαρίου και να αναλάβει μια μεταβατική κυβέρνηση, η οποία θα οργανώσει μια νέα εκλογική διαδικασία εξαρχής.