Η Μεσόγειος «βράζει» -Τουρισμός, γεωτρήσεις, ανάπτυξη την καταστρέφουν ραγδαία [εικόνες]

Οι ακτές της Μεσογείου, όπου ζουν 150 εκατομμύρια άνθρωποι (περίπου 17% περισσότεροι από ό,τι το 2000), βράζουν. Δημογραφικό, τουρισμός, ιχθυοκαλλιέργειες και μόλυνση, όλα προχωρούν με μεγάλη ταχύτητα.

Η Μεσόγειος είναι μια ημι-κλειστή θάλασσα, εκπροσωπεί λιγότερο από το 1% των παγκόσμιων ωκεανών, αλλά φιλοξενεί μεταξύ 4-18% των γνωστών θαλάσσιων ειδών. Σήμερα υφίσταται μια «πρωτοφανή οικονομική ανάπτυξη», η οποία απειλεί τα οικοσυστήματα «τα οποία είναι ήδη προβληματικά» αλλά και τα απειλούμενα είδη.
Σε μια μελέτη με τίτλο « MedTrends » την οποία δημοσίευσε στις 19 Ιανουαρίου το Διεθνές Ταμείο για τη φύση (World Wide Fund, WWF) τονίζεται η απουσία σχεδιασμού ή συνολικής στρατηγικής και αυτό θέτει σε κίνδυνο τη λεκάνη της Μεσογείου.

Το burn out της Μεσογείου
«Ακούγαμε πολλές πληροφορίες ότι η Μεσόγειος βρισκόταν κοντά στο burn-out, θελήσαμε να επαληθεύσουμε μόνοι μας», σχολιάζει η Isabelle Autissier, πρόεδρος της WWF Γαλλίας.
«Δεν νομίζω ότι τα κράτη έκαναν τη σχετική δουλειά πάνω στο θέμα», προσθέτει.
Η WWF διαθέτει πολλά γραφεία στην περιοχή της Μεσογείου και μπόρεσε γρήγορα να συλλέξει τα δεδομένα. Με μια σειρά καρτών αποδεικνύει ότι στη Μεσόγειο υπάρχει επικάλυψη δραστηριοτήτων, όπως η θαλάσσια μετακίνηση, η αλιεία, η παρεμβολή αιολικών πάρκων και τα μέτρα προστασίας των χελωνών. Δηλαδή μια οικονομική ανάπτυξη φύρδην μίγδην. Για παράδειγμα, ζώνες γεωτρήσεων πετρελαίου πατάνε πάνω σε περιοχές θαλάσσιας προστασίας.

Αλιεία-κόλαση
Σύμφωνα με τη μελέτη της WWF ο μοναδικός τομέας που είναι χαμένος σε αυτή την υπόθεση είναι αυτός της επαγγελματικής αλιείας. Η αλιεία καταρρέει εδώ και 20 χρόνια, θύμα ταυτόχρονα της μείωσης των αλιευμάτων και της ερασιτεχνικής ενασχόλησης. Ωστόσο, σήμερα, τα αλιεύματα που φέρνουν περίπου 73.000 πλοία της περιοχής -κατά 80% ερασιτεχνικά- παραμένουν σημαντικά για την τροφοδοσία στις νότιες ακτές της Μεσογείου.
Η μείωση των αλιευμάτων θα μπορούσε να ενισχύσει την ανάπτυξη της ιχθυοκαλλιέργειας, η οποία αυξάνεται με ρυθμό 8% ετησίως, τα τελευταία 40 χρόνια. Η παραγωγή της ιχθυοκαλλιέργειας πέρασε από τους 540.000 τόνους το 1990 στους 1,4 εκατομμύρια τόνους και φυσικά ξεπερνά την κλασική αλιεία. Επικεντρώνεται κυρίως σε 6 χώρες -με επικεφαλής την Αίγυπτο- και στρέφεται κυρίως γύρω από τα οστρακοειδή. Η μελέτη σχολιάζει ότι η ιχθυοκαλλιέργεια αναπτύσσεται στις ακτές όπου βρίσκεται σε ανοιχτό ανταγωνισμό με όλες τις άλλες δραστηριότητες.

Ρεκόρ τουριστών
Αλλο φαινόμενο της σύγχρονης Μεσογείου είναι η δημογραφική πίεση. Ο αριθμός των πόλεων με πάνω από 10.000 κατοίκους σχεδόν διπλασιάστηκε σε 50 χρόνια. Ταυτόχρονα, τα 46.000 χιλιόμετρα παραλίας αποτελούν αντικείμενο μεγάλου ανταγωνισμού στον τουριστικό τομέα, ο οποίος αποτελεί το ατού βαρέων βαρών της τοπικής οικονομίας και βρίσκεται σε πλήρη ανάπτυξη. Η Μεσόγειος προσελκύει 300 εκατομμύρια τουρίστες το χρόνο, περίπου το 30% των διεθνών τουριστών που επισκέπτονται τον πλανήτη. Μέσα στα τελευταία χρόνια έγινε η δεύτερη περιοχή για κρουαζιέρες, με 27 εκατομμύρια επισκέπτες το χρόνο, μετά την Καραϊβική.
Λόγω του ότι δημιουργεί θέσεις εργασίας, ο τουρισμός είναι ένα από τα αγαπημένα θέματα ανάπτυξης της Κομισιόν. Εδώ και πολλά χρόνια, η ΕΕ προσπαθεί να συνδιάσει την οικονομική ανάπτυξη αυτού του θαλάσσιου Ελντοράντο και την προστασία του χώρου, μέσα από το εργαλείο που αποκαλεί «γαλάζια ανάπτυξη».

Εξόρυξη που καταστρέφει
Ενας από τους τέσσερις άξονες της ευρωπαϊκής στρατηγικής είναι η εξόρυξη μεταλλευμάτων. Κοβάλτιο, χαλκός, νίκελ, μέταλλα και πετρελαιοειδή βρίσκονται στην πρώτη θέση. Η παραγωγή υποθαλάσσιου φυσικού αερίου διπλασιάστηκε μεταξύ 2000 και 2009. Περίπου το 40% της λεκάνης της Μεσογείου είναι ζώνες ανοιχτές στην εξόρυξη και βρίσκονται σε προσφορά.
Αλλά το χειρότερο για τις φώκιες, τους κόκκινους τόνους και τους καρχαρίες -από τα πλέον απειλούμενα είδη- είναι ο διπλασιασμός των δραστηριοτήτων του Καναλιού του Σουέζ, το οποίο μπορεί να επιτρέψει την διέλευση 97 πλοίων ημερησίως το 2023 αντί και 49 σήμερα. Η ραγδαία αύξηση της θαλάσσιας μεταφοράς θα πολλαπλασιάσει τους κινδύνους των συγκρούσεων και της μόλυνσης, θα αυξήσει τα σκουπίδια και τον υποθαλάσσιο θόρυβο.
Συμπερασματικά, η μελέτη της WWF καταλήγει λέγοντας ότι «οι συνθήκες για να φτάσουμε σε μια καλή οικολογική κατάσταση της θάλασσας ως το 2020 δεν υπάρχουν σήμερα».