Στην προκήρυξη πανελλήνιου αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την αποκατάσταση και λειτουργική επανένταξη της Δημοτικής Αγοράς Χαλκίδας και της γύρω από αυτήν περιοχής, προτίθεται να προχωρήσει ο δήμος Χαλκιδέων.
Στόχος του διαγωνισμού είναι η ανάδειξη της επικρατέστερης μελέτης αποκατάστασης και για τον λόγο αυτό, ο δήμος απευθύνθηκε τόσο στη Διεύθυνση Προστασίας και Αναστήλωσης Νεωτέρων και Σύγχρονων Μνημείων του υπουργείου Πολιτισμού, όσο και στην Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Αττικής (πρώην ΕΝΜΑ), προκειμένου να καταθέσουν πλαίσιο αρχών για τη διενέργεια του διαγωνισμού, καθώς η Αγορά αποτελεί κηρυγμένο μνημείο.
Μετρά εναν αιώνα ζωής
Η Δημοτική Αγορά της πόλης, που μετράει περισσότερο από έναν αιώνα ζωής, βρίσκεται τα τελευταία χρόνια εγκαταλειμμένη. Αρχιτέκτονες, καθηγητές πανεπιστημίου και φορείς που υπερασπίζονται την αρχιτεκτονική μας κληρονομιά να ζητούν τη διάσωσή της. Η Δημοτική Αγορά Χαλκίδας είναι ένα κτιριακό συγκρότημα στο κέντρο της πόλης και ανεγέρθηκε σε δύο φάσεις. Η πρώτη το 1883, σε νεοκλασικό ύφος και η δεύτερη το 1930 έπειτα από αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, σε μοντέρνο ρυθμό. Η αγορά λειτούργησε ανελλιπώς για έναν αιώνα, αποτελώντας κομμάτι της ζωής της πόλης.
Αποκατάσταση και επαναλειτουργία
Σύμφωνα με το ΑΠΕ, η έκθεση που υπέβαλε ο δήμος στο υπουργείο Πολιτισμού, προγραμματίζει τη διατήρηση και αποκατάσταση της μορφολογίας και των αξιόλογων αρχιτεκτονικών στοιχείων της Αγοράς, αποκατάσταση των στεγών της πρώτης φάσης κατασκευής, απομάκρυνση όλων των μεταγενέστερων προσκτισμάτων, χωροθέτηση νέου κτίσματος στη συμβολή των οδών Ελευθερίου Βενιζέλου και Αρεθούσης, ενσωμάτωση ήπιων εμπορικών χρήσεων και χρήσεων εστίασης (στις εσωτερικές πτέρυγες), καθώς και μετατροπή των δωμάτων σε φυτεμένους χώρους για φιλοξενία πολιτιστικών εκδηλώσεων.
Επίσης, προγραμματίζονται παρεμβάσεις στην περιοχή γύρω από την Αγορά, όπως ανασχεδιασμός της πλατείας Αγοράς και αποκατάσταση της οργανικής σχέσης του κτιριακού συγκροτήματος με την πλατεία.
Ωστόσο, τα μέλη του ΚΣΝΜ έκριναν ομόφωνα στην πρόσφατη συνεδρίασή τους ότι το Συμβούλιο είναι αναρμόδιο στην παρούσα φάση να εγκρίνει τους άξονες του διαγωνισμού, αρμοδιότητα που οριοθετείται σύμφωνα με το νόμο επί του αποτελέσματος του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού. Όσον αφορά σε όρους, περιορισμούς και οδηγίες επί του διαγωνισμού, συμβουλευτικά μπορεί να λειτουργήσει η αρμόδια Διεύθυνση του υπουργείου Πολιτισμού. Συμπληρωματικά στην απόφαση, ο εκπρόσωπος του ΤΕΕ στο Συμβούλιο, Νίκος Φιντικάκης, κατέθεσε τη διαφωνία του με την έγκριση των συνθετικών αξόνων του διαγωνισμού «δεδομένου ότι πιστοποιήθηκε παρουσία όλων η αστοχία αποτύπωσης της πρότασης και η έλλειψη βασικών μορφολογικών αποτυπώσεων».
Η διατήρηση ή όχι και η χρήση της Δημοτικής Αγοράς Χαλκίδας, έχουν αποτελέσει σημείο σφοδρής αντιπαράθεσης μεταξύ του δήμου και μερίδας της τοπικής κοινωνίας. Η αντιπαράθεση αποτυπώνεται στην επί τέσσερις φορές συζήτηση του χαρακτηρισμού από το Κεντρικό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων (σε διάστημα 14 ετών), συζήτηση που κατέληξε τελικά στην περσινή απόφαση μερικού χαρακτηρισμού της εμβληματικής κύριας όψης (έργο του φημισμένου αρχιτέκτονα Σόλων Κυδωνιάτη) και της διατήρησης του περιγράμματος και του όγκου των υπόλοιπων τμημάτων με ταυτόχρονη διατήρηση των αυθεντικών μορφολογικών και αρχιτεκτονικών στοιχείων, όπου αυτά υπάρχουν. Η αντιπαράθεση αυτή μεταφέρθηκε για ακόμα μία φορά στις αίθουσες του υπουργείου Πολιτισμού κατά την πρόσφατη συνεδρίαση του γνωμοδοτικού οργάνου.
Οι καθηγητές του ΕΜΠ, Ελένη Πορτάλιου και Γιώργος Σαρηγιάννης, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ στην Εύβοια, Γιώργος Ακριώτης και Τάσος Πρατσόλης, και μέλη της Ομάδας Πρωτοβουλίας για τη Διάσωση και Επαναλειτουργία της Δημοτικής Αγοράς, κατηγόρησαν τη δημοτική αρχή ότι για την κήρυξη του διαγωνισμού δεν ακολουθεί την επιστημονική προσέγγιση που ενδείκνυται για τα διατηρητέα μνημεία, καθώς και ότι στόχος της είναι να μετατρέψει την Αγορά σε εμπορικό κέντρο χωρίς να κρατήσει τίποτα από τον παλιό της χαρακτήρα. Όπως συμπλήρωσε η κ. Πορτάλιου, η πρόταση των φυτεμένων δωμάτων προϋποθέτει ότι θα κατεδαφιστεί το κτίριο και θα γίνει ένα κτίριο με φέροντα οργανισμό που να αντέχει χώματα, δώματα και τραπεζοκαθίσματα. «Όλα τα παραπάνω μας πείθουν ότι η προσέγγιση δεν θα προστατεύσει το μνημείο», κατέληξε.
Από την πλευρά του, ο δήμαρχος Χαλκιδέων Χρήστος Παγώνης, κατά την παρουσία του στη συνεδρίαση εξέφρασε την αγωνία του να τελειώσει αυτό το θέμα όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, προκειμένου να ενταχθεί το έργο σε χρηματοδοτικά προγράμματα. «Δεν αντέχει άλλο η πόλη αυτή την εικόνα στο κέντρο της», πρόσθεσε.