Πόσο μεγάλη θα ήταν η Βιβλιοθήκη της Βαβέλ που ονειρεύτηκε ο Χόρχε Λουί Μπόρχες [εικόνες]

Την ιδέα μιας ατελείωτης βιβλιοθήκης εμπνεύστηκε για πρώτη φορά ο γερμανός μαθηματικός και συγγραφέας Kurd Lasswitz. Στη νουβέλα του «Η παγκόσμια βιβλιοθήκη», η οποία δημοσιεύτηκε το 1904, λίγους μήνες πριν τον θάνατό του, ο Lasswitz φαντάζεται μια βιβλιοθήκη η οποία θα μπορούσε να περιέχει όλα τα βιβλία που υπάρχουν στην ανθρωπότητα.

Ο Χόρχε Λουί Μπόρχες, αργεντίνος συγγραφέας του 20ού αιώνα, εμπνέεται από αυτό το έργο και δημοσιεύσει το 1941 μια από τις διασημότερες νουβέλες του «Η βιβλιοθήκη της Βαβέλ». Πρόκειται για μια βιβλιοθήκη-σύμπαν, δηλαδή τόσο μεγάλη που θα μπορούσε να περιλαμβάνει όλα τα κείμενα που υπάρχουν και θα υπάρξουν και της οποίας το μέγεθος είναι ένα στοίχημα για την ανθρώπινη φαντασία.

Η βιβλιοθήκη του ιλίγγου
Πόσα βιβλία θα μπορούσε να περιλαμβάνει μια τέτοια βιβλιοθήκη; Εναν κολοσιαίο αριθμό. Για να το καταλάβει κανείς πρέπει να φανταστεί τη λειτουργία της βιβλιοθήκης: σύμφωνα με τον Μπόρχες, κάθε βιβλίο που θα περιλαμβάνει θα έχει 410 σελίδες και κάθε σελίδα θα έχει 40 γραμμές κειμένου και κάθε γραμμή θα έχει 80 χαρακτήρες η καθεμιά. Κάθε βιβλίο περιλαμβάνει λοιπόν 1 312 000 χαρακτήρες και χρησιμοποιεί όλα τα γράμματα της αλφαβήτου (26 γράμματα) και επιπλέον τα κενά, το κόμμα και την τελεία.

Η βιβλιοθήκη θα περιλαμβάνει, λοιπόν, 291 312 000 βιβλία (το 29 πολλαπλασιάζεται με τον εαυτό του 1 312 000 φορές), και αυτό δίνει έναν αριθμό βιβλίων ο οποίος αποτελείται από περίπου 2 εκατομμύρια αριθμούς. Για να το καταλάβει κάποιος, αυτός ο αριθμός για να γραφεί χρειάζεται 500 σελίδες μεγέθους Α4, θα γέμιζε ένα μυθιστόρημα 1.100 σελίδων σε βιβλίο τσέπης και αν γραφόταν σε ευθεία γραμμή θα έπιανε περίπου 354 χιλιόμετρα μήκος.
Ο χώρος που θα έπιανε μια τέτοια βιβλιοθήκη προκαλεί ίλιγγο. Αν υπήρχε αυτή η βιβλιοθήκη που φαντάστηκε ο Μπόρχες θα γέμιζε όχι μόνο ολόκληρο το σύμπαν αλλά θα χρειαζόταν και πολύ περισσότερο. Πόσο περισσότερο; Περίπου 101 918 616 φορές.

Το άπειρο υπάρχει σε αναλογική μορφή
Είναι τόσο ιλιγγιώδης ο αριθμός που η ιδέα έμεινε φυσικά σε στάδιο ουτοπίας καθώς και στη φαντασία του Μπόρχες και των αναγνωστών του. Ωστόσο, αφού μια τέτοια βιβλιοθήκη δεν μπορεί να υπάρξει πραγματικά, υπάρχει σήμερα αναλογικά.
Ο Jonathan Basile δημιούργησε το σάιτ libraryofbabel.info και αναπαριστά με σχεδόν απόλυτη ακρίβεια την βιβλιοθήκη που περιγράφει ο Χόρχε Λουί Μπόρχες. Η αναπαράσταση μένει πιστή στην νουβέλα που γράφηκε το 1941 από τον αργεντίνο συγγραφέα και έχει δημιουργεί σε εξάγωνα κομμάτια εντελώς όμοια, των οποίων οι 4 τοίχοι φιλοξενούν τα βιβλία σε πέντε ράφια ο καθένας.

Κάθε ράφι περιλαμβάνει 32 βιβλία με 410 σελίδες το καθένα. Κάθε σελίδα, κάθε βιβλίου, κάθε ραφιού και κάθε δωματίου μπορεί να εξερευνηθεί. Ανάμεσα σε δισεκατομμύρια επί δισεκατομμυρίων τίτλους, σίγουρα υπάρχουν κάποια βιβλία που έχει διαβάσει ο καθένας μας.
Υπάρχει εκεί ό,τι έχει γραφεί στον πλανήτη Γη: από το αγαπημένο μας μυθιστόρημα ως τον τρόπο χρήσης της ηλεκτρικής σκούπας, η Βίβλος, το Κοράνι, ο Σέξπηρ, ο Ντιντερό, όλες οι σελίδες από τα προσωπικά ημερολόγια που έχουν δημοσιευτεί ή αναρτηθεί, όλα τα μυστικά, όλα τα όνειρα, όλες οι αφηγήσεις και όλα τα ονόματα, ακόμη και το δικό μας όνομα και η δική μας ιστορία υπάρχουν ήδη στην απεραντότητα της βιβλιοθήκης της Βαβέλ.
Σε αυτή τη βιβλιοθήκη υπάρχει χώρος και για όσα δεν έχουν ακόμη γραφεί και θα γραφούν μια μέρα.

Η βιβλιοθήκη που δημιούργησε ο Basile είναι διαφορετική από εκείνη που φαντάστηκε ο Μπόρχες γιατί δεν περιέχει όλα τα πιθανά βιβλία αλλά όλες τις πιθανές σελίδες. Η βιβλιοθήκη περιλαμβάνει δηλαδή 4,7 × 104 679 σελίδες που βρίσκονται σε 104 677 βιβλία.
Αυτή η βιβλιοθήκη περιλαμβάνει τόσες πληροφορίες που είναι αδύνατο να στοκαριστούν αριθμητικά. Το περιεχόμενό της ελέγχεται από έναν ειδικό αλγόριθμο που δημιούργησε ο Jonathan Basile. Κάθε σελίδα έχει ένα μοναδικό νούμερο που είναι δικό της και την ταυτοποιεί μέσα στη βιβλιοθήκη. Αλλά και το αντίθετο είναι δυνατό: από ένα κείμενο, ο αλγόριθμος μπορεί να ξαναβρεί το νούμερο της σελίδας και να την εντοπίσει.
Mπορεί κάποιος να περιηγθεί στην Βιβλιοθήκη της Βαβέλ μέσω του σάιτ libraryofbabel.info/index.html

O Jonathan Basile κατάγεται από τη Νέα Υόρκη και είναι συγγραφέας. Η ιδέα του να φτιάξει σε αναλογική μορφή την Βιβλιοθήκη της Βαβέλ του Μπόρχες είναι έργο ζωής για εκείνον με το σάιτ που δημιούργησε Library of Babel. Το σάιτ είναι σε λειτουργία από τον Μάιο του 2015 αλλά περιέργως δεν γνώρισε την επιτυχία που αναμενόταν. Ισως γιατί ελάχιστοι διαβάζουν πλέον βιβλία...