ΚΑΛΛΙΑ ΠΑΠΑΔΑΚΗ
«Συνήθως κάνω τα λάθος δώρα. Ογκώδη αντικείμενα σε φίλους που δεν έχουν χώρο. Παιχνίδια σ’ εκείνους που ‘χουν από καιρό ξεχάσει πως υπήρξαν κι αυτοί παιδιά. Βιβλία σε γνωστούς που δεν διαβάζουν. Φέτος, θα δώριζα σε φίλους, γνωστούς κι αγνώστους το "Πένθιμο Μπλουζ" του Γ. Χ. Ώντεν σε μετάφραση του Ερρίκου Σοφρά από τις εκδόσεις Κίχλη. Για να γίνει το ανθρώπινο ξανά συλλογικό»
*Το τελευταίο μυθιστόρημα της Κάλλιας Παπαδάκη «Δενδρίτες» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
«Εν αρχή ην η ποίηση. Και τώρα και πάντα και για πάντα. Σε αυτή προστρέχουμε και σε αυτή αναζητάμε καταφύγιο, κουράγιο και ελπίδα. Ειδικά όταν γύρω μας ο κόσμος ασχημαίνει, όταν απειλητικά σύννεφα μαζεύονται πάνω από την πόλη, πάνω από τη χώρα ή πάνω από την Ευρώπη. Οι ποιητές μας ήταν αυτοί που στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων που, σε αντίθεση με τους περισσότερους πεζογράφους, αγωνιούσαν, προειδοποιούσαν, μάχονταν, συνηθισμένοι αυτοί, όλη τους τη ζωή να την περνούν σε μια έρημο μοναχικότητας, έμαθαν να αναγνωρίζουν αμέσως την οφθαλμαπάτη. Τους το χρωστάμε και τώρα στις γιορτές είναι μια ευκαιρία να τους το ανταποδώσουμε. Θα έκανα δώρο σε όλους αυτούς που κοίταζαν χωρίς να βλέπουν, που άκουγαν χωρίς να καταλαβαίνουν, που ακουμπούσαν χωρίς να αγγίζουν, τη "Φωνή της σιωπής" του Αργύρη Χιόνη , ένα συλλεκτικό τόμο (που δεν περιλαμβάνει όμως τα τελευταία χρόνια της ζωής του) για στίχους σαν κι αυτούς: /Ένα δειλό θλιμμένο δειλινό χτυπά ανεπαίσθητα το τζάμι ενός μοναχικού ανθρώπου. Αυτός του ανοίγει και το βάζει στο δωμάτιο. Κάθονται εκεί , ακίνητοι και σιωπηλοί, μέχρι που πέφτει η νύχτα. Τότε, ο άνθρωπος σηκώνεται, «Συγγνώμη» , λέει, «αύριο πάλι», κι ανάβει».
*Το τελευταίο μυθιστόρημα του Δημήτρη Οικονόμου «Οι εγκλωβισμένοι» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος.
ΣΟΦΙΑ ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ
«Κάτω από το δέντρο, εκεί που αφήνω τις σακούλες με τα δώρα, ξαπλώνουν φρόνιμα και τυλιγμένα στο χαρτί:
- Gillian Flynn, "Το χέρι που κινεί τα νήματα", μετάφραση: Γωγώ Αρβανίτη, Μεταίχμιο, 2015. Σύντομο (διαβάζεται με μια αναπνοή), γραμμένο με συγγραφικό κέφι και ενορχηστρωμένο με αφηγηματική μαεστρία (τόσες πολλές φράσεις να υπογραμμίσεις και να σκεφτείς με την ησυχία σου), πλοκή που διαλύει τις αναγνωστικές βεβαιότητες και δείχνει πως αυτό που ονομάζεται πραγματικότητα –τελικά- είναι θέμα οπτικής γωνίας.
- Η σειρά "Η Θεσσαλονίκη στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο" του University Press.
Mια ανοιχτή βεντάλια θεματικών τομιδίων που αφορούν τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη Θεσσαλονίκη (το περίφημο Μακεδονικό Μέτωπο, λιγότερο διάσημο από το Ανατολικό και το Δυτικό, το ίδιο σαρκοβόρο). Από μελέτες (Αλέξανδρος Γαρύφαλλος: "Οι υγειονομικές υπηρεσίες στο μακεδονικό μέτωπο", Μανόλης Κανδυλάκης: "Ο τύπος της Θεσσαλονίκης στον Παγκόσμιο Πόλεμο", Γιάννης Μέγας: "Η κατάρριψη του Ζέπελιν", Γιάννης Μέγας: "Η βαβέλ των φυλών", Ιάκωβος Μιχαηλίδης: "Το κίνημα της Εθνικής Άμυνας, Αντώνης Σατραζάνης: Οι τρεις γάλλοι αρχιστράτηγοι της «στρατιάς της Ανατολής» στη Θεσσαλονίκη) έως λογοτεχνικά κείμενα και μαρτυρίες (Σάκης Σερέφας: "Δεν υπήρξαν ήρωες εδώ"). Δοκίμια, τεκμήρια, ποιήματα, πεζά, επιστολές για ένα μέτωπο στο οποίο δεν έπεσε τουφεκιά –όμως έθαψε ατελείωτους στρατιώτες. Ένας εθνικός διχασμός που χώρισε την Ελλάδα στα δύο. Μια πόλη που γεμίζει στρατό, κατασκόπους, αλλόγλωσσους και προσπαθεί να τα βγάλει πέρα. Στο κέντρο η Ιστορία (αυτή με το Ι κεφαλαίο και η άλλη, η ιστορία των ανθρώπων, με το ι μικρό), που πέφτει πάνω μας, αλλά ποτέ δε διδάσκει»
* Το τελευταίο βιβλίο της Σοφίας Νικολαΐδου «Καλά και σήμερα» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο.
ΝΙΚΟΣ ΜΑΝΤΗΣ
«Δε χρειάζομαι καμία απολύτως αφορμή για να χαρίσω βιβλία, μιας και το κάνω πάντα και παντού. Το ίδιο λοιπόν πρόκειται να συμβεί και στις επερχόμενες γιορτές, όπου τα πρόσωπα του στενού αλλά και του όχι και τόσο στενού περιβάλλοντός μου θα δεχτούν χωρίς καμία έκπληξη τα έντυπα δώρα μου (ελπίζω δίχως βαρυγκώμια). Ιδού λοιπόν μερικές επιλογές μου, που (αυτό ίσως είναι έκπληξη) ανήκουν στο χώρο της ποίησης, στην οποία πάντα επιστρέφουμε, αγαπώντας την «μόνο στην απειλή της εγκατάλειψης,» όπως λέει ο Τίτος Πατρίκιος.
- Αργύρης Χιόνης, "Η Φωνή της Σιωπής", Ποιήματα 1966-2000, εκδόσεις Νεφέλη. Μια συλλογή με το μεγαλύτερο μέρος του ποιητικού έργου του γνωστού δημιουργού που πέθανε πριν μερικά χρόνια, στην οποία ανατρέχω συχνά, γιατί περιέχει ποίηση αληθινή, γεμάτη εικόνες και υπαρξιακό στοχασμό, πέρα από μόδες, σχολές και στυλ.
- Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, "Ποίηση", εκδόσεις Καστανιώτη. Η συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων μιας από τις μεγαλύτερες ποιητικές μορφές στην Ελλάδα σήμερα (και άνετα υποψήφια για ένα νέο Νόμπελ) με μια βαθιά, σαρκωμένη αναρώτηση πάνω στα πιο σημαντικά του βίου μας, ήτοι το Χρόνο, τον Έρωτα, τη Φθορά και το Θάνατο.
- Νάσος Βαγενάς, "Βιογραφία, Ποιήματα 1974-2014", εκδόσεις Κέδρος. Συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων του γνωστού φιλόλογου και συγγραφέα. Στίχοι γεμάτοι χιούμορ, παιγνιώδη διάθεση και διακειμενικές αναφορές.
*Το τελευταίο μυθιστόρημα του Νίκου Μάντη «Πέτρα-Ψαλίδι-Χαρτί» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Πρόσφατα βραβεύτηκε με το Athens Prize for Literature.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΜΑΛΟΥΚΑΣ
«Φέτος για τις γιορτές διάλεξα να δωρίσω βιβλία ελλήνων συγγραφέων. Κι επειδή είμαι κυρίως συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων θα ξεκινήσω μ’ ένα πολύ έμπειρο και ικανό συνάδελφό μου, τον Νίκο Φαρούπο, που έχει πάνω από είκοσι χρόνια παρουσίας στο χώρο της λογοτεχνίας. Το βιβλίο του "Έγκλημα στην Αντίπαρο" (εκδόσεις Κέδρος) ήταν ένα από τα καλύτερα αστυνομικά μυθιστορήματα της χρονιάς και συνεχίζει ακάθεκτο την πετυχημένη πορεία του. Σαν επόμενη επιλογή θα διαλέξω κάτι πιο ρομαντικό, το μυθιστόρημα της Ιφιγένειας Τέκου, "Θάλασσες μας χώρισαν" (εκδόσεις Διόπτρα) που μας ταξιδεύει από τη Σύμη στην Κωνσταντινούπολη και την Αλεξάνδρεια με μια γραφή γεμάτη συγκινήσεις, παραστατικότατες περιγραφές και ολοζώντανους ήρωες. Η τελευταία επιλογή μου είναι το "Και μετά όλα άλλαξαν" (Anima εκδοτική) ένα θρίλερ που φλερτάρει με το υπερφυσικό, δημιούργημα μιας νέας συγγραφέως, της Λένας Κικίδου, που προβλέπω ότι αργά ή γρήγορα θα δώσει το δικό της στίγμα στο χώρο του είδους. Ιδανικό δώρο για αναγνώστες που αγαπούν Στίβεν Κινγκ».
* Το νέο βιβλίο του Δημήτρη Μαμαλούκα «Ο κρυφός πυρήνας των Ερυθρών Ταξιαρχιών» θα κυκλοφορήσει την άνοιξη του 2016 από τις εκδόσεις Κέδρος.
ΜΑΝΙΝΑ ΖΟΥΜΠΟΥΛΑΚΗ
«Θα χαρίσω το "Φόνοι στην Κρυστάλλη" του Κωνσταντίνου Ιωακειμίδη (εκδόσεις Ινφογνώμων) σε φίλους που διαβάζουν αστυνομικά μυθιστορήματα επειδή είναι γρήγορο, σουρεαλιστικό και περίεργο αλλά διαβαστερό. Το "Με την Αναράϊδα" του Χρήστου Δουλή (εκδόσεις Οδός Πανός) θα το κάνω δώρο σε goth φίλους που ξέρουν τι σημαίνει λαογραφία αλλά και θριλλερική ατμόσφαιρα σκοτεινού χωριού. Το "Άδεια δωμάτια" του Χρήστου Τερζίδη (εκδόσεις Παπαδόπουλος) σε μουσικόφιλους πρώην ροκάδες με μαύρη πλευρά... Και το τελευταίο μου μυθιστόρημα ("Αόρατα κορίτσια", εκδόσεις Παπαδόπουλος) το χαρίζω στις φίλες που ταξιδεύουν διαβάζοντας και θέλουν να ανέβουν αυτόν τον καιρό... Σόρι που βάζω και δικό μου βιβλίο μέσα αλλά όντως το κάνω δώρο κι αυτό σε άτομα που αγαπάω!»
ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ
«Θα δώριζα χωρίς δεύτερη σκέψη το "Ηλεκτρικό πρόβατο" του Φίλιπ Ντικ, που μόλις εκδόθηκε από τον Κέδρο, και θα το δώριζα σε έναν νέο —γύρω στα είκοσι με είκοσι-κάτι— που διαβάζει βιβλία, που του αρέσει επίσης και ο κινηματογράφος και που θεωρεί ότι το αριστουργηματικό φιλμ τού Ρίντλεϊ Σκοτ "Blade Runner", που βασίστηκε στο "Ηλεκτρικό πρόβατο", είναι η καλύτερη ταινία Επιστημονικής Φαντασίας που γυρίστηκε ποτέ (πράγματι είναι). Και θα το έκανα για διάφορους λόγους. Για να δει, καταρχάς, αυτός ο υποθετικός νέος πόσο διαφορετικά είναι αυτά τα δύο, το βιβλίο και η ταινία. Πόσο πλούσιο φιλμ είναι το "Blade Runner", μολονότι εκμεταλλεύεται ελάχιστο μόνο από το υλικό του βιβλίου. Κάτι μάς λέει αυτό, και μάλλον κάτι πολύ σημαντικό — για την τέχνη, τα δάνεια, τις επιρροές, τις διασκευές, το πέρασμα από το ένα μέσο σε ένα άλλο, τη δημιουργική ικανότητα των μεγάλων καλλιτεχνών, ή την αξία —κυρίως— της ελευθερίας. Θα του το χάριζα, προφανώς, και για την καθαυτό λογοτεχνική του αξία. Δεν αναφέρομαι φυσικά στην πρόζα τού Ντικ, ή στη λεκτική του δεινότητα, ας πούμε — ποτέ δεν υπήρξε στυλίστας, αν και ήταν σπουδαίος γραφιάς: μάστορας. Κυρίως όμως ήταν μέγιστος δημιουργός, κάτι σαν τον μπορχεσιανό hacedor, επινοητής κόσμων και ανατόμος σπάνιας ολκής (ανατόμος της καθημερινής ζωής: αυτό είναι το υλικό της Επιστημονικής Φαντασίας), και αυτό όχι σε ένα ή δύο βιβλία του, αλλά σε όλο το εύρος του έργου του, που πλέον μπορούμε να το δούμε σαν ένα σύνολο, ή σαν μια σκάλα που πρέπει κανείς να ανεβεί μαζί του για να φτάσει κάποια στιγμή να δει ό,τι είχε προσέξει πρώτος εκείνος, ή κάτι ολότελα καινούριο (δεν χρειάζεται να βλέπουμε τα ίδια με τον Ντικ — είναι καλός οδηγός όμως).
Θα επέμενα επιπλέον να το διαβάσει για να σκεφτεί (και να σκεφτεί σοβαρά) πάνω στην πραγματικότητα, ή πάνω στις πραγματικότητες γύρω του: πάνω στο τι σημαίνει, τι κρύβει, τι είναι αυτό που συστήνεται σαν "κάτι". Για παράδειγμα, οι κυβερνήσεις. Για πιο άμεσο παράδειγμα, αυτή εδώ η κυβέρνηση. Ο Ντικ δείχνει μέσα, μέσα στην πραγματικότητα και τα ολογράμματά της, και όχι τείνοντας απλώς τον δείκτη, αλλά σκαλίζοντας βαθιά με το δάχτυλο. Θα του το αγόραζα επιπροσθέτως για να δει έναν μετρ της Επιστημονικής Φαντασίας, εντελώς ξεχωριστό, βαθύτατα πολιτικό (βέβαια, η Επιστημονική Φαντασία είναι το πιο πολιτικό λογοτεχνικό είδος, έτσι κι αλλιώς), αλλά και πέρα για πέρα διασκεδαστικό: ο Ντικ καλλιεργεί το χιούμορ έντονα, και μάλιστα ενός υψηλότατου επιπέδου χιούμορ — ακόμη και στα πιο ζόρικα περιβάλλοντα. (Αυτό τού το δίδαξε και η καθόλου εύκολη ζωή του). Κι αν δεν πειθόταν από αυτά, θα τον πίεζα να κάνει τη χάρη στον εαυτό του και στρωθεί να το διαβάσει επειδή έχουμε να κάνουμε εδώ και με καθαρή ψυχαγωγία, από τις λίγες. Σπουδαίο βιβλίο. Αλλά όχι μόνο για νέους στα είκοσι με είκοσι-κάτι: για όλους. Ήδη το ξαναδιαβάζω εγώ, με πολλαπλάσια πλέον απόλαυση».
*Το τελευταίο μυθιστόρημα του Κυριάκου Αθανασιάδη «Η κόκκινη Μαρία» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.