Την επαναστατική πρότασή της για τη σύσταση μιας ευρωπαϊκής συνοριοφυλακής - ακτοφυλακής για τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ αναμένεται να παρουσιάσει σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Επισημαίνοντας ότι η προσφυγική κρίση ανέδειξε τις αδυναμίες του παρόντος συστήματος ελέγχου των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ και την έλλειψη συντονισμού μεταξύ των κρατών-μελών, η Επιτροπή προτείνει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού οργανισμού για τη φύλαξη των συνόρων, ο οποίος θα αντικαταστήσει τη Frontex.
Σύμφωνα με το σχέδιο της Επιτροπής, τα κράτη-μέλη θα μπορούν να απευθυνθούν στον νέο αυτό οργανισμό εάν αντιμετωπίζουν ένα σοβαρό πρόβλημα στα σύνορά τους. Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, σε καταστάσεις κρίσης στα εξωτερικά σύνορα και αν ένα κράτος-μέλος δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει την κρίση, ο οργανισμός αυτός θα μπορεί να επεμβαίνει άμεσα, στέλνοντας προσωπικό για τη φύλαξη των συνόρων.
Ο ευρωπαϊκός οργανισμός για τη φύλαξη των συνόρων θα απασχολεί περί τα 1.500 άτομα, που θα προέρχονται από εθνικούς τελωνειακούς, ενώ το κόστος του αναμένεται να φτάσει τα 280 εκατ. ευρώ τον χρόνο, δηλαδή θα είναι διπλάσιο σε σχέση με το ετήσιο κόστος της Frontex. O νέος οργανισμός φύλαξης των συνόρων θα αναλύει διαρκώς την κατάσταση που επικρατεί στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, προκειμένου να αποσοβηθούν οι κρίσεις, θα έχει τη δικαιοδοσία να συνεργάζεται με τρίτες χώρες, ιδίως με τα Δυτικά Βαλκάνια, θα βοηθά στην ταυτοποίηση και δακτυλοσκόπηση των μεταναστών, ενώ παράλληλα θα βοηθά στη διαδικασία επιστροφής στις χώρες προέλευσής τους των μεταναστών εκείνων των οποίων η αίτηση χορήγησης ασύλου απορρίπτεται.
H πρόταση της Επιτροπής θα πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ και αναμένεται να αντιμετωπίσει τη σθεναρή αντίσταση ορισμένων χωρών-μελών. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η πρόταση της Επιτροπής, παρά τη στήριξη της Γερμανίας και της Γαλλίας, έχει ήδη προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις από μια μερίδα χωρών-μελών που θεωρούν ότι μια τέτοια λύση αποτελεί παραχώρηση μέρους της κυριαρχίας τους.
Υπεραμυνόμενος της πρότασης της Επιτροπής για τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής συνοριακής ακτοφυλακής, ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής, Φρανς Τίμερμανς, υποστήριξε στη φλαμανδική εφημερίδα De Morgen ότι η καλύτερη φύλαξη των συνόρων θα ελαφρύνει σημαντικά την πίεση προς την Ευρώπη: «Όλο και περισσότερο, αυτοί που καταφθάνουν στην Ευρώπη δεν είναι Σύροι που θέλουν να αποφύγουν τον πόλεμο, αλλά μετανάστες από το Μαρόκο, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές. Μετανάστες που είναι σαφές ότι δεν έχουν δικαίωμα για προστασία».
Αναφορικά με την κατάσταση στα ελληνοτουρκικά θαλάσσια σύνορα, ο Φ. Τίμερμανς τονίζει ότι «η εμπειρία δείχνει ότι εάν κανείς περιμένει πάρα πολύ, η κατάσταση ξεφεύγει εντελώς από τον έλεγχο. Τα σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αποτελούν σύνορα της Ευρώπης. Άρα είναι κάτι περισσότερο από λογικό ότι η φύλαξή τους αποτελεί συλλογική ευθύνη. Δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση. Εχουμε ένα κολοσσιαίο πρόβλημα με τα εξωτερικά μας σύνορα, αλλιώς δεν θα είχαν φτάσει σχεδόν 1 εκατομμύριο άτομα στα γερμανικά σύνορα τους τελευταίους έντεκα μήνες», δήλωσε ο Ολλανδός επίτροπος.
Τέλος, ο Ελληνας επίτροπος Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων, Δημήτρης Αβραμόπουλος, υποστήριξε πρόσφατα από τη Ρώμη ότι τα κράτη-μέλη «δεν είναι έτοιμα» να αντιμετωπίσουν την τεράστια εισροή αιτούντων άσυλο και «δεν μπορούν να δράσουν μόνα τους». «Χρειαζόμαστε κάτι πιο ολοκληρωμένο και καλύτερα διαρθρωμένο από τα εργαλεία που έχουμε σήμερα στη διάθεσή μας», τόνισε ο Δ. Αβραμόπουλος, χαρακτηρίζοντας την πρόταση της Επιτροπής «τολμηρό σχέδιο».
Le Monde: Πραγματική βόμβα το σχέδιο για νέα Frontex
Το σχέδιο της Κομισιόν, που παρουσιάζεται σήμερα, 15 Δεκεμβρίου, είναι μια πραγματική βόμβα, γράφει η Le Monde. Η Κομισιόν σχεδιάζει να προτείνει μια οδηγία με στόχο να δημιουργηθεί ένας ευρωπαϊκός οργανισμός συνοριοφυλάκων η οποία θα απασχολεί χιλιάδες άτομα. Ο οργανισμός αυτός θα έχει τη δυνατότητα να παρεμβαίνει αν κρίνει ότι υπάρχει σοβαρή απειλή στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Αυτό το σχέδιο, αν ψηφιστεί από τα κράτη και τα ευρωπαϊκά Κοινοβούλια, θα σηματοδοτήσει πραγματικά πρόοδο προς μια κοινή διαχείριση των συνόρων της Ενωσης. Θα απαιτήσει, ωστόσο, την εγκατάλειψη της εθνικής κυριαρχίας και το θέμα αυτό αναμένεται να απασχολήσει τα κράτη.
Στόχος είναι να επιτηρούνται καλύτερα τα εξωτερικά σύνορα της ζώνης Σένγκεν. Η Κομισιόν αναφέρει ότι πρέπει να σταματήσει η ροή μεταναστών, τη στιγμή που πάνω από 1,5 εκατομμύριο μετανάστες πέρασαν παράνομα τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ το 2015 και πάνω από 1 εκατομμύριο έφθασαν ήδη στη Γερμανία.
Στόχος των Βρυξελλών είναι να διασωθεί η Συνθήκη Σένγκεν, η οποία επιτρέπει την ελεύθερη κυκλοφορία ανθρώπων στο εσωτερικό της Ενωσης. Τους τελευταίους μήνες πολλά κράτη, με πρώτη τη Γερμανία, επανέφεραν τους ελέγχους στα σύνορά τους, ώστε να περιορίσουν τη ροή μεταναστών. Αλλες χώρες, όπως η Ουγγαρία, σήκωσαν πραγματικούς φράχτες για να εμποδίσουν τους μετανάστες να φθάσουν στη Γηραιά Ηπειρο.
Οι Βρυξέλλες επιθυμούν να αλλάξουν ριζικά τη Frontex, τον ευρωπαϊκό οργανισμό που δημιουργήθηκε το 2004 για τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων. Με το νέο όνομα που θα αποκτήσει, θα μπορέσει να πάρει να περισσότερες εξουσίες. Το προσωπικό θα αυξηθεί από 400 άτομα στα 1.000 και το νέο είναι πως θα υπάρχει και οπισθοφυλακή από 1.500 φύλακες. Η δύναμη αυτή θα μπορεί να κινητοποιηθεί σε 2 ή 3 ημέρες, σε περίπτωση ανάγκης.
Πιο πολλοί φύλακες
Η Frontex δεν διαθέτει σήμερα οπισθοφυλακή. Οταν μια χώρα έχει ανάγκη φύλαξης των συνόρων της, οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες δέχονται αίτημα αλλά στέλνουν εθελοντικά κάποια άτομα, ενώ για να συγκεντρωθούν οι δυνάμεις απαιτούνται κάποιες εβδομάδες.
Για παράδειγμα, η Frontex ζήτησε τον Οκτώβριο 743 επιπλέον άτομα για να βοηθήσει την Ελλάδα, αλλά δεν μπόρεσε να κινητοποιήσει παρά μόνο 447 εγκαίρως. Με τον νέο οργανισμό συνόρων, τα κράτη θα είναι υποχρεωμένα να στέλνουν τις δυνάμεις τους, όταν θα λαμβάνουν το αίτημα. Η ομάδα Γιούνκερ, η οποία σχεδίασε το νέο πρόσωπο της Frontex, στοχεύει εν πρώτοις την Ελλάδα.
Η Ελλάδα ζήτησε τη βοήθεια της ομάδας Rabit την Πέμπτη 3 Δεκεμβρίου, αλλά τη ζήτησε μόνο όταν οι εταίροι της, εξοργισμένοι από το γεγονός ότι δεν φυλάσσει αρκετά τα σύνορα, έφθασαν στο σημείο να την απειλήσουν ότι θα την εκδιώξουν από τη Συνθήκη Σένγκεν.
Η νέα Frontex που θα προτείνει σήμερα η Κομισιόν θα μπορεί να κινητοποιείται χωρίς να είναι απαραίτητη η σύμφωνη γνώμη του κράτους. Αντίθετα, σήμερα η Frontex μπορεί να θέσει στην υπηρεσία μιας χώρας μια ταχεία δύναμη (την αποκαλούμενη Rabit), αλλά με τον όρο η ενδιαφερόμενη χώρα να έχει υποβάλει αίτημα.
Πώς αντιδρούν οι χώρες της ΕΕ στο σχέδιο
Η Γαλλία και η Γερμανία στηρίζουν την Κομισιόν. Σε επιστολή τους που εστάλη στους υπουργούς Εσωτερικών, την Παρασκευή 4 Δεκεμβρίου, οι δύο χώρες ζητούσαν ενίσχυση της Frontex.
Ωστόσο, θεωρείται βέβαιο ότι το σχέδιο της Κομισιόν θα προκαλέσει ζωηρές αντιδράσεις. Εδώ και πολλά χρόνια έχει ξεκινήσει η συζήτηση για κοινή φύλαξη συνόρων, αλλά η απόφαση δεν ελήφθη ποτέ, αφού αρκετές χώρες δεν θέλουν να χάσουν την εθνική κυριαρχία τους. Χώρες με πολιτικές ηγεσίες εθνικιστικές, όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία, δεν βλέπουν με καλό μάτι αυτό το σχέδιο της Κομισιόν για τα σύνορα. Η Ισπανία και η Κύπρος βλέπουν επίσης με σκεπτικισμό το νέο σχέδιο. Το σχέδιο για τη νέα Frontex θα πρέπει να ψηφιστεί, να υιοθετηθεί από το Συμβούλιο και από το ευρωκοινοβούλιο και αυτό θα πάρει μήνες για να συμβεί.
Ασελμπορν: Η Frontex θα μπορούσε να αναπτύσσεται σε χώρες που δεν είναι μέλη της ΕΕ
Ο υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου δήλωσε σήμερα πως η συνοριακή υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα μπορούσε να αναπτυχθεί σε χώρες που δεν είναι μέλη της ΕΕ, όπως η Σερβία και τα Σκόπια, ενώ τα κράτη-μέλη που δεν έχουν εξωτερικά σύνορα θα πρέπει να παράσχουν μεγαλύτερη βοήθεια σε εκείνα που έχουν εξωτερικά σύνορα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θέλει να είναι σε θέση να αναπτύσσει προσωπικό από μια νέα Υπηρεσία Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής χωρίς, όπως απαιτείται τώρα, τη συγκατάθεση του ενδιαφερόμενου κράτους, δήλωσαν αξιωματούχοι της ΕΕ.
Ο Ζαν Άσελμπορν δήλωσε στον γερμανικό ραδιοφωνικό σταθμό Deutschlandfunk ότι θα ήταν δυνατό η Frontex να αναλάβει δράση επίσης σε χώρες που δεν είναι μέλη της ΕΕ. «Έχουμε μεγάλα προβλήματα στη Σερβία και την ΠΓΔΜ, για παράδειγμα, και μέχρι τώρα δεν ήταν δυνατό για τη Frontex να βοηθήσει εκεί, ωστόσο αυτό θα γίνει δυνατό», είπε.
Ο Άσελμπορν πρόσθεσε πως θεωρεί ότι η Frontex θα έχει επίσης ως αποστολή να καταστήσει πιο αποτελεσματικές τις απελάσεις. Είπε πως η ζώνη Σένγκεν θα επιβιώσει μόνο αν προστατευθούν τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ.
«Δεν θα είναι οι Κινέζοι ή οι Ρώσοι που θα μας στείλουν τους ανθρώπους που θα κάνουν τους συνοριακούς ελέγχους – πρέπει να είναι Ευρωπαίοι... Και θα έλεγα μάλιστα ότι χώρες χωρίς εξωτερικά σύνορα θα πρέπει να εμπλακούν περισσότερο ενεργά», τόνισε.
Η ανακοίνωση της Διεθνούς Αμνηστίας
Η προστασία των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν θα πρέπει να γίνει σε βάρος των δικαιωμάτων των προσφύγων, των αιτούντων άσυλο και των μεταναστών, δηλώνει η Διεθνής Αμνηστία, ενόψει της δημοσίευσης της επικείμενης πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ένα νέο ευρωπαϊκό σώμα φύλαξης συνόρων και ακτών (EBCG).
«Η ανακοίνωση αυτή έρχεται εν μέσω σωρείας παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων που καταγράφονται από την Διεθνή Αμνηστία στα εξωτερικά ευρωπαϊκά σύνορα, από εθνικές αρχές που δρουν με λίγη ή έως καθόλου λογοδοσία», αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση.
«Κανένα σύστημα διαχείρισης συνόρων, είτε είναι εθνικό είτε ευρωπαϊκό, δεν μπορεί να βάλει σύνορα στη διεθνή προστασία. Το να διαφυλάττεις την πρόσβαση σε άσυλο δεν είναι επιλογή, είναι υποχρέωση», δηλώνει η Ιβέρνα Μακ Γκόουαν, διευθύντρια του ευρωπαϊκού γραφείου της Διεθνούς Αμνηστίας. Η ίδια κάνει λόγο για σοβαρό κενό λογοδοσίας αναφορικά με τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στα ευρωπαϊκά σύνορα.
Η Διεθνής Αμνηστία έχει καταγράψει πως άνθρωποι που επιχείρησαν να διασχίσουν τα ελληνικά, βουλγαρικά και ισπανικά σύνορα έχουν απωθηθεί από τις εθνικές αρχές διαφύλαξης των συνόρων, χωρίς να έχουν πρόσβαση σε διαδικασίες ασύλου ή την ευκαιρία να προσβάλουν νομικά την επιστροφή τους, σε άμεση παραβίαση του διεθνούς δικαίου. «Οι παράνομες αυτές απωθήσεις συχνά συνοδεύονται από βία και βάζουν τη ζωή των ανθρώπων σε κίνδυνο».