«Οι ήρωες του βιβλίου μου προσδιορίζονται από τις επιλογές τους» είπε χθες βράδυ ο Τούρκος Νομπελίστας Ορχάν Παμούκ στο Μέγαρο Μουσικής, αναφορικά με το νέο του βιβλίο που έχει τίτλο «Κάτι παράξενο στον νου μου».
Το νέο του εγχείρημα, δεν έχει αυτοβιογραφικά κομμάτια και όπως εξομολογήθηκε χθες ο ίδιος, έχει μια δική του αυτόνομη ατζέντα, με έναν ήρωα ο οποίος προέρχεται από τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα και ανήκει στις λαϊκές γειτονιές.
Ο συγγραφέας κράτησε καθ όλη ζωντανό το ενδιαφέρων του κοινού του και κατέπληξε τους πάντες όταν δήλωσε «Ανήκω στην τελευταία γενιά συγγραφέων που δεν γράφουν σε υπολογιστή. Ίσως γιατί ως άνθρωπο ο οποίος χρειάζεται χρόνο για να σκεφτεί και να γράψει με κρατάει μακριά η ταχύτητα της πληκτρολόγησης».
«Διακατέχομαι από ένα σχεδόν μεταφυσικό άγχος για το αν, πώς και κατά πόσο, θα κατανοηθούν τόσο γρήγορες και τόσο κάθετες αλλαγές»
Στο νέο μυθιστόρημα ο ήρωας του Παμούκ ονομάζεται Μεβλούτ και είναι ένα πάμφτωχο παιδί που φτάνει στην Κωνσταντινούπολη από την Ανατολία. Για να ζήσει πουλάει επί σαράντα ολόκληρα χρόνια γιαούρτι και μπόζα, ενα τουρκικό ρόφημα με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ. «Το γιαούρτι στην παιδική μου ηλικία, δεν ήταν τυποποιημένο. Ύστερα άρχισε να αλλάζει συνεχώς συσκευασίες. Ο μποζάς, πάλι, ήταν για αιώνες απαγορευμένος, αλλά επετράπη μετά τον Κεμάλ. Τον μποζά τον αγοράζουν στις ημέρες μας όχι γιατί θέλουν να πιουν, αλλά για να τιμήσουν τον κόσμο που αντιπροσωπεύει» είπε ο Ορχάν Παμούκ, σημειώνοντας οτι με αυτον τον τρόπο θα μπορούσε να μιλήσει για τις αντιθέσεις και τις μεγάλες αλλαγές της τουρκικής κοινωνίας την τελευταία τεσσαρακονταετία, για τις αλλαγές στις πολιτισμικές ταυτότητες, αλλά και στην πολιτική ή στη θρησκεία.
Μίλησε για τα σαράντα χρόνια που ζει στην Ιστανμπούλ ο Μεβλούτ, τα οποία παρομοίασε με τα σαράντα χρόνια μιας πρωτοφανούς ανάπτυξης της Τουρκίας σε όλα τα επίπεδα. Από την πολιτική και την οικονομία μέχρι την καθημερινότητα.
Ο Ορχάν Παμούκ αναφέρθηκε στην πολυπολυτισμικότητα της Κωνσταντινούπολης, εκεί όπου καταφτάνουν συνεχώς εδώ και δεκαετίες, καινούργιοι άνθρωποι, ρεύματα που ρίχνουν τα ιστορικά τείχη και αλλάζουν τους συσχετισμούς του πολιτισμού. «Διακατέχομαι από ένα σχεδόν μεταφυσικό άγχος για το αν, πώς και κατά πόσο, θα κατανοηθούν τόσο γρήγορες και τόσο κάθετες αλλαγές» σημείωσε.
Αναφερόμενος στη ζωή των Τούρκων σημείωσε πως τουλάχιστον οι νεοι χαρακτηρίζονται απο τις επιλογές τους. «Σε μια χώρα και σε μια κοινωνία όπου τα αγόρια και τα κορίτσια δεν συναντιούνται πριν από τον γάμο, πρεπει να κάνεις και τις σωστές επιλογές. Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα, το 54% των γάμων στην Τουρκία, ιδίως στην ασιατική Τουρκία, είναι προαποφασισμένοι από τους γονείς. Έτσι γίνεται και με τον δικό μου ήρωα, που δεν παντρεύεται εκείνη που αγαπά, αλλά κάποια άλλη».Τα εθιμα και οι παραδόσεις παίζουν ρόλο στην καθημερινότητα των κατοίκων της Τουρκίας, είπε. «Η παράδοση δεν υπάρχει με αφηρημένο τρόπο. Την επινοούμε εκ νέου κάθε φορά. Και επίσης δεν υπάρχει μια ουδέτερη, υπεράνω των πάντων παράδοση. Η παράδοση, η ιστορία, η πολιτική και η ηθική βασίζονται στην ανθρώπινη δραστηριότητα και φαντασία και υπό αυτή την έννοια είναι πάντοτε σχετικές. Αν, πάντως, πρέπει να πω κάτι για την παράδοση, αναρωτιέμαι και τι δεν άλλαξε σ' αυτήν όλα τα προηγούμενα χρόνια».
Κυκλοφορείτε ακόμα με συνοδεία; Ρωτήθηκε από τη δημοσιογράφο Εύη Κυριακοπούλου με την οποία συνομίλησε, «Κυκλοφορώ με σωματοφύλακα, βέβαια τώρα είναι λιγότεροι και κάτι τέτοιο αποτελεί μεγάλη πρόοδο για την Τουρκία».
Το βιβλίο
Το μυθιστόρημα του Ορχάν Παμούκ έχει τίτλο «Κάτι παράξενο στον νου μου» και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ωκεανίδα σε μετάφραση από τα τουρκικά της Στέλλας Βρετού.