Εχθρός νούμερο 1 τα τελευταία χρόνια, η γλουτένη και η δυσανεξία που προκαλεί τείνουν να γίνουν βασικό θέμα συζήτησης στους διατροφολόγους, διαιτολόγους και ερευνητές.
Σύμφωνα με πρόσφατη βρετανική μελέτη με τίτλο « Going gluten free », στην οποία συνεργάστηκαν το Rowett Institute of Nutrition and Health και το Πανεπιστήμιο Aberdeen της Σκωτίας, το να θρέφονται οι άνθρωποι χωρίς γλουτένη τους κάνει πιο δραστήριους ενώ αποβάλλει οριστικά το αίσθημα της κούρασης. Οι ερευνητές ζήτησαν από 95 ενήλικες, οι οποίοι δεν δήλωναν ενόχληση στη γλουτένη, να ακολουθήσουν μια δίαιτα χωρίς γλουτένη επί τρεις εβδομάδες και στη συνέχεια να επιστρέψουν στην συνηθισμένη τους διατροφή.
Στο τέλος του πειράματος, πολλοί συμμετέχοντες δήλωσαν ότι είχαν λιγότερες πεπτικές ενοχλήσεις, είχαν λιγότερα φουσκώματα και λιγότερες κράμπες στομάχου. Οι περισσότεροι δήλωσαν ότι ένιωθαν λιγότερο κουρασμένοι όσο ακολουθούσαν τη διατροφή χωρίς γλουτένη. Η γιατρός Alexandra Johnstone του Rowett Institute of Nutrition and Health, το οποίο έκανε το πείραμα, δήλωσε ότι τα αποτελέσματα αποδεικνύουν ότι η δίαιτα χωρίς γλουτένη διώχνει το αίσθημα κόπωσης, επιτρέπει να νοιώθει κάποιος πιο δραστήριος και πιο συγκεντρωμένος στη δουλειά του.
Γενική υστερία με τη γλουτένη;
Η επιστήμονας έδειξε ενθουσιασμένη με τα αποτελέσματα του πειράματος, αλλά παραμένουν ακόμη ορισμένα κενά στα συμπεράσματά της. Το πρώτο πρόβλημα είναι ο αριθμός των συμμετεχόντων. Σίγουρα ο αριθμός δεν είναι ελάχιστος αλλά δεν είναι ίσως και εξαιρετικά ενδεικτικός. Από το πείραμα λείπει επίσης μια ομάδα-μάρτυρας. Οι ερευνητές απλώς ζήτησαν από τους συμμετέχοντες να αλλάξουν τη διατροφή τους και να παρατηρήσουν τις ενδεχόμενες αλλαγές.
Εξάλλου, η διατροφή από μόνη της είναι πολύ σημαντική αλλά δεν εξηγεί τα πάντα. Ερευνητές πιστεύουν ότι η σωστή διατροφή πρέπει οπωσδήποτε να συνδιάζεται με άθληση ώστε οι συμμετέχοντες να νιώθουν πραγματική αλλαγή στην αυτοσυγκέντρωση. Αλλος δείκτης είναι ο ύπνος και είναι γνωστό ότι η έλλειψή του (αλλά και οι ψυχολογικοί λόγοι) επηρεάζουν την αυτοσυγκέντρωση.
Πρέπει να σταματήσουμε τη γλουτένη;
Η γλουτένη είναι πρωτείνη η οποία εμφανίζεται σε σιτηρά όπως το σιτάρι, το κριθάρι και τη βρώμη. Το ερώτημα για το τι ενοχλήσεις φέρνει στον ανθρώπινο οργανισμό δεν έχει απαντηθεί οριστικά. Προς το παρόν, μόνο όσοι δεν είναι ανεκτικοί στην γλουτένη, και πάσχουν από κοιλιοκάκη, είναι αναγκασμένοι να αλλάξουν τη διατροφή τους. Οι επιστήμονες γνωρίζουν, ωστόσο, ότι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού μπορεί να παρουσιάζει δυσανεξία στη γλουτένη χωρίς να το γνωρίζει.
Πρέπει να τρώμε μόνο ό,τι δεν έχει γλουτένη; Οι επιστήμονες είναι διχασμένοι. Πολλοί γιατροί συμβουλεύουν τους ασθενείς τους, ειδικά όσους έχουν προβλήματα με οιδήματα, να μην καταναλώνουν τρόφιμα με γλουτένη. Κάποιοι αναφέρουν ότι η γλουτένη δεν επιδρά αρνητικά στην υγεία. Υπάρχουν όμως και πάρα πολλοί διατροφολόγοι, επιστήμονες και γιατροί που επισημαίνουν ότι «το σύγχρονο σιτάρι είναι τοξικό», άρα είναι προς όφελός μας να μην τρώμε ποτέ γλουτένη. Και εξηγούν ότι το σιτάρι του 21ου αιώνα έχει μεταλλαχθεί από τον άνθρωπο αλλά και από την βιομηχανία, τα χρωματοσώματά του δεν είναι πλέον συμβατά με την ανθρώπινη βιολογία και βλάπτουν την υγεία μας.
Σε κάθε περίπτωση, και επειδή το τελευταίο επιχείρημα είναι καταλυτικό, το καλύτερο είναι να απορρίψουμε τη γλουτένη από τη διατροφή μας και να παρατηρήσουμε τα αποτελέσματα που έχει πάνω μας.
Τι είναι η γλουτένη
Η γλουτένη είναι η κόλλα του ψωμιού, αφού η λέξη «gluten» στα λατινικά σημαίνει «κόλλα». Πρόκειται για ένα σύνθετο πρωτεϊνών, της γλιαδίνης και της γλουτελίνης, οι οποίες είναι ενωμένες με άμυλο στο ενδοσπέρμιο του σπόρου. Βρίσκεται πιο συχνά στο σιτάρι και σε άλλα συναφή δημητριακά, όπως το κριθάρι και η σίκαλη. Έχει την ικανότητα να προσδίδει ελαστικότητα στη ζύμη, βοηθώντας την να φουσκώσει και να κρατήσει το σχήμα της δίνοντας στο τελικό προϊόν μια αφράτη υφή. Χρησιμοποιείται σε πολλά τρόφιμα ως πυκνωτικό και συνδετικό μέσο, ως ενισχυτικό γεύσης και σαν συμπλήρωμα πρωτεΐνης.
Ποια τρόφιμα την εμπεριέχουν; Η γλουτένη βρίσκεται σε κάθε φαγητό που περιέχει δημητριακά. Τέτοια φαγητά είναι, για παράδειγμα, τα ζυμαρικά, τα κέικ, οι περισσότεροι τύποι ψωμιού, η πίτσα, τα γλυκά. Επιπλέον, οι περισσότερες μπίρες είναι από κριθάρι, άρα περιέχουν και γλουτένη. Γλουτένη υπάρχει ακόμη και στην κέτσαπ!
Γλουτένη μπορεί να ευρεθεί ακόμη και σε ορισμένα φάρμακα, επομένως όσοι πάσχουν από κοιλιοκάκη ή όσοι έχουν δυσανεξία στη γλουτένη πρέπει να δώσουν διατροφική μάχη για να απαλλαγούν από αυτή.
Υπάρχουν ψωμιά και γλυκά χωρίς γλουτένη;
Ναι, παντού, σε πολλούς φούρνους στην Αθήνα, Θεσσαλονίκη, μεγάλες πόλεις, ακόμη και στα σούπερ μάρκετ όλης της περιφέρειας.
Το ζητάτε στο φούρναρη ή διαβάζετε τις οδηγίες στο ψωμί που αγοράζετε συσκευασμένο.