Slate: Κι όμως ο κόσμος γύρω μας δεν γκρεμίζεται - Οι αριθμοί λένε την αλήθεια [εικόνες]

Ξεχάστε τους τρομοκρατικούς τίτλους των εφημερίδων και των ιστοσελίδων. Ποτέ δεν έχουμε ζήσει σε τόσο ειρηνικούς καιρούς. Ο ψυχολογός του Χάρβαρντ, Στίβεν Πίνκερ, πιάνει τη πένα του εξηγεί στο Slate:

Αυτή είναι μια καλή στιγμή να είμαστε απαισιόδοξοι. Το Ισλαμικό Κράτος, η Κριμαία, η Γάζα, ο ιός Εμπολα, φονικοί αστυνομικοί. Ποιος μπορεί να μην σκεφτεί πως ο κόσμος γύρω μας καταρρέει.

Πέρυσι, ο πρόεδρος του Γενικού Επιτελείου στρατού των ΗΠΑ, Μάρτιν Ντέμπσει, κατέθεσε ενώπιον της Γερουσίας πως ο κόσμος είναι «πιο επικίνδυνος από ποτέ». Πριν από περίπου δύο μήνες ο αρθρογράφος των New York Times, Ρότζερ Κοέν σημείωσε: «Πολλοί άνθρωποι με τους οποίους μιλάω και όχι μόνο κατά τη διάρκεια ενός δείπνου, λένε πως ποτέ στο παρελθόν δεν έχουν νιώσει τόσο ανήσυχοι για την κατάσταση στον κόσμο». Το ίδιο ανησυχητικοί είναι και οι τίτλοι των ειδήσεων.

Μήπως όμως οι θρήνοι χρειάζονται μια δεύτερη ματιά;

Πως μπορούμε να γίνουμε λιγότερο υπερβολικοί στην εκτίμηση της παγκόσμιας κατάστασης;

Σίγουρα όχι από την καθημερινή δημοσιογραφία. Οι ειδήσεις είναι για τα γεγονότα που συμβαίνουν, όχι γι αυτά που δεν γίνονται.

Δεν έχουμε δει κανέναν ρεπόρτερ να λέει: «Να εδώ είμαστε, ζούμε σε μια χώρα που δεν έχει ξεσπάσει πόλεμος», σε μια πόλη που δεν έχει βομβαρδιστεί ή σε ένα σχολείο που δεν έχουν πέσει πυροβολισμοί.

Από τη στιγμή που η βία δεν έχει εξαφανιστεί από τη ζωή, πάντα θα υπάρχουν αρκετά περιστατικά να γεμίζουν τα δελτία ειδήσεων. Δεδομένου, λοιπόν, πως το ανθρώπινο μυαλό είναι πιο εύκολο να θυμηθεί παραδείγματα, οι εκφωνητές πάντα θα αντιλαμβάνονται πως ζουν σε επικίνδυνους καιρούς. Πολύ περισσότερο όταν τα δισεκατομμύρια των smartphones μετατρέπουν το 1/5 του πληθυσμού σε δημοσιογράφους-ανταποκριτές εγκλήματος και πολέμου.

Ο μόνος τρόπος να δούμε την κατάσταση του κόσμου είναι μετρήσουμε. Πόσες βίαιες πράξεις έχει δεχθεί ο κόσμος σε σύγκριση με τις ευκαιρίες; Ο αριθμός αυτός αυξάνεται ή μειώνεται;

Ο Μπιλ Κλίντον έλεγε «να ακολουθούμε τις γραμμές της στατιστικής και όχι τα πρωτοσέλιδα».

Οπως θα δούμε οι γραμμές είναι ενθαρρυντικές.

• Ανθρωποκτονίες: Παγκοσμίως περίπου 5 έως 10 φορές περισσότεροι άνθρωποι πεθαίνουν από τα αστυνομικά πυρά απ' ότι στους πολέμους. Ωστόσο, στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμους οι αριθμοί ανθρωποκτονιών ακολουθούν πτωτική πορεία. Μεταξύ 87 χωρών, με αξιόπιστα στοιχεία, στις 67 το συγκεκριμένο φαινόμενο ναυαγεί τα τελευταία 15 χρόνια.

• Βία κατά των Γυναικών: Η κάλυψη από τα ΜΜΕ σε ένα τέτοιου είδους περιστατικό έχει πηχυαίους τίτλους και γλαφυρές περιγραφές, κάνοντας τους πάντες να πιστεύουν πως τα περιστατικά είναι πολλά. Το αμερικανικό γραφείο στατιστικής, ωστόσο, έχει διαφορετική άποψη: οι αριθμοί βιασμών, βίας κατά συντρόφων καταγράφουν πτωτική τάση και βρίσκονται τώρα στο ένα τέταρτο ή και μικρότερο ποσοστό απ' ότι στο παρελθόν.

Μπορεί να υπάρχουν φρικτά εγκλήματα σε ορισμένες χώρες, αλλά υπάρχει μετρήσιμη πρόοδος και η συνεχής ανησυχία και επαγρύπνηση αποτελούν σημαντικούς συμμάχους.

• Βία κατά των Παιδιών: Μια παρόμοια ιστορία μπορεί να ειπωθεί και για τα παιδιά. Οι συνεχείς αναφορές στα ΜΜΕ για πυροβολισμούς σε σχολεία, απαγωγές, παρενοχλήσεις στο Διαδίκτυο, σεξουαλική και σωματική βία, δείχνουν πως τα παιδιά ζουν σε επικίνδυνους καιρούς. Τα στοιχεία λένε το αντίθετο. Τα παιδιά είναι πιο ασφαλή απ' ότι στο παρελθόν, με τους δείκτες να το αποδεικνύουν.

• Εκδημοκρατισμός: Στο πέρασμα των χρόνων μια αυξανόμενη τάση χωρών οδηγήθηκε από τον κομμουνισμό, στρατιωτικές δυνάμεις και δικτάτορες. Αν και πεσιμιστές πως η δημοκρατία δεν θα έρθει ήταν πολλοί, το μελάνι τους διαψεύστηκε πριν καν στεγνώσει. Βέβαια, οι απαισιόδοξοι του σήμερα, μιλούν, για το αυταρχικό μοντέλο της Ρωσίας και της Κίνας, ωστόσο, η αριθμητική δεν χώρα ούτε και εδώ.

Μπορεί η ξέφρενη πορεία της Δημοκρατίας να επιβραδύνθηκε τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, δεν υπάρχουν σημάδια πως θα αντιστραφεί. Εχει αποδειχθεί ισχυρή και οχυρωμένη. Ακόμα και η Ρωσία και η Κίνα δεν θυμίζουν σε τίποτα τον Στάλιν και τον Μάο.

• Γενοκτονίες και μαζικές δολοφονίες αμάχων: Οι πρόσφατες θηριωδίες του ISIS σε συνδυασμό με τις δολοφονίες αμάχων σε Συρία και Ιράκ έχουν «θρέψει» τις αφηγήσεις. Ακόμα και αυτά τα φρικιαστικά γεγονότα πρέπει να τεθούν σε μια ιστορική προοπτική για τον εντοπισμό και την εξάλειψη των δυνάμεων αυτών. Μπορεί ιστορικοί και κοινωνικοί επιστήμονες να έχουν υπολογίσει την τροχιά, ωστόσο, οι αριθμοί είναι ασαφείς και αμφισβητούνται, με τα συνολικά δεδομένα να είναι συνεπή.

Με κάθε κριτήριο πάντως ο κόσμος δεν είναι τόσο κοντά σε γενοκτονίες ή μαζικές δολοφονίες. Οι γραμμές τάσεις πέφτουν απότομα προς τα κάτω.

• Πόλεμος: Ο αριθμός των διακρατικών πολέμων έχει πέσει κατακόρυφα από το 1945 με τις μεγάλες δυνάμεις που πολεμούν μεταξύ τους να έχουν εξαφανιστεί εντελώς. Σήμερα, κάποιος σπάνια βλέπει παρέλαση από τανκς, βαρύ πυροβολικό και ένα πεδίο μάχης. Η πράσινη γραμμή δείχνουν πως οι μεγάλοι πόλεμοι... έσβησαν σαν κεράκι στη μεταπολεμική περίοδο. Ωστόσο, η κόκκινη αποτυπώνει από 4 πολέμους το 2010 (ο μικρότερος αριθμός μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο) σε 7 τοπ 2013.

Ο κόσμος δεν καταρρέει. Τα είδη της βίας, οι ανθρωποκτονίες, η κακοποίηση σε γυναίκες και παιδιά ακολουθούν σταθερή πτωτική τάση στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου. Μπορεί το Ισλαμικό Κράτος να καραδοκεί με τρομοκρατικές επιθέσεις και να αφαιρεί ζωές μικρών και μεγάλων, αλλά ο φόβος και απαισιοδοξία δεν λύση.

Μια τεκμηριωμένη νοοτροπία για την κατάσταση του πλανήτη θα επιφέρει πολλά οφέλη. Θα βαθμονομήσει εθνικές και διεθνείς αντιδράσεις προς το μέγεθος των κινδύνων που αντιμετωπίζουμε, θα περιορίσει την επιρροή των τρομοκρατών, των σκοπευτών σε σχολεία και όλων όσων ενσαρκώνουν τη βία.

Η ελπίδα στον πλανήτη υπάρχει.