Μπορεί να άργησε λιγάκι -περίπου 10 χρόνια- αλλά από την προηγούμενη Παρασκευή μπήκαν στην πράξη τα θεμέλια για την λειτουργία του Galileo, της απάντησης της Ευρώπης στο αμερικάνικο σύστημα GPS που χρησιμοποιούμε όλοι σε κινητά και συσκευές πλοήγησης.
Όπως ανακοινώθηκε από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ESA), την Παρασκευή εκτοξεύθηκαν οι δύο πρώτοι δορυφόροι με ένα Ρωσικό πύραυλο Σογιούζ, που θα αποτελέσουν την καρδιά του νέου παγκόσμιου συστήματος πλοήγησης. Την ευθύνη της εκτόξευσης είχε η Arianespace, ο εμπορικός βραχίονας της ESA, και μάλιστα καθυστέρησε μία μέρα -αφού αρχικά είχε οριστεί για την Πέμπτη- για μικρολεπτομέρειες.
Ωστόσο, οι υπεύθυνοι της εκτόξεσης είχαν κάθε λόγο να ελέγξουν και την παραμικρή λεπτομέρεια. Ο κάθε ένας από τους δύο δορυφόρους περιέχει δύο ρολόγια ακριβείας που λειτουργούν με... ατομική ενέργεια και έχουν κατασκευαστεί από μια διάσημη Ελβετική φίρμα ρολογιών, την Spectra. Τα ρολόγια της Spectra είναι διάσημα για την ακρίβεια, την τιμή και την κομψότητά τους. Τα δύο ατομικά ρολόγια των δορυφόρων όμως είναι ότι πιο ακριβό έχει φτιάξει η εταιρεία και δικαίως: Είναι σχεδιασμένα με στόχο να χάνουν μόλις ένα δευτερόλεπτο κάθε 3 εκ. χρόνια! Κάθε δορυφόρος περιέχει δύο τέτοια ατομικά ρολόγια για παν ενδεχόμενο: ένα δουλεύει με υδρογόνο και το άλλο με ρουβίδιο.
Πως λειτουργεί
Μόλις οι 30 συνολικά δορυφόροι του Galileo μπουν σε τροχιά στα 23.000 χλμ πάνω από τη Γη, κάτι που δεν αναμένεται να γίνει πριν το 2014, το σύστημα θα μπει σε μερική λειτουργία. Τότε, οι δορυφόροι θα εκπέμπτουν τον χρόνο και την τρέχουσα θέση τους στους δέκτες που θα βρίσκονται στη Γη, οι οποίοι θα υπολογίζουν την ακριβή θέση τους πάνω στο χάρτη.
To Galileo θα έχει καλύτερη ακρίβεια από το GPS και αρχικά θα προσφέρει τρεις υπηρεσίες:
- Μια δωρεάν υπηρεσία που θα μπορεί να εντοπίζει αυτοκίνητα με ακρίβεια ενός μέτρο
- Μια εμπορική υπηρεσία θα προσφέρει ακόμα περισσότερη ακρίβεια
- Μια υπηρεσία για έλεγχο της πλοήγησης αεροσκαφών.
Μόλις μπει σε πλήρη λειτουργία (το 2020), θα προσφέρει κι άλλες δύο υπηρεσίες: μία υπηρεσία για κυβερνητικούς και στρατιωτικούς σκοπούς και μία για έρευνα και διάσωση.
Η αμερικάνικη δυσφορία και το υπέρογκο κόστος
Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του Galileo είναι ότι θα απελευθερώσει την Ευρώπη από τον αμερικάνικο έλεγχο του GPS. Το τελευταιο είναι στρατιωτικό σύστημα και θεωρητικά το Πεντάγωνο μπορεί ανά πάσα στιγμή να το «κλείσει» για τον υπόλοιπο κόσμο. Μάλιστα, οι ΗΠΑ αρχικά είχαν αρκετούς ενδοιασμούς για το Galileo αφού η Ευρώπη αποφάσισε να τραβήξει το δικό της δρόμο.
Το Galileo είχε αρχικό προϋπολογισμό 3,5 δισ. ευρώ αλλά έχει κοστίσει μέχρι τώρα 5 δισ. ευρώ και η Ευρωπαική Επιτροπή υπολογίζει ότι θα της κοστίσει 1 δισ. ευρώ ακόμα, κάθε χρόνο από το 2014 εως το 2020, οπότε το συνολικό κόστος θα ξεπεράσει τα 11 δισ. ευρώ. Στην πράξη, κανείς δεν πιστεύει πλέον ότι το Galileo θα βγάλει τα λεφτά του.
Τριβές μεταξύ Κίνας-Ευρώπης
Το ενδιαφέρον κομμάτι της ιστορίας είναι ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε την τελευταία στιγμή να αφαιρέσει από τους δορυφόρους όσα κομμάτια ηλεκτρονικών είχαν κατασκευαστεί στην Κίνα. Η Ευρώπη θέλει πάση θυσία το Galileo να μην έχει προβλήματα ασφαλείας και η ύπαρξη κινέζικων υλικών δεν εγγυώταν προφανώς για κάτι τέτοιο. Αυτός είνα ο λόγος που το σύστημα έρευνας-διάσωσης θα τεθεί σε λειτουργία το 2020. Τα κινέζικης προέλευσης συστατικά του αντικαταστάθηκαν την τελευταία στιγμή από αδρανή υλικά...
Υπάρχει όμως ένα δισεπίλυτο πρόβλημα με το Galileο: χρησιμοποιεί εν μέρει τις ίδιες συχνότητες με το κινεζικό Baidu. Παρά τις διαπραγματεύσεις, το Πεκίνο αρνείται πεισματικά να προσαρμόσει τις συχνότητές του υποστηρίζοντας ότι έχει αυτό το δικαίωμα αφού το Baidu πήγε πρώτο στο διάστημα...